ÖZEL VERGİ HUKUKU II

Veraset suretiyle geçen mal Türkiye'nin vergilendirme yetki alanı içerinde olduğundan kime intikal ettiğinden bağımsız olarak intikal Türkiye'de vergilendirilir.

Veraset ve intikal vergisinde beyan dışı bırakılan gayrimenkuller açısından tahakkuk zamanaşımı beyan dışı bırakıldığının idarece öğrenildiği tarihi izleyen yılın başından itibaren başlar.

Gaip sayılan miras bırakan kişinin zuhur etmesi (ortaya çıkması) üzerine daha önce ödenen vergiler talep üzerine mükelleflere geri verilmektedir.

Menkul mallarda değerleme farkının yüzde ellisi dikkate alınmaz kalan tutar üzerinden de % 25 oranında vergi ziyaı cezası kesilir. Buna göre beyan edilen ile idarenin değerlemesi sonucu bulunan tutar arasındaki fark 400.000 TL dir. Bunun yarısı dikkate alınmayacak ve 200.000 TL nin % 25 i kadar vergi ziyaı cezası kesilecektir.

Ana, baba, eş ve çocuklardan bir kişiye yapılacak bağışlamalarda veraset ve intikal oranları yüzde elli indirimli uygulanmaktadır. Buna göre % 10 ve % 30 olan oranlar % 5 ve % 15 olarak uygulanacaktır.

Bu tür çekilişler sonucu verilen ikramiyeler için uygulanan oran % 20 dir.

Miras bırakan ile mirasçılar başka ülkelerde iseler beyanname verme süresi ölüm tarihinden itibaren altı aydır.

Söz konusu tanım "arazi taşıtı" için yapılmıştır.

Vergiyi doğuran olay tescil ile meydana gelmektedir.

İkinci altı ay içerinde satılan motorlu taşıtlar için mükellefiyet takip eden yıl başından itibaren sona erer.

Veraset yoluyla meydana gelen intikalleri vergilendirmenin iki yöntemi vardır. Bunlardan birincisi, ölen kişinin terekesi henüz mirasçılarına geçmeden terekenin tamamı üzerinden artan oranlı olarak alınan tereke vergisidir. Diğeri ise miras payı vergisidir.

Tereke Vergisi: Ölen kişinin terekesi mirasçılara geçmeden ve terekenin bütünlüğü bozulmadan alınan bir vergidir. Bu vergi mirasçıların ölen kişiyle hısımlık dereceleri, kişisel ve ailevi özellikleri dikkate alınmadığından objektif bir servet vergisidir.

Miras Payı Vergisi: Ölüm dolayısıyla mirasçılara intikal eden miras paylarının vergilendirildiği subjektif bir servet vergisidir. VİV’ in boşluklarını doldurmak için kabul edildiğinden telafi edici bir vergi olarak nitelenebilir. Ülkemizde uygulanan VİV bu tipte bir vergidir.

Sağ kalan eşin mirastan alacağı pay, birlikte mirasçı olduğu kişilere göre değişiklik göstermektedir: Buna göre sağ kalan eş;

• Miras bırakanın altsoyu ile birlikte mirasçı olursa mirasın dörtte biri,
• Miras bırakanın ana ve baba zümresiyle birlikte mirasçı olursa mirasın yarısı,
• Miras bırakanın büyük ana ve büyük babaları ve onların çocukları ile birlikte mirasçı olursa mirasın dörtte üçü; bunlar da yoksa mirasın tamamı için mirasçı olur.

Veraset ilamı, ölen veya gaipliğine karar verilen kişinin kanuni mirasçılarını ve mirastaki paylarını gösteren; aksi sabit oluncaya kadar geçerli mahkeme kararıdır. Bu kararı sulh hukuk mahkemeleri verir. Medeni Kanun miras hükümlerine göre; eş, çocuklar, alt soy ve onların alt soyları, anne, baba ve onların alt soyları, büyükanne, büyükbabalar, onların alt soyları, soy bağı kurulmuş evlilik dışı çocuklar (oran bakımından evlilik içi çocuklar gibidir), evlatlıklar ve onların alt soyu kanuni mirasçı sayılır.

Veraset ve intikal vergisinin (VİV) veraset vergisi ve intikal vergisi olmak üzere iki vergiden oluştuğu söylenebilir. Veraset vergisi, ölen bir kişiden başkalarına miras veya vasiyet yoluyla meydana gelen intikalleri vergilendirir. İntikal vergisi ise hayatta olan kişiler arasında bağış yoluyla meydana gelen intikalleri vergilendirir. VİV Kanunu’ nda 1998 yılında yapılan değişiklikler ile bazı şans oyunlarından, at yarışları vb. müşterek bahislerden, çekilişlerden, bilgi yarışmalarından, kazanılan ikramiyeler de (para ödülü, araba, ev eşyası vb.) VİV’ in kapsamına alınmıştır.

VİV’ in matrahı, kural olarak intikal eden malların VUK’ na göre hesaplanan değerleridir. Ancak VİV Kanunu’ nun 10 uncu maddesi, tarhiyat işlemini iki aşamalı olarak düzenlediği için aynı madde içinde bentler hâlinde “İlk Tarhiyata” esas olacak değerleme ölçülerini tek tek saymıştır. Yani mükellefler tarafından ilk tarhiyata esas olacak matrah belirlenirken VİV Kanunu’ nda sayılan değerleme ölçüleri esas alınacaktır. Bu değerleme sonucunda hesaplanan miktardan kanunda yazılı borçları ve giderleri düştükten sonra kalan tutar vergi matrahını teşkil edecektir.

Gayrimenkuller için değerleme farkı olması hâlinde, aynı değerleme ölçülerine dayansa bile mükellefe ceza uygulanmaz. Menkul mallar ile gemilere ilişkin değerlemelerde %50’ ye kadar bulunacak değer fazlalıkları için ceza uygulanmaz. Bu durumda mükellefin beyan ettiği tutar ile idarece tespit edilen tutar arasındaki farkın %50’ si cezasız; %50’ yi aşan kısım üzerinden cezalı tarhiyat yapılır. Kesilecek olan ceza miktarı VUK’ nun 344’ ncü maddesine göre vergi ziyaı cezasının yarısı olacaktır.

Matrah

Veraset Yolu ile İntikallerde Vergi Oranı(yüzde)

İvazsız İntikallerde Vergi Oranı (yüzde)

İlk 240.000T için

1

10

Sonra gelen 570.000T için

3

15

Sonra gelen 1.270.000T için

5

20

Sonra gelen 2.200.000T için

7

25

Matrahın 4.280.000T’ yi aşan bölümü için

10

30

Matrah

Veraset Yolu ile İntikallerde Vergi Oranı(yüzde)

İvazsız İntikallerde Vergi Oranı (yüzde)

İlk 240.000T için

1

10

Sonra gelen 570.000T için

3

15

Sonra gelen 1.270.000T için

5

20

Sonra gelen 2.200.000T için

7

25

Matrahın 4.280.000T’ yi aşan bölümü için

10

30

Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununa göre panelvan, azami toplam ağırlığı 3500 kilogramı geçmeyen, kapalı kasalı (yandan camlı olanlar dâhil), sürücü kısmından başka tek veya daha fazla sıralı oturma yeri bulunan, insan ve yük taşımak için imal edilmiş olan taşıtlara verilen isimdir.

MTV mükellefleri, adlarına kayıt ve tescil edilmiş bulunan taşıtları, bu taşıtların cins, nevi, niteliklerini ve kullanış maksatları ile verginin alınmasına esas olabilecek diğer bilgileri ve bunlarda meydana gelen değişiklikleri, kayıt ve tescilin yapıldığı veya değişikliğin meydana geldiği tarihten itibaren 1 ay içinde ilgili vergi dairesine bildirmek zorundadır. Bu zorunluluğa uymayanlara usulsüzlük cezası kesilir.