PEYZAJ ÇEVRE VE TARIM

Yazın objelerin gölgesinin, doğu veya kuzeydoğu; ya da kısmen kuzey tarafa düşmesinden dolayı gölge oluşturmak amacıyla kullanılacak bitkilerin gölgelenecek alanların mümkün olduğunca güneybatısına dikilmesi faydalı olacaktır.

İyi bir bitkisel rüzgar perdesi sayesinde konutlarda ısıtma maliyetlerinde % 40’a kadar tasarruf edilebildiği bildirilmektedir.

Bitkiler yaşam formlarına göre sınıflandırıldıklarında "ağaçlar","çalılar", "sarmaşıklar" ve "yer örtücüler" olarak ayrılmaktadır. Bununla birlikte, bitkiler  gövde ve yaprak yapılarına göre de sınıflandırılabilirler. Gövde yapısına göre bitkiler "otsu" ve "odunsu" bitkiler olarak sınıflandırılabilirken, yaprakları açısından "yaprak döken", "yarı herdem yeşil (yaprak dökmeyen)" ve "herdem yeşil" bitkiler olarak ayrılabilmektedir. Doğru cevap C’dir.

Yaz-kış yapraklarını dökmeyen bitkilere "herdem yeşil", "iklimsel koşullara bağlı olarak yaprak dökme durumu değişkenlik gösterebilen bitkilere ise "yarı herdem yeşil" bitkiler denmektedir.  Ladin, çam, göknar, sedir, mazı, servi, ardıç, şimşir, porsuk, ateş dikeni herdem yeşil bitkiler arasındadır. Çınar, meşe, huş, atkestanesi, tespih ağacı, dişbudak, erguvan, kayın, karaağaç, akçaağaç, söğüt, leylak, filbahri, kızılcık, mürver, inci çalısı, keçi sakalı, altın çanak vb. yaprak döken bitkilere örnektir. Güzellik çalısı, ortanca ve bazı dağ muşmulası türleri yarı herdem yeşil bitkilerdir. Doğru cevap D’dir.

Bitkiler yaprakları açısından yaprak döken, yarı herdem yeşil (yaprak dökmeyen) ve herdem yeşil bitkiler olarak ayrılabildikleri gibi, geniş yapraklı, dar yapraklı ve iğne yapraklı bitkiler şeklinde de sınıflandırılmaktadır. Buna göre, ladin, çam, göknar, sedir, mazı, servi, ardıç, şimşir, porsuk ve ateş dikeni herdem yeşil bitkiler arasındadır. Çınar, meşe, huş, at kestanesi, tespih ağacı, dişbudak, erguvan, kayın, karaağaç, akçaağaç, söğüt, leylak, filbahri, kızılcık, mürver, inci çalısı, keçi sakalı, altın çanak vb. yaprak döken bitkilere örnektir. Güzellik çalısı, ortanca ve bazı dağ muşmulası türleri ise yarı herdem yeşil bitkilerdir. Ayrıca çınar, akçaağaç, katalpa, ıhlamur geniş; söğüt, iğde, okaliptüs, zakkum dar; sedir, çam, ladin ise iğne yapraklıdır. Dolayısıyla ladin, sedir ve çam hem iğne yapraklı hem de herdem yeşil bitkilerdir. Ayrıca çınar ve söğüt yaprak döken bitkiler olmakla birlikte, çınar geniş söğüt ise dar yapraklıdır. Doğru cevap D’dir.

Peyzaj tasarım aşamaları "sörvey", "avan (ön) proje", "kesin proje" ve "uygulama projesi" olarak sıralanabilir. Sörvey sonucu ortaya çıkan tespitler ve leke plana bağlı olarak geliştirilen ölçekli ön tasarım projesi "avan (ön) proje"dir. Bu aşama, ihtiyaçlara bağlı olarak tasarım çözümlerinin geliştirildiği ve ifade edildiği aşamadır. Avan proje, gelişmeler, ihtiyaçlar ve eleştiriler doğrultusunda arzu edildiği kadar revize edilebilir. Ayrıca kesitler ve görünüşlerle proje desteklenebilir. Doğru cevap D’dir.

Bitkiler peyzajda mekanın oluşturulmasında ve tarif edilmesinde önemli bir role sahiptir. Çim alanlar, yer örtücü ve yayılıcı bitkiler, kısa boylu otsu bitkiler zemin oluştururken; çalılar, ağaçlar, sarılıcı ve tırmanıcı bitkiler yanal yüzeylerin oluşumunda rol oynarlar. Ağaçların taçları, pergolalar üzerindeki sarmaşıklar da çatı işlevi görürler. Doğru cevap E’dir.

Gürültü perdelemesinde en etkili sonuçları yapısal uygulamalar vermektedir. Ancak bitkisel perdeleme yapısal çözümlere göre çok daha ucuz, estetik ve fonksiyoneldir. Buna ek olarak, gürültü perdelerinin gürültü kaynağının hemen yanında oluşturulması daha etkili sonuçlar vermektedir. Ayrıca herdem yeşil bitkiler tüm yıl boyunca gürültünün perdelenmesinde etkilidir. Geniş yapraklı bitkiler ise iğne yapraklı ve dar yapraklı türlere göre daha fazla gürültü azalımı sağlamaktadır. Doğru cevap D’dir.

Form, farklı görsel algıların oluşturulmasında etkili olmasının yanı sıra tasarımda fonksiyonellik açısından da ele alınan bir özelliktir. Düşey formlar yükseklik etkisi yaratırken, yatay formlar ortamın daha geniş algılanmasını sağlar. Gölge alanların oluşturulmasında daha çok yuvarlak formlu bitkiler tercih edilmeliyken, çit oluştururken sütun formlu bitkiler seçilebilir. Peyzajdaki bazı önemli giriş ve çıkış alanlarını vurgulamak için ise piramidal formlu bitkiler kullanılabilir. Doğru cevap B’dir.

Nokta, çizgi, odak noktası, form, doku, renk ve görsel ağırlık gibi unsurlar peyzaj tasarım elemanları olarak adlandırılmaktadır. Bunlardan objelerin yüzeylerinin yapısıyla ve bunun algılanma şekliyle ilgili olan "doku"dur. Bitkilerde doku; gövde, dallar, yapraklar, çiçekler vb. bitki bölümlerinde gözlenir. Yapraklar dokunun algılanmasında ön plana çıkan kısımlardır. Ayrıca bitkilerin dokusunu; kaba doku, orta doku ve ince doku olarak üçe ayırmak mümkündür. Doğru cevap C’dir.

Görsel ağırlık, belirli özellikleriyle bir bitkinin veya bitki grubunun tasarımda daha fazla önem arz etmesini, ön plana çıkmasını ifade eden bir kavramdır. Büyük ölçüler ve kaba dokular, değişik yapıdaki formlar, parlak renkler yüksek görsel ağırlık oluşturur. Düşük görsel ağırlık ise, yatay çizgiler, küçük formlar, ince dokular ve mat renklerde bulunur. Doğru cevap E’dir.

Rüzgar perdesi tasarımında temel kural, rüzgar perdesinin hakim rüzgar yönüne dik şekilde tesis edilmesidir. Dikim yaparken, orta boylu ağaçlarda 3-4, küçük ağaçlarda ise 2-3 metrelik bitki dikim aralığı genellikle yeterlidir. Bitki sıraları arasında da benzer bir aralık uygulanabilir. Bitkiler yüksekliklerinin 10 katına kadar bir mesafede rüzgardan korunaklı bir alan oluşturulmasını sağlayabilirler. Ayrıca seçilen bitkiler rüzgara, yerel koşullara dirençli ve derin kök yapan türler olmalıdır. En iyi türler, alçak dallanma yapan ve göreceli olarak daha dar bir taç yapısına ait olanlardır. Eğer çift veya daha fazla sıralı bir rüzgar perdesi oluşturulacaksa rüzgar istikametinin en önündeki sırada küçük ağaçların, sonraki sırada ise orta boylu ve daha büyük ağaçların seçilmesi gereklidir. Doğru cevap E’dir.

Ateş çiçeği çalı grubunda yer alır. Doğru cevap C'dir.

Akçaağaç yaprak döken bitkilere örnektir. Doğru cevap B'dir.

Alan envanteri, alan analizi ve leke planını kapsayan peyzaj tasarım aşaması sörvey projedir. Doğru cevap A'dır.

Peyzaj mimarının projesi değil peyzaj mimarının bilgi ve tecrübesi peyzaj tasarımını etkileyen başlıca faktörlerdendir. Doğru vevap E'dir.

Odak noktası peyzajda ilk dikkat çeken obje olarak tanımlanabilmektedir.Doğru cevap C'dir.

Gölge alanların oluşturulmasında daha çok yuvarlak formlu bitkiler tercih edilmelidir. Doğru cevap E'dir.

Renk, doku, şekil ve ölçüde yapılan zıtlıklar vurgu elde etmek için sıklıkla başvurulan yöntemlerdendir.Doğru cevap A'dır.

Sert zeminlerden yansıyan ısı miktarını azaltırlar.Doğru cevap B'dir.