RADYO VE TELEVİZYON HABERCİLİĞİ - Deneme Sınavı - 20

Canlı Yayın: Radyo ve televizyonda, izleyicilerin ve dinleyicilerin olayları olduğu anda ve mekanda izleyebildiği ve duyabildiği yayın tekniği.

Canlı yayın tekniği, haberciliğin ikna ediciliği en yüksek ve en etkili uygulama biçimidir. Olayları oluş anında, mekânından ve eş zamanlı olarak sunması ile izleyiciyi görgü tanığı yapar. Nesnelliği ile tarafsızlığı ve buna bağlı olarak da ortak kanaatleri pekiştirir. 

a) Hangi teknik kullanılırsa kullanılsın canlı yayın, televizyon haberciliğinin en güçlü alanıdır. 

b) Televizyon haberciliğine yüksek standartlar sağlamaktadır. 

c) Heyecan vericidir. 

d) İzleyiciyi tarihe “görgü tanıklığı” etmektedir. 

e) Nesneldir. 

f) Olayları meydana geldikleri mekanda ve zamanda izleme olanağı vermektedir. 

g) Televizyon haberciliğinin görüntüye en fazla gereksinim duyduğu alandır. 

h) Pahalıdır; bu nedenle son derece önemli ve ilginç olaylar olduğunda başvurulan bir türdür. 

i) İzleyicileri etkilemesi açısından televizyon haberciliğine yazılı basın karşısında üstünlük sağlamaktadır.

Ara haber bültenlerinde de yine genel olarak siyaset, ekonomi, sosyal-kültürel içerikli haberler ağırlıklı olarak yer almaktadır. Ara haber bültenleri genel olarak 10- 15 dakikalık bir zaman diliminde sunulmaktadır. Canlı yayın tekniği ile sunulan ana ve ara haber bültenlerinde stüdyo konukları, canlı telefon bağlantıları da bültene ilişkin ilgi çekiciliği arttıran etkili bir yöntem olarak kullanılmaktadır.

Parsa’ya göre televizyon haberciliğinde yorumlar üç kategoriye ayrılmaktadır (1993: 53): Bunlar, kurumun genel müdürü ya da haber dairesi başkanı tarafından bir görüşün yansıtılmasına ilişkin olarak geleneksel yorum programları (traditional editorials); yetkili bir ağız ya da tanınmış bir gazeteci tarafından sunulan görüşleri kapsayan açıklamalar (commentary) ve bir olay ya da durumun kökenine inilerek araştırıldığı ve tartışıldığı haberlerin çözümlenmesi (news analysis) olarak adlandırılmaktadır.

Radyoda da, televizyonda olduğu gibi gündeme ilişkin haber içerikleri, program türü olarak çeşitli biçimlerde sunulmaktadır. Radyo da, tıpkı televizyon gibi teknolojik gelişmelerin sunduğu imkânlarla dünyanın her yerine ulaşabilmekte ve dinleyicilerine gündemi aktarabilmektedir. Radyoda haber programlarını genel olarak, canlı yayın, günlük ana ve ara haber bültenleri, açık oturum, tartışma ve yorum programları, röportajlar ve haber belgeselleri şeklinde gruplandırmak mümkündür.

Haber programı hazırlamak uzun soluklu bir çalışma, geniş çaplı bir araştırma sürecini kapsar. Haberciliğin her alanında olduğu gibi, haber programı hazırlamak ekip çalışması, habercilik deneyimi ve zamana karşı mücadeleyi gerektirir. Programın konusu olacak habere ilişkin derinlemesine yapılacak araştırmalarla farklı ve güncel bilgilere ulaşmak, ulaşılan bu bilgileri farklı kaynaklardan doğrulatmak, haber konusunun bilirkişi ve uzmanlarından görüşler almak, gerçek kanıt ve belgelere ulaşmak, elbette bir haber programı hazırlarken üzerinde en çok zaman ve emek harcanan aşamalardır.

Canlı yayın tekniğinin, televizyon haberciliğinin en güçlü ve etkili yöntemi olduğunu söylemek mümkündür. Canlı yayın tekniği, olayı ekranları başındaki izleyicilerin oturma odasına getirerek onları tanık kılmaktadır. Bu tanıklık, aynı zamanda, inandırıcılığı ve ikna ediciliğe de arttıran bir algılama yaratmaktadır.

Haber Röportaj Programları: Belirli bir haber konusuna ilişkin katılımcı kişilere soru sorularak, detaylı ve derinlemesine görüşlerin alındığı haber program türü.

Canlı yayının özelliklerini şu şekilde sıralamak mümkündür (Parsa, 1993: 44-45): 

a) Hangi teknik kullanılırsa kullanılsın canlı yayın, televizyon haberciliğinin en güçlü alanıdır. 

b) Televizyon haberciliğine yüksek standartlar sağlamaktadır. 

c) Heyecan vericidir. 

d) İzleyiciyi tarihe “görgü tanıklığı” etmektedir. 

e) Nesneldir. 

f) Olayları meydana geldikleri mekanda ve zamanda izleme olanağı vermektedir. 

g) Televizyon haberciliğinin görüntüye en fazla gereksinim duyduğu alandır. 

h) Pahalıdır; bu nedenle son derece önemli ve ilginç olaylar olduğunda başvurulan bir türdür. 

i) İzleyicileri etkilemesi açısından televizyon haberciliğine yazılı basın karşısında üstünlük sağlamaktadır.

Televizyon kanallarının yayın akış planlarındaki en önemli zaman dilimi olan prime-time kuşağında (en çok izlenen zaman dilimi) yer alan ve genellikle 40- 50 dakikalık bir süreyi kapsayan; günün ulusal ve uluslararası siyasi, ekonomik, sosyal-kültürel gelişmelerinin aktarıldığı en önemli haber bültenleri ise Ana Haber Bültenleri’dir. Prime- time kuşağındaki temel amaç, haber bülteni için ayrılmış kısıtlı süre içinde mümkün olduğunca en geniş izler kitleye ulaşmak olduğu için, ana haber bülteninde verilecek olan haberlerin gündemin en önemli gelişmeleri arasından özenle seçilmesi ve bunların çarpıcı görüntü ve metinlerle izleyiciye verilmesi gerekmektedir. Geniş kitleleri ilgilendirecek genel konular mümkün olduğunca -kısa dahi olsa- detaylarıyla ana haber bültenlerinde yer bulmalıdır.

Radyo yayınlarının haber verme, eğitme, reklam-propaganda, eğlendirme olmak üzere dört temel işlevi bulunmaktadır. Haber alma bunlardan biri değildir.

Türkiye’de resmi olarak ilk radyo yayını 6 Mayıs 1927 yılında İstanbul’da başlamıştır.

Bu program türüne haber bülteni adı verilmektedir.

Haber programlarında haber bültenlerinden farklı olarak sadece anlık gelişmeler verilmekle yetinilmez, o gelişmelerin nedenleri ve olası sonuçları üzerinde konu ile ilgili uzman ya da yönetici konumundaki kişilerden ve halktan görüşler de alınabilir. Haber programlarında çok sayıda konu yerine genellikle bir ya da birkaç konunun derinlemesine tartışıldığı görülür. Dolayısı ile süre olarak da bültenlerden daha uzun olurlar.

Başarılı bir röportaj yapabilmek için şu koşullara uyulması önerilebilir:

Röportajın konusu hedef kitlenin dikkatini çekebilmelidir. • Röportaj konukları konuyu en iyi bilen veya söz konusu olaya tanık olan kişilerden seçilmelidir. •Röportaj öncesi konu ve konuk hakkında kapsamlı bir araştırma yapılarak bilgi sahibi olunmalıdır. • Röportaj konuğuna/konuklarına konuyu en iyi açıklatacak sorular sorulmalıdır. • Röportajda muhabirin ya da spikerin yorum ve yönlendirmesi bulunmamalıdır. • Ses kaydı, yayında net olarak anlaşılabilecek kalitede yapılmalıdır.

Haberde, “zaman değeri” sürekli ön plandadır. Haber, bu günün olayıdır. Zaman değerini yitirmiş olay, haber olmaktan çıkmaktadır oysa röportaj için zamanda güncellik değeri aranmamaktadır. Röportajda olmuş olayları genişletmek, ayrıntılara inmek gibi bir yaklaşım söz konusudur.

Radyonun haber verme işlevi özellikle savaş, deprem, seçim zamanları gibi olağanüstü dönemlerde daha fazla önem taşımaktadır. Çünkü televizyon alıcısının bulunmadığı, internetin olmadığı ortamlarda bile radyo yayınları dinlenilebilmektedir. Dolayısı ile bu dönemlerde radyo en hızlı ve en güvenilir haber kaynağı olarak görülmektedir.

İnsanlar radyo dinlerken, gazete ve televizyonda olduğu gibi işlerini bırakmak zorunda kalmazlar, sese kulak vermeleri yeterli olur. Bu durum hedef kitlenin her zaman radyo haberlerini dinleyebilme ihtimalinin varlığını gösterir. Dolayısıyla bu bir avantajdır.

Televizyon ile ilgili ilk teknik buluş İrlandalı bir telgrafçı olan Andrew May tarafından 1873 yılında yapılmıştır. May, ışık dalgalarının elektrik akımına çevrilebildiğini ve selenyum adlı kimyasal maddenin elektriğe karşı dirençli olduğunu bulmuştur.Doğru cevap B'dir.

Radyo tekniği ile ilgili olarak yapılan ilk teknik buluş telsizin babası olarak adlandırılan James Clerk Maxwell tarafından 1860 yılında olmuştur. Maxwell, ilk kez radyo (elektromanyetik) dalgalarının varlığını bulmuştur.Doğru cevap B'dir.