ÖZEL GÜVENLİK MESLEK ETİĞİ

Türk toplumlarında iç güvenlik hizmetleri savaşlarda orduyu komuta eden Subaşılarla birlikte başlatılmaktadır. Subaşılar barış zamanlarında ülkenin asayişinden de sorumluydular. Osmanlı Devleti’nde Subaşılar, kadıların asayişin sağlanması noktasında en önemli icra kuvveti olarak görev yapmaktaydı.

Kolluk görevlilerinin daha iyi anlaşılması için üçlü bir ayrıma gidilecektir. Bu çerçevede ülkemizde kolluk görevlilerini, genel kolluk, özel kolluk ve yardımcı kolluk olmak üzere üç gruba ayırmak mümkündür.
• Genel Kolluk: Polis (Emniyet Genel Müdürlüğü), Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı
• Özel Kolluk: Gümrük Muhafaza ve Orman Muhafaza Genel Müdürlüğü, Belediye Zabıtaları
• Yardımcı Kolluk: Köy korucuları, Kır Bekçileri, Çarşı ve Mahalle Bekçileri, Gemi
Kaptanları ve Özel Güvenlik

Kolluk görevlilerinin daha iyi anlaşılması için
bu kitapta üçlü bir ayrıma gidilecektir. Bu çerçevede ülkemizde kolluk görevlilerini, genel kolluk,
özel kolluk ve yardımcı kolluk olmak üzere üç gruba ayırmak mümkündür.
• Genel Kolluk: Polis (Emniyet Genel Müdürlüğü), Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı
• Özel Kolluk: Gümrük Muhafaza ve Orman Muhafaza Genel Müdürlüğü, Belediye Zabıtaları
• Yardımcı Kolluk: Köy korucuları, Kır Bekçileri, Çarşı ve Mahalle Bekçileri, Gemi
Kaptanları ve Özel Güvenlik

Demokratik polislik anlayışının temel ilkelerini aşağıdaki şekliyle sıralamak mümkündür (AGİT, 2016: 15):
• Bireylerin huzurunu ve asayişini sağlamak,
• Temel hak ve özgürlükleri korumak, bireysel haklara saygı göstermek,
• Suç işlenmesinde önce gerekli önlemleri almak ve suç sonrası suçluların yakalanması için gerekli çalışmaları yürütmek,
• Halka yardım etmek ve kamu yararını gözeterek hizmet etmek,
• Halkın beklenti ve ihtiyaçlarını göz önünde bulundurmak,
• Devlet otoritesini halkın ihtiyaçları noktasında kullanmak

Polisin suç önleme ve suçun aydınlatılması için delil tespiti görevlerinin yanında 2559 sayılı PVSK’de ve yönetmeliklerde belirtilen diğer önemli görevleri aşağıda ifade edilmektedir:
• Durdurma ve kimlik sorma (PVSK md.4)
• Parmak izi ve fotoğrafların kayda alınması (PVSK md.5)
• Umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin denetimi (PVSK md.6)
• Adli ve Önleme araması (PVSK md.9, Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliği md.7)
• Zor ve Silah Kullanma (PVSK md.14)
• Yakalama, gözaltına alma ve muhafaza altına alma (PVSK md.2, Yakalama, Gözaltına Alma ve İfade Alma Yönetmeliği md.5)

Genel kolluk içerisinde değerlendirilen kolluk birimlerinden bir diğeri jandarmadır. Polis şehir merkezlerinde hizmet sunarken, jandarma şehir merkezlerinin dışında değerlendirilen kırsal kesimlerde hizmet etmektedir. 2559 sayılı PVSK  madde 25, polis teşkilatının bulunmadığı il, ilçe ve bucaklarda, jandarmanın PVSK’da belirtilen yetkileri kullanacağını ifade etmektedir. 2803 sayılı Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Kanunu’nun 10. maddesi, Jandarmanın genel olarak görev ve sorumluluk alanını, polis görev sahasının dışında yer alan, il ve ilçe belediye sınırları dışı ya da polis teşkilatının bulunmadığı yerler olarak belirlemiştir. Jandarma Genel Komutanlığı İçişleri Bakanlığına bağlı olarak görevlerini yürütmektedir.

Jandarmanın da polislerde olduğu gibi adli ve idari görevleri bulunmaktadır. İdari yönden görevleri, toplumsal güvenliğin devamını sağlamak, kamu düzenini korumak, suç işlenmesini önlemek için gerekli tedbirleri almak ve uygulamaktır.
Jandarma, polislerde olduğu gibi idari görevleri yönünden illerde vali, ilçelerde ise kaymakamlara bağlıdır. İşlenmiş suçlarla ilgili olarak suç delilleri ve suçluların tespiti konusuna ilişkin adli hizmetlerini yerine getirirken cumhuriyet savcılarının yetki ve gözetiminde hareket etmektedirler.

Asesbaşılar çarşı ve mahalle aralarında geceleri devriye atar ve nöbet tutarlardı. Suç işlenmesini önleme ve suç işleyenleri yakalama görevleri bulunmaktaydı. Asesbaşılar savaşlarda yeniçeriye katılır, barış zamanlarında da kolluk görevini yürütürlerdi.

Direnişin derecesine göre zor kullanma yetkisi üç kademede ve artan bir şekilde uygulanmalıdır. Bu üç kademeyi sırasıyla ve birbirini takip edecek şekilde aşağıdaki hâliyle sıralayabiliriz (PVSK md.16):
• Bedenî Güç: Direnen kişilere karşı veya eşya üzerinde doğrudan doğruya kullanılan bedenî kuvvettir.
• Maddi güç: Direnen kişilere karşı veya eşya üzerinde bedenî kuvvetin yeterli olmadığı durumlarda kullanılan, kelepçe, cop, basınçlı veya boyalı su, göz yaşartıcı gazlar veya tozlar, fiziki engeller, köpekler, atlar ile diğer hizmet araçlarıdır.
• Silah: Kanuni şartlar gerçekleştiğinde, bedenî kuvvet ve maddi güç kullanarak etkisiz hâle getirilemeyen direniş karşısında, sadece bu direnişi kırmak amacıyla ve kıracak ölçüde silah kullanılabilir.

• Silah: Kanuni şartlar gerçekleştiğinde, bedenî kuvvet ve maddi güç kullanarak etkisiz hâle getirilemeyen direniş karşısında, sadece bu direnişi kırmak amacıyla ve kıracak ölçüde silah kullanılabilir.

Tarihin her döneminde insanlar arasında düzeni ve güvenliği sağlamak, Türk Devletleri’nin önemli görevlerinden biri olarak karşımıza çıkmıştır. Türk toplumlarında güvenlik hizmeti anlayışı askeri yapılanma ile birlikte yürütülmüş ve eski dönemlerde sivil bir iç güvenlik kurumundan söz etmek mümkün değildir. Türk toplumlarında iç güvenlik hizmetleri savaşlarda orduyu komuta eden Subaşılarla birlikte başlatılmaktadır. Subaşılar barış zamanlarında ülkenin asayişinden de sorumluydular.

Kadıların Osmanlı Devleti’nde sadrazamdan sonra iç güvenlik hizmetlerinin icrasında birincil görevli olduğunu söylemek mümkündür. Kadılar, toplum ahlakına yönelik konular üzerinde emirler verir, örfî ve şerî hükümlere uygun olmayan davranışlar sergileyenler hakkında cezai işlemler yaparlardı.

Asesbaşılık Osmanlı Devleti’nde Fatih Sultan Mehmet Dönemi’nde ihdas edilmiştir. Asesbaşılar çarşı ve mahalle aralarında geceleri
devriye atar ve nöbet tutarlardı. Suç işlenmesini önleme ve suç işleyenleri yakalama görevleri bulunmaktaydı. Asesbaşılar savaşlarda yeniçeriye katılır, barış zamanlarında da kolluk görevini yürütürlerdi.

Kamu düzeni kavramı, anayasa ve diğer yasal metinlerde devlet ve toplum düzeninin işleyişine tehdit oluşturabilecek her türlü eylemin engellenmesini ifade etmektedir. Bu çerçevede kamu düzeni, devlet ve bireylerin güvenlik, huzur ve barış içinde yaşamasını ve gelişmesini sağlayan ortamdır

Devlet sınırları içerisinde meşru şiddet kullanma yetkisi devlete aittir. Demokratik ülkelerde devletin dışında bu yetkinin başkalarınca kullanılması düşünülemez. Devletlerin kamu düzeni ve kamu yararı kavramları kapsamında yürüttüğü güvenlik hizmetleri yaygın bir kullanım olan polislik hizmetleri olarak da ifade edilmektedir. İç güvenlik hizmetleri, kolluk güçleri vasıtasıyla yerine getirilmektedir.

Belirli bir amaç etrafında toplanmış bireylerin etkin ve verimli çalışma unsurları çerçevesinde sevk ve idare edilmesine yönetim adı verilir?

güvenlik hizmetleri, devlet sınırları içerisinde yaşayan bireylerin yasal metinlerde suç olarak ifade edilmiş her türlü eyleme karşı korunması, olası suçlara karşı yeterli önlemlerin alınması, suç işleyenlerin yakalanması, temel hak ve özgürlüklerin kullanılmasını sağlayacak gerekli ortamın tesis edilmesi faaliyetlerini içermektedir. İç güvenlik hizmetine ilişkin faaliyetlere bakıldığında genel olarak suç öncesi ve suç sonrası olmak üzere ikili bir görev tanımı ortaya çıkmaktadır. Suç işlenmeden önce gerçekleştirilen güvenlik hizmetleri, idari, önleyici ya da proaktif, suç sonrası yürütülen hizmetler ise adli güvenlik hizmeti olarak tanımlanmaktadır.

Anayasa’mızın 13. maddesi, kamu yararının korunması için temel hak ve özgürlüklerin özlerine dokunulmaksızın kanunla sınırlandırılabileceği ve bu sınırlamaların, ölçülülük ilkesine aykırı olamayacağı ifade edilmiştir.

lkemizde kolluk görevlilerini, genel kolluk, özel kolluk ve yardımcı kolluk olmak üzere üç gruba ayırmak mümkündür.
• Genel Kolluk: Polis (Emniyet Genel Müdürlüğü), Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı
• Özel Kolluk: Gümrük Muhafaza ve Orman Muhafaza Genel Müdürlüğü, Belediye Zabıtaları
• Yardımcı Kolluk: Köy korucuları, Kır Bekçileri, Çarşı ve Mahalle Bekçileri, Gemi Kaptanları ve Özel Güvenlik

Makul şüphe kavramını, hayatın olağan akışına uymayan, kuvvetli ve somut delillere dayanan şüphe olarak tanımlamak mümkündür. Yasal metinlerde kolluk görevlilerinin güvenlik hizmeti sunumunun makul sebeplere dayandırılması gerektiği ifade edilmektedir. Bu sebeple kolluk görevlileri, suçla mücadele ve suçun aydınlatılması faaliyetlerini makul şüphe olarak ifade edilen somut gerekçelerle ilişkilendirmelidir.