ÖZEL GÜVENLİK MESLEK ETİĞİ

Türk toplumlarında iç güvenlik hizmetleri savaşlarda orduyu komuta eden Subaşılarla birlikte başlatılmaktadır. Subaşılar barış zamanlarında ülkenin asayişinden de sorumluydular. Osmanlı Devleti’nde Subaşılar, kadıların asayişin sağlanması noktasında en önemli icra kuvveti olarak görev yapmaktaydı (Okçabol, 2016: 27). Bu noktada Kadıların Osmanlı Devleti’nde sadrazamdan
sonra iç güvenlik hizmetlerinin icrasında birincil görevli olduğunu söylemek mümkündür. Kadılar, toplum ahlakına yönelik konular üzerinde emirler verir, örfî ve şerî hükümlere uygun olmayan davranışlar sergileyenler hakkında cezai işlemler yaparlardı. Osmanlı Devleti’nde İstanbul’da emniyet ve asayişin sağlanması görevi genel olarak Subaşı ile birlikte Yeniçeri Ağası, Asesbaşı ve Bostancıbaşı tarafından yürütülmekteydi (Okçabol, 2016: 37).

Falakacılar Yeniçeri Ağasının emrinde çalışır, Yeniçeri Ağası denetlemeye çıktığında onunla birlikte giderek kanunsuzluk yapanlara, Ağanın emri üzerine falaka cezasını uygulardı.

Osmanlı Devleti’nde failleri yakalanamayan suçlarla, böcekbaşılar ilgilenirdi. Böcekbaşılar daha önceleri sabıkalı olup ancak tövbe etmiş kişilerden oluşurdu. Bu sebeple suçluların yakalanıp cezalandırılmasında başarı sağlarlardı. Böcekbaşıların yaptığı görev, günümüzdeki sivil polislik görevine karşılık gelmektedir.

Osmanlı Devleti’nde “polis” adıyla yeni bir teşkilatın kuruluşu 1845 yılında, “jandarma” adıyla yeni bir kolluk teşkilatının kuruluşu da 1839 yılında gerçekleşmiştir.

Osmanlı Devleti’nde “polis” adıyla yeni bir teşkilatın kuruluşu 1845 yılında, “jandarma” adıyla yeni bir kolluk teşkilatının kuruluşu da 1839 yılında gerçekleşmiştir.

3201 Sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu’nun (ETK) 1. maddesine göre, ülkenin genel emniyet ve asayişinden İçişleri Bakanlığı sorumludur. İçişleri Bakanlığı iç güvenlik ile ilgili işlemlerde, Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma ve Sahil Güvenlik Komutanlığı, gerektiğinde Cumhurbaşkanı’nın kararı ile ordu kuvvetlerini kullanmaya yetkili kılınmıştır. 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu’nun 11.
maddesine göre valiler; il sınırları içinde bulunan genel ve özel bütün kolluk kuvvet ve teşkilatının amiridir.

Ülkemizde kolluk görevlilerini, genel kolluk, özel kolluk ve yardımcı kolluk olmak üzere üç gruba ayırmak mümkündür.
• Genel Kolluk: Polis (Emniyet Genel Müdürlüğü), Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı
• Özel Kolluk: Gümrük Muhafaza ve Orman Muhafaza Genel Müdürlüğü, Belediye Zabıtaları
• Yardımcı Kolluk: Köy korucuları, Kır Bekçileri, Çarşı ve Mahalle Bekçileri, Gemi Kaptanları ve Özel Güvenlik

Ülkemizde kolluk görevlilerini, genel kolluk, özel kolluk ve yardımcı kolluk olmak üzere üç gruba ayırmak mümkündür.
• Genel Kolluk: Polis (Emniyet Genel Müdürlüğü), Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı
• Özel Kolluk: Gümrük Muhafaza ve Orman Muhafaza Genel Müdürlüğü, Belediye Zabıtaları
• Yardımcı Kolluk: Köy korucuları, Kır Bekçileri, Çarşı ve Mahalle Bekçileri, Gemi Kaptanları ve Özel Güvenlik

Polisin suç önleme ve suçun aydınlatılması için delil tespiti görevlerinin yanında 2559 sayılı PVSK’de ve yönetmeliklerde belirtilen diğer önemli görevleri aşağıda ifade edilmektedir:
• Durdurma ve kimlik sorma (PVSK md.4)
• Parmak izi ve fotoğrafların kayda alınması (PVSK md.5)
• Umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin denetimi (PVSK md.6)
• Adli ve Önleme araması (PVSK md.9, Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliği md.7)
• Zor ve Silah Kullanma (PVSK md.14)
• Yakalama, gözaltına alma ve muhafaza altına alma (PVSK md.2, Yakalama, Gözaltına Alma ve İfade Alma Yönetmeliği md.5)

Genel kolluk, görevleri çerçevesinde herhangi bir direniş ile karşılaşması durumunda, bu direnişi ortadan kaldırmak amacıyla zor kullanmaya yetkilidir. Zor kullanma yetkisi, karşılaşılan direnişin boyutuna göre ve sadece direnişi etkisiz hale getirmek için kullanılmalıdır. Direnişin derecesine göre zor kullanma yetkisi üç kademede ve artan bir şekilde uygulanmalıdır. Bu üç kademeyi sırasıyla ve birbirini takip edecek şekilde aşağıdaki hâliyle sıralayabiliriz (PVSK md.16):
• Bedenî Güç: Direnen kişilere karşı veya eşya üzerinde doğrudan doğruya kullanılan bedenî kuvvettir.
• Maddi güç: Direnen kişilere karşı veya eşya üzerinde bedenî kuvvetin yeterli olmadığı durumlarda kullanılan, kelepçe, cop, basınçlı veya boyalı su, göz yaşartıcı gazlar veya tozlar, fiziki engeller, köpekler, atlar ile diğer hizmet araçlarıdır.
• Silah: Kanuni şartlar gerçekleştiğinde, bedenî kuvvet ve maddi güç kullanarak etkisiz hâle getirilemeyen direniş karşısında, sadece bu direnişi kırmak amacıyla ve kıracak ölçüde silah kullanılabilir.

Türk toplumlarında iç güvenlik hiz- metleri savaşlarda orduyu komuta eden Subaşılarla birlikte başlatılmaktadır. Subaşılar barış zamanla- rında ülkenin asayişinden de sorumluydular. Os- manlı Devleti’nde Subaşılar, kadıların asayişin sağ- lanması noktasında en önemli icra kuvveti olarak görev yapmaktaydı.

Osmanlı Devleti’nde “polis” adıyla yeni bir teşkilatın kuruluşu 1845 yılında, “jandarma” adıyla yeni bir kolluk teşkilatının kuruluşu da 1839 yılında gerçekleşmiştir.

Kamu düzeni kavramı, anayasa ve diğer yasal metinlerde devlet ve toplum düzeninin işleyişine tehdit oluşturabilecek her türlü eylemin engellenmesini ifade etmektedir. Bu çerçevede kamu düzeni, devlet ve bireylerin güvenlik, huzur ve barış içinde yaşamasını ve gelişmesini sağlayan ortamdır. Kamu düzeni aynı zamanda kamu yararı kavramını da içinde barındırmaktadır. Kamu yararı, bireysel çıkarların üstünde bir kamu iyiliği ifadesidir. Kamu düzeninin sağlanmasından sorumlu devlet bu görevi kamu yararını gözeterek yerine getirmelidir.

Yönetim, belirli bir amaç etrafında toplanmış bireylerin etkin ve verimli çalışma unsurları çer- çevesinde sevk ve idare edilmesidir. Güvenlik hizmetleri de insanların temel hak ve özgürlüklerinin korunması ve toplumsal huzurun sağlanması noktasında yönetsel olarak küreselleşme süreci ile birlikte sıkça tartışılan bir konudur.

Güvenlik hizmeti, hiyerarşi, disiplin, hizmet ilkelerine itaat ve emir-komuta zincirinin hakim olduğu bir piramit yapıdan teşkil etmektedir. Bu çerçevede güvenlik hizmeti sunumunda, piramit yapıyı oluşturan yönetici ve diğer çalışanların, ku- rum içi ve hizmet sunumunun diğer tarafı olan va tandaşlarla ilişkilerde tarafsız ve kurum hedeflerini önceleyerek hareket etmesi gerekmektedir.

Kolluk görevlilerinin daha iyi anlaşılması için bu kitapta üçlü bir ayrıma gidilecektir. Bu çerçe- vede ülkemizde kolluk görevlilerini, genel kolluk, özel kolluk ve yardımcı kolluk olmak üzere üç gru- ba ayırmak mümkündür.

Genel Kolluk: Polis (Emniyet Genel Mü- dürlüğü), Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı

Özel Kolluk: Gümrük Muhafaza ve Orman Muhafaza Genel Müdürlüğü, Belediye Za- bıtaları

Yardımcı Kolluk: Köy korucuları, Kır Bek- çileri, Çarşı ve Mahalle Bekçileri, Gemi Kaptanları ve Özel Güvenlik

ülkemizde kolluk görevlilerini, genel kolluk, özel kolluk ve yardımcı kolluk olmak üzere üç gru- ba ayırmak mümkündür.

Genel Kolluk: Polis (Emniyet Genel Mü- dürlüğü), Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı

Özel Kolluk: Gümrük Muhafaza ve Orman Muhafaza Genel Müdürlüğü, Belediye Za- bıtaları

Yardımcı Kolluk: Köy korucuları, Kır Bek- çileri, Çarşı ve Mahalle Bekçileri, Gemi Kaptanları ve Özel Güvenlik

Polisin suç önleme ve suçun aydınlatılması için delil tespiti görevlerinin yanında 2559 sayılı PVSK’de ve yönetmeliklerde belirtilen diğer önem- li görevleri aşağıda ifade edilmektedir:

Durdurma ve kimlik sorma (PVSK md.4)

Parmak izi ve fotoğrafların kayda alınması (PVSK md.5)

Umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin denetimi (PVSK md.6)

Adli ve Önleme araması (PVSK md.9, Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliği md.7)

Zor ve Silah Kullanma (PVSK md.14)

Yakalama, gözaltına alma ve muhafaza altı- na alma

Genel kolluk içerisinde değerlendirdiğimiz son kolluk birimi sahil güvenliktir. 2692 sayılı Sahil Güvenlik Komutanlığı Teşkilat, Görev ve Yetki- leri Yönetmeliği Sahil güvenliği, kamu düzeninin korunmasını sağlayan silahlı genel kolluk olarak tanımlamaktadır. Sahil güvenliğin görev alanı, Türkiye Cumhuriyeti’nin bütün sahilleri, iç suları, liman ve körfezleri, karasuları, münhasır ekonomik bölgesi ile ulusal ve uluslararası hukuk kuralları uyarınca egemenlik ve denetimi altında bulunan deniz alanlarıdır.

Makul şüphe kavramını, hayatın olağan akışına uymayan, kuvvetli ve somut delillere dayanan şüp- he olarak tanımlamak mümkündür. Yasal metinler- de kolluk görevlilerinin güvenlik hizmeti sunumu- nun makul sebeplere dayandırılması gerektiği ifade edilmektedir. Bu sebeple kolluk görevlileri, suçla mücadele ve suçun aydınlatılması faaliyetlerini ma- kul şüphe olarak ifade edilen somut gerekçelerle ilişkilendirmelidir.