ÖZEL GEREKSİNİMLİ BİREYLER VE BAKIM HİZMETLERİ - Deneme Sınavı - 14

Yetersizliği olan çocuğun bakım sürecinde anne babaların sorumluluklarını şu şekilde sıralayabiliriz (Özen, 2008). Yetersizliği olan çocuğun bakımını üstlenme, Çocuklarının öğrenme ve davranış sorunlarına karşı destek alma, Yetersizliği olan çocukları için psikolojik danışmanlık desteği alma, Yetersizliği olmayan çocukları ile ilgilenme, Çocuklarının eğitimiyle ilgili yasalar hakkında bilgi sahibi olma, Çevresindeki kişileri bilgilendirme.

Yetersizliği olan çocukların ailelerin duygusal ve sosyal destek sağlamak, • Çocukların ve ailelerinin üzüntülerini ve sıkıntılarını uyumsuzluğa yol açmayacak biçimde yaşamaları için yardımcı olmak. Özellikle okula devam eden yetersizliği olan çocukların sorunlarını gidermek için rehberlik etmek, • Bakım hizmetleri konusunda bakıcı aile fertlerine yönelik rehberlik, danışmanlık ve eğitim hizmeti vermek, • Ailelere okula devam eden çocuklarının yetersizlikleri yerine başarıları ve yeterlilikleri üzerinde odaklaşarak onları güçlendirmek, • Gerektiğinde normal gelişim gösteren yetişkin ve bireylerin çocuklarındaki yetersizlik durumunu kabullenmeleri için çaba göstermek, • Yetersizliği olan okul çağı çocuklarına kendini yönetme, yetersizliği hakkında görüş kazandırmak için bilgisel ve sosyal destek sağlamak, • Gerektiğinde yetersizliği olan çocukların bakımı, eğitimi, rehabilitasyon hizmetleri hakkında aile yada öğretmenlere bilgi vermek, • Yetersizliği olan çocukların yaşamlarını kendi başlarına idare edecekleri becerilerin neler olduğunu, kendini yönetmek ve kendini savunmak konusunda gerekli bilgileri aktarmak, • Ailelere yetersizliği olan çocuklarının durumu ile ilgili ortaya çıkabilecek sıkıntıları ile baş etmede kullanacak yöntemleri ve yardım alacakları meslek grupları ile ilgili bilgi vermek, • Gerektiğinde aileye ya da çocuğa cihaz, para, ilaç vb elle tutulabilir desteklerin sağlanması için yönlendirmeler yapmak.

Okul çağı çocuklarının bilişsel gelişim özellikleri; benmerkezci konuşma ve düşünce önemli ölçüde azalır. Algılanan görüntüye göre değil gerçeği anlayarak tepkide bulunurlar. Soyut kavramları yerinde kullanabilirler. Soyut kavramların anlamlarını açıklayamazlar.

Sosyal/Duygusal Gelişim: Başkalarıyla geçinmeyi, başkalarını anlamayı, arkadaşlıklar kurmayı ve arkadaşlıkları sürdürmeyi, sosyal olarak kabul görebilecek şekilde davranmayı ve duygularını kontrol etmeyi içeren gelişim alanıdır. Genellikle çocuğun kişiliği ile yakından ilişkilidir. Bu tanımdan yola çıkınca doğru yanıt B şıkkıdır.

Özel gereksinimi olan bireylerin bağımsız yaşama olasılığını en üst düzeye çıkarmayı hedefleyen, bireysel olarak planlanan sistematik olarak uygulanan ve dikkatli biçimde değerlendirilen öğretim hizmetlerinin bütününe özel eğitim adı verilmektedir.

Ayrı Okullarda Özel Eğitim uygulamasında yetersizliği olan çocuklar, yetersizlik türlerine göre ayrı okullarda, özelliklerine göre düzenlenmiş programların takip edildiği eğitimi alırlar. İşitme Engelliler Okulu, Ortopedik Engelliler Okulu bu okullara örnek verilebilir ve bu okullar yatılı veya gündüzlü olabilir.

Özbakım becerilerinin kazanılması bağımsızlığın ilk basamağıdır. Bir buçuk iki yaşındaki bir çocuk tuvaletini haber veremeye başladığı andan itibaren anneden bağımsızlaşmaya başlar. Çocukluk döneminin başlangıcındaki bu bağımsızlaşmaya beslenme ve giyinme becerilerinin kazanılması ile devam eder. Tuvalet, yemek yeme ve giyinme becerileri temel özbakım becerileridir.

Çocuk değerlendirildikten sonra öğretim sırasında sunulacak ipuçları belirlenir. Bu ipuçları fiziksel yardım, kısmi fiziksel yardım model olma, sözle yönergeler, görsel (resim ya da işaretler) ipuçları biçiminde olabilir.

Tuvalet öğretimi planlanırken boşaltım örüntüsünün ve kuru kaldığı zamanların olması önkoşuldur. Çocuk günde 6-7 kez çiş, 1-2 kez kaka yapıyorsa ortalama 1,5-2 saatlik kuruluk süresine sahipse tuvalet öğretimi planlanabilir. Tuvalet becerisinin öğretimine başlarken yürüme, görme, basit sözel yönergelerin anlaşılması gibi beceriler edinilmiş olması bir zorunluluk olmayabilir. Tuvalet öğretimi sırasında altına kaçırmalar olursa görmezden gelinmelidir.

Sinir sistemi ile ilgili yetersizlikler, diyet yapılmasını gerektiren durumlar, yemek konusuna aşırı duyarlılık durumu yemek yeme becerilerini etkilemektedir.

Okul çağı dönemi çocukların bakımından sorumlu olan bireylerin; Yerel yönetimler evde bakım konusunda organize olmalıdır. Kişiye özgü bakım verebilmek için mobil hizmet organizasyonları yapılmalıdır. Yetersizliği olan çocuğun evinde ergonomik tasarım uygulanmalıdır. Bakım hizmetleri her türlü rehabilitasyon hizmeti ile ilişki, etkileşim ve işbirliği içinde olmalıdır.

Yetersizliği olan çocukların bakımı sürecinde anne ve babaların sorumlulukları; psikolojik danışmanlık desteği alma, eğitimle ilgili yasalar hakkında bilgi sahibi olma, çevresindeki kişileri bilgilendirmedir.

Görme, duyma ve hissetmeyle ilgili olarak yenidoğan bebeklerde aşağıdaki durumlar bilinmektedir: • Yenidoğan bir bebek 20 cm uzaklıktaki nesneye iki gözüyle odaklanabilir, birkaç hafta içinde hareket eden nesneleri takip edebilir ve bir-iki aylıkken annesinin yüzünü diğer yüzlerden ayırt edebilir. • Konuşma sesi tonundaki sesleri duyar ve nesnelerin yönünü sesin geldiği yöne göre belirleyebilir. Bir-iki aylıkken annesinin sesini diğer seslerden ayırt edebilir. • Dört tür tadı da (tatlı, acı, ekşi ve tuzlu) tadabilir ve tanıdık ten kokularını ayırt edebilir (örneğin annesinin kokusunu başka bir kadının kokusundan ayırt edebilir). Bu bilgiler ışığında doğru yanıt B şıkkıdır

Tek ayağı üstünde durur. İki ayağıyla zıplar. Üç tekerlekli bisiklet sürer. Oyuncak kamyonu tek ayağıyla ittirir. Daire şeklini taklit ederek çizer. Düz bir çizgi çizer. Sürahiden bardağa su boşaltır. Karşıdan atılan topu kollarıyla yakalar. Sıralanan özellikler 3 yaşında olan bir çocuğun motor gelişim özelliklerindendir bu nedenle doğru yanıt A şıkkıdır.

Bir bebeğin bakımında en önemli basamak bir rutin oluşturmaktır. Günlük rutinin olması, bebeğin gün içinde ne olacağıyla ilgili beklentilerinin olmasını sağlayacaktır. Böylelikle bebek, hangi etkinliğin sonrasında ne yapılacağını bilecek ve kendini güvende hissedecektir. Bebek için rutin oluşturulurken amacın, çocuğun insanlara güven duyacağı bir çevre oluşturmak olduğu unutulmamalıdır. Bu nedenle doğru yanıt C şıkkıdır.

Uzun süreli esnemeler, • Ağzının etrafının, dudaklarının ya da dilinin renginin beyazlaması, • Teninin morarması, • İştahsızlık, • Nefes almada zorlanma ya da hırıltılı nefes alma, • Beslenirken terleme, • Kilo almada sorun olması, vb. Sıralananlar beslenmede zorlanan bebeklerin belirtilerindendir. Bu nedenle doğru yanıt E şıkkıdır.

Erken özel eğitim hizmetlerinin amaçlarına baktığımızda, çocuklar, aileler ve erken eğitim hizmetini sağlayanlar açısından amaçları gruplandırmak mümkün görünmektedir. Bu bilgiden hareketler doğru yanıt A şıkkıdır

Sosyal hizmet uzmanı, özel gereksinimli bebeğin ya da çocuğun ailesine hangi hizmetlerden yararlanabilecekleri, yasal haklarının neler olduğu, kendilerine sunulan diğer toplum kaynaklarının neler olduğu gibi konularda bilgi vermekle görevlidir. Ayrıca, ailenin yaşadığı sorun ve güçlükler sırasında gerekli olan mesleki yardımı vermek ve gereksinimleri doğrultusunda geleceklerini birlikte planlamak ve ailede özel gereksinimli bireyin kabulünü kolaylaştırmak da görevlerinin arasındadır. Bu bilgiler ışığında verilen örnek olayda aile öncelikle Sosyal hizmet uzmanına başvurmalıdır. Bu nedenle doğru yanıt D şıkkıdır.

Zihinsel yetersizlik dil, motor ve sosyal becerilerde gerilik, olup 18 yaşından önce ortaya çıkmaktadır

Down Sendromlu bireylerde doğumla birlikte gelen yapısal veya işlevsel kalp sorunlarına sıklıkla rastlanmaktadır.