PROJE ANALİZİ VE DEĞERLENDİRME

Proje, bitiş noktası belli olan ve bağımsız bir biçimde yürütülebilir duruma getirilmiş plan olarak tanımlanır. Bu tanımlara bakıldığında bir yatırım projesinin temelini planlar oluşturmaktadır. Bu nedenle plan ve proje iç içe girmiş kavramlardır. Planlar olmaksızın projeler hazırlanabilir. Ancak gerek projenin hazırlanması gerekse değerlendirilmesi planlar olmadan kolaylıkla başarılamaz.

Temelde yatırım projesi aşamaları şu başlıklar altında incelenmektedir:

Proje Fikrinin Doğuşu ve Ön Eleme,

Ön Yapılabilirlik Çalışması (Ön Fizibilite Etüdü),

Yapılabilirlik Çalışması (Fizibilite Etüdü),

Projenin Değerlendirilmesi,

Projenin Uygulamaya Konulması,

Deneme çalışmaları, Son Denetleme ve İşletmeye Alma.

Temelde yatırım projesi aşamaları şu başlıklar altında incelenmektedir:
• Proje Fikrinin Doğuşu ve Ön Eleme,
• Ön Yapılabilirlik Çalışması (Ön Fizibilite Etüdü),
• Yapılabilirlik Çalışması (Fizibilite Etüdü),
• Projenin Değerlendirilmesi,
• Projenin Uygulamaya Konulması,
• Deneme çalışmaları, Son Denetleme ve İşletmeye Alma.

Plan, gelecekte nereye ulaşılmak istendiğinin, nelerin gerçekleştirilmek istendiğinin kararlaştırılmasıdır.

Proje, bitiş noktası belli olan ve bağımsız bir biçimde yürütülebilir duruma getirilmiş plan olarak tanımlanır.

Temelde yatırım projesi aşamaları şu başlıklar altında incelenmektedir:
• Proje Fikrinin Doğuşu ve Ön Eleme,
• Ön Yapılabilirlik Çalışması (Ön Fizibilite Etüdü),
• Yapılabilirlik Çalışması (Fizibilite Etüdü),
• Projenin Değerlendirilmesi,
• Projenin Uygulamaya Konulması,
• Deneme çalışmaları, Son Denetleme ve İşletmeye Alma.

Sınırlı kaynakların en uygun kullanımını sağlamaya yönelik çalışmalar olarak ifade edilen yapılabilirlik çalışması üç aşamalı bir analizdir. Bunlar “pazar analizi”, “teknik analiz” ve “finansal analiz”dir.

Projelerle ilgili olarak şu sorulara yanıt verilmeli ve bunların yanıtlarının olumlu olması durumunda çalışmalara başlanmalıdır.

Üretim faktörlerinin edinilmesinde kısıtlayıcılar var mıdır? Örneğin üretim faktörlerini sunan kuruluşlar tekelci midir? İşgücü sağlamada sorunlar var mıdır?

Proje fikri için gerekli olan sermaye amacın üstünde midir?

Projenin etkileri devletin belirlediği resmi kural ve ilkelere uygun mudur?

Projenin etkileri toplum örf, adet ve geleneklerine uygun mudur?

Proje fikri ulusal politika, amaç ve ilkelerle çelişiyor mu?

Piyasaya girişi etkileyecek tekelci düzenlemeler var mı?

Ürünün piyasada dağıtımı engelleyecek dağıtım faktörleri var mı?

Proje fikri mevcut ve potansiyel sanayi sektörü ile çelişki içinde mi?

Sınırlı kaynakların en uygun kullanımını sağlamaya yönelik çalışmalar olarak ifade edilen yapılabilirlik çalışması üç aşamalı bir analizdir. Bunlar “pazar analizi”, “teknik analiz” ve “finansal analiz”dir.

Yatırım projesinin finansmanında kullanılabilecek kaynakları üç başlık altında ele alabiliriz:

Öz Kaynaklar,

Yabancı Kaynaklar,

Yatırım Teşvikleri,

Yatırım projesinin imalat boyutu ile ilgili olan teknik analizde, projenin gerçekleştirilmesi için alternatif teknolojiler varsa, bunların değerlendirilmesi ve uygun olan teknolojinin seçilerek imalat için gerekli duran varlık yatırımlarının tahmini yapılır.

İşletmelere yatırımları ile ilgili olarak sağlanan teşvikler yukarıda belirtilen Cumhurbaşkanlığı Kararı’nda şu başlıklar altında ele alınmıştır:

Finansal Analiz, yatırım projesine ilişkin nakit giriş ve çıkışlarından hareketle yatırım için gerekli olan finansal kaynak gereksinimini, bu kaynakların nereden ve nasıl sağlanacağını belirleyerek proje önerisinin ekonomik açıdan arzu edilebilirlik derecesini ve potansiyel bir işletme olarak faaliyetlerini sürdürüp
sürdüremeyeceğini belirlemeye yönelik çalışmalardır.

Yatırım projesinin finansmanında kullanılabilecek kaynakları üç başlık altında ele alabiliriz:
• Öz Kaynaklar,
• Yabancı Kaynaklar,
• Yatırım Teşvikleri

Yatırım projelerinin değerlendirilmesinde ve hangi yatırım projesinin yatırım bütçesine dâhil edilip edilmeyeceğinin belirlenmesinde aşağıdaki yöntemler kullanılmaktadır:
• Geri ödeme dönemi yöntemi,
• İskontolu geri ödeme dönemi yöntemi,
• Net bugünkü değer yöntemi,
• İç Kârlılık Oranı Yöntemi,
• Düzeltilmiş iç kârlılık oranı yöntemi,
• Kârlılık endeksi yöntemi.

Finansal değerlendirme yapılırken şu konuların dikkate alınması projenin başarısı için önemlidir:

Geri ödeme dönemi yönteminde, yatırımdan sağlanan nakit girişlerinin yatırım tutarını kaç yıl içerisinde karşılayabileceğine yönelik bir değerlendirme yapılmaktadır.

Geri Ödeme Dönemi Yöntemi: Bu yöntemde, yatırımdan sağlanan nakit girişlerinin yatırım tutarını kaç yıl içerisinde karşılayabileceğine yönelik bir değerlendirme yapılmaktadır.

Geri ödeme dönemi paranın zaman değerini dikkate almamaktadır. Geri ödeme döneminden sonraki nakit hareketlerini dikkate almamaktadır