ÖZEL VERGİ HUKUKU II

Karşılıklı bir kamu geliridir

Bir hukuki işlemin yapılması ve düzenlenmesi

Damga vergisi genel nitelikte bir vergidir

Uluslararası sözleşmeler

Mülkilik

Hukuki işlemi imzalayan kişi

Resmi daireler

Sulhname

Taahhüt işlemleri

Sulhname

Damga vergisi yasada bir vergi olarak düzenlenmiş olmasına rağmen, diğer vergilerden farklı olarak karşılıklılık esasına dayanan, karşılıklı bir kamu geliridir. Bu tür kamu gelirleri, kamu idaresi tarafından bir hizmetin sunulması, bir izin verilmesi ya da bir ayrıcalık sağlanması biçiminde bir şey karşılığında alınır.

Damga vergisi Türk Vergi Sistemi içinde vergi adı altında düzenlenmiş olmasına rağmen aslında resim niteliğinde bir mali yükümlülüktür.

Damga vergisi, harcamalar üzerinden alınan, genel, gayrişahsi, dolaylı nitelikte ve merkezi yönetim tarafından alınan bir vergidir.

Damga vergisi harcamalardan alınan bir vergi olması nedeniyle dolaylı (vasıtalı) bir vergi niteliği taşır. Bu verginin ekonomik süreç içinde bir sonraki veya bir önceki aşamaya yansıtılması, böylece fiili yükümlüsü ile yasal yükümlüsünün farklı kişiler olabilmesi prensipte mümkündür.

Damga vergisinin konusu, 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’ nun 1. maddesinde düzenlenmiştir. Anılan maddede Damga Vergisi Kanunu’ na ekli (1) sayılı tabloda yazılıkâğıtların damga vergisine tabi olduğu belirtilmiştir. Bu ifadeden de anlaşılacağı üzere damga vergisinin konu unsurunu yasaya ekli (1) sayılı tabloda yer alan bir kısım kâğıt ve belgelerden oluşturmaktadır.

488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’ na ekli (1) sayılı tabloda damga vergisine tabi
kâğıtlar dört grup hâlinde sayılmıştır:

- Akitlerle ilgili kağıtlar

- Kararlar ve mazbatalar

- Ticari işlemlerde kullanılan kağıtlar

- Makbuzlar ve diğer kağıtlar

İdarî kararlar başlığında bir grup bunlar arasında sayılmamıştır.

Akitlerle ilgili kağıtlar; sözleşme-akit biçimindeki hukuki işlemlerle ile ilgili olarak düzenlenen belli bir parayı içeren veya içermeyen tek, iki ve hatta çok taraflı işlemlere dair muhtelif kâğıtlardır. Kira sözleşmesi de bu grupta yer alır.

Damga ergisi'ne tabi kağıtların yürürlükteki mevzuat uyarınca herhangi bir hususu ispat veya belli etmeye yaraması aranmakla birlikte belirli bir parasal değere ilişkin olması şart değildir. Kâğıt bir hukuki ilişkinin varlığı, bu ilişkinin taraflarının karşılıklı hak ve yükümlülükleri, bir borcun dayanağı ve miktarı gibi hususları ispat veya belli etmeye yaramalıdır.

Damga vergisi açısından vergiyi doğuran olay verginin konusunu oluşturan bir kâğıdın düzenlenmiş olmasıdır. Düzenlenmek, bir hukuki işlemin kâğıda bağlanması, yazılı şekilde yapılması anlamına gelir. Düzenlenmek suretiyle kâğıt ilgili olduğu hukuki işlem ile ilgili bir hususu ispat ve belli etme ve bu husus açısından hüküm ifade etme niteliğini kazanır. Böylece vergi borcu doğar.

Damga vergisinin yükümlüsü kâğıdı imza eden kişi veya kişilerdir. Birden fazla kişi tarafından imza edilen kâğıtlara ait vergi ve cezanın tamamından kâğıdı imza eden kişiler müteselsilen sorumlu olurlar. Ancak bu durumla birlikte damga vergisine tabi olan bir kâğıda birden fazla imza konulması verginin tekerrürünü, bir başka deyişle bu kâğıt için birden fazla kez alınmasını gerektirmez. Böyle bir durumda kâğıttan kural olarak üzerinde yer alan imza adedince vergi alınmaz