PSİKO-SOSYAL REHABİLİTASYON

Motivasyon, kişiyi bir davranışı sergilemeye iten etkendir. Hastalıkta da sağlıkta da motivasyon önemli bir kavramdır.

Yapılan bir araştırmaya göre yaşlının motivasyonunu etkileyen faktörler; (Öz, 2002);
• Yaşlanma ile ilgili düşünceler,
• Ölüm hakkında düşünceler,
• Hayata genel bakış,
• Aile statüsü,
• Hedef ve idealler,
• Sosyal durumdur

Duygusal destek psikolojik faktörlerdendir.

Benlik Saygısı: Bireyin kendini kabul etmesi, saygı duyması, kendine güvenmesi ve inanması biçiminde ifade edilen düşünce, duygu ve davranışların bir bütünüdür.

Rol kaybı: Rol kaybı, kişilerin önceden yürüttükleri görev ve sorumlulukları bırakmak zorunda kalmalarıdır.

Yaşam doyumu, bir insanın
beklentileriyle (ne istediği),
elinde olanların (ne elde ettiği)
karşılaştırılmasıyla elde edilen
durum ya da sonuçtur.

Yaşlı bireyin çevresiyle ve ailesiyle ilişkileri artırılmalıdır.

Kişiyi aksiyon göstermeye iten etmen motivasyondur.

Literatürde yaşlıların yaşam doyumunu etkileyen bazı etmenlerin; cinsiyet, yaş, eğitim, gelir, sosyal köken, medeni durum, sağlık, sosyal ilişkiler ağı, sosyal etkinlik düzeyi ve huzurevi yaşantısı olduğu ifade edilmiştir (Karataş, 1990).

Dünya Sağlık Örgütü, “Uluslararası Yaşlılar Yılı” olarak belirlediği 1999 yılında “yıllara yaşam katın” şeklinde bir slogan geliştirmiş ve yaşlılığa yeni bir anlam ve yeni bir boyut kazandırmıştır (Bilir, 2007). Burada kastedilen başarılı yaşlanmadır.

Yaşam doyumuna ilişkin başka bir kavramda başarılı yaşlanmadır. Geçtiğimiz yüzyılda yaşamın uzatılması hedeflenmekteyken bu durum günümüzde terk edilmiştir. Dünya Sağlık Örgütü, “Uluslararası Yaşlılar Yılı” olarak belirlediği 1999 yılında yukarıda yer alan sloganda ufak bir değişiklik yaparak “yıllara yaşam katın” şeklinde bir slogan geliştirmiş ve yaşlılığa yeni bir anlam ve yeni bir boyut kazandırmıştır (Bilir, 2007). Burada kastedilen başarılı yaşlanmadır. Doğru cevap D'dir.

Kendini Kabul: Bireyin kendini olumlu olumsuz özellikleri ile bir bütün olarak kabul etmesi, kendine saygı duymasıdır. Bireyin, toplumdaki rolü ve  ilişkilerinde önemli değişmelerin yaşandığı yaşlılık döneminde; fiziksel ve zihinsel yeteneklerdeki kayıplar yaşlı bireyin kendini kabulünün ve benlik saygısının düşmesini kolaylaştırır, bağımlılık ve yetersizlik duygusuna neden olur. Bağımlılık ve yetersizlik arttıkça da kendini kabul ve benlik saygısı azalır. Doğru cevap C'dir.

Benlik saygısı, bireyin kendini kabul etmesi, saygı duyması, kendine güvenmesi ve inanması biçiminde ifade edilen düşünce, duygu ve davranışların bir bütünüdür. Doğru cevap A'dır.

Duygusal Destek: Duygusal destek, cesaretlendirme, kişisel samimiyet ve sevgi ifadelerini içerir. Ayrıca, empati kurma, şefkat, rahatlama, güven de duygusal destek sağlar. Bu destek ile sevgi, hoşlanma, anlayış, kabul görme, değer verilme, özen gösterilme, korunma gereksinimleri karşılanır ve bireyin iyilik hali arttırılabilir. Duygusal destek, dikkat etme, önemsenme, bakım alma, empatiyi içerdiğinden bireylerde çevresindeki kişiler tarafından sevildiği, sayıldığı ve anlaşıldığı duygularını oluşturur. Doğru cevap D'dir.

Rol değişimi, sosyal yaşantıda kişinin üzerine aldığı sorumluluk ve görevleri başka bir kimse ile değiş tokuş etmesidir. Arif Beyin bütün ev işlerini yaparak, çocuklarına bakarak geçirdiği zamanlar sona ermiş artık oğlu onun yaptığı işleri yapmaya ve ona bakmaya başlamıştır. Yani Arif Bey ve oğlu rollerini değiştirmişlerdir. Doğru cevap B'dir.

Kendini geliştirme aktiviteleri; yalnız başına gerçekleştirilen, fakat gerçekleştirme amacına ulaşırken dışarıdan bir kişinin desteklediği ve hayatında değişiklik yapma şansı verilen aktivitelerdir. Doğru cevap D'dir.

Sosyal katılım açısından boş zamanlar 3 şekilde değerlendirilir:

1. Uzmanlık gerektiren aktiviteler

2. Kendini geliştirme aktiviteleri

3. Sosyal aktiviteler

Doğru cevap C'dir.

Kültürel norm, her kültürde toplumsal düzeni sağlayan, bireylere yol gösteren, doğru ve yanlışı, olumlu ve olumsuzu belirleyen kurallardır. Doğru cevap C'dir.

Yaşlılar için sosyal hizmet; yaşlının yaşamdan daha fazla zevk ve doyum almasını ve toplumla bütünleşmesini sağlayan, yaşlıların sosyal iletişimlerini artıran hizmetlerdir. Diğer bir değişle bu hizmetler, yaşlıları yaşama bağlayan, onları boşluğa, umutsuzluğa ve çaresizliğe düşmekten kurtaran hizmetlerdir. Aktif yaşlanma amacına ulaştıracak temel çalışmalar yaşlılara sunulacak sosyal hizmetlerdir. Doğru cevap A'dır.

Yaşlılık alt kültürü: Bir toplumda yaşlıların giderek aralarında daha çok etkileşimde bulunmaları ve gençlerle daha az iletişim kurmaları sonucunda yaşlılık alt kültürü gelişir. Yaşlıların bireysel ve grup olarak diğer yaş gruplarından uzaklaşma oranı arttıkça alt kültürün derinliği ve kapsamı da gelişip artar. Yaşlının davranışları, biyolojik değişme, toplumda yaşlı davranışlarına ilişkin kültürel normlar, kuşaklar arası farklılıklar sonucu genç kuşak tarafından modası geçmiş olarak görülebilir. Doğru cevap B'dir.