RADYO VE TELEVİZYON YAYINCILIĞI - Deneme Sınavı - 13

Esksine’in özgürlükler savunmasından yaklaşık yetmiş yıl sonra, imparatorluğun sadrazamı Ali Paşa’nın yayınladığı “Ali Kararname” ile zaten oldukça sıkı denetim altındaki basının özgürlükleri daha da kısıtlanmıştır. Ali Paşa, 1862 tarihli bu kararnamenin gerekçesini soranlara “Devletin zaafını millete söylemek vatanperverlik değildir” diye cevap vermiştir. Cevap D'dir.

Devlet yayıncılığıyla kamu yayıncılığı aynı anlama gelmemektedir. Oysa siyasal otorite kontrolünde yapılan devlet yayıncılığıyla kamu yayıncılığı ifadeleri sıkça birbirlerinin yerine geçer şekilde kullanılmaktadır. Kamu yayıncılığı ile kastedilen, radyo ve televizyon yayıncılığının ya da her ikisinin birden finansmanının kamusal fonlardan karşılandığı yayıncılık türüdür. Bir başka tanımla ticari olmayan yayıncılık olarak da bilinir. Öte yandan, yayın amaçları açısından, kamu yayıncılığında hedef kamunun ortak çıkarıdır. Siyasal iktidar veya herhangi bir çıkar grubuna yakın olmama, eğitime öncelik verilmesi, rating’e değil kaliteye önem verme, erişimde serbestlik, toplumdaki farklı zevk ve ilgilere seslenme gibi karakteristiklerle de tanımlanır. Devlet ya da başka deyişle siyasal iktidar kontrolünde yapılan yayınsa kamusal nitelik taşımakla birlikte tarafsızlıktan uzak ya da öyle algılanan bir yayıncılık şeklidir. Cevap E'dir.

TRT Türkiye'de kamu yayını yapan kuruluştur. Finansmanı ise halkın vergileri ve reklam gelirleri ile yapılmaktadır.

Çoğunluğun görüşlerinin destekçiliğini yapmak, medya kuruluşunun görevlerinden birisi olmamakla birlikte, kesinlikle yapmaması gereken bir yaklaşımdır. Cevap B'dir.

Bilgilendirme ve haber sağlamaya yönelik hizmetleri anlatır. Medya, ekonomi, borsa ve trafik raporları, hava koşulları ya da askeri tehlikelere karşı uyarı görevini yerine getirerek gerek toplum, gerekse bireylerin hazırlıklı olmalarına fırsat yaratır. Cevap C'dir.

Kültür ileticisi olarak medya toplumsal değer ve kuralların topluma aktarılıp benimsetilmesine hizmet eder. Kuşaktan kuşağa aktarım da bu işlev çerçevesinde yerine getirilen bir görevdir. Cevap A'dır.

Yayın kuruluşlarının iyice belirginleşen taraflılıklarını ifade etmek amacıyla “yandaş medya” ya da “muhalif medya” gibi tanımlar, toplumun geniş kesimleri tarafından, kastettikleri anlamları açıkça bilinerek kullanılmaktadır. Cevap C'dir.

1994 yılında özel radyo televizyon yayıncılığını düzenleyen 3984 sayılı yasa çıkarılıncaya kadar kuralsız yayın yapan radyo televizyon kuruluşları, çıkarlarının gereğine uygun biçimde yanlı yayın yapmaktan kaçınmamışlardır. Cevap B'dir.

Radyo ve televizyon yayınlarını izlemelerinin önemli bir açıklaması, alışkanlık sözcüğünde karşılığını bulmaktadır. Ailenin fertlerinden biri gibi, bireyin hep yanında, çevresinde bulunan bu araçların kullanımında, ikinci bir işlev, arkadaşlık etme veya onlardan arkadaş olarak yararlanma şeklinde tanımlanmaktadır. Bize anlatacakları ya da gösterecekleri bir şeyler her zaman vardır. Hatta bu arkadaş olabilme özelliği, anne babalar tarafından televizyonun, bir bebek bakıcısı gibi kullanılmasına da yol açabilmektedir. Radyo televizyon yayınlarının, kişisel duyguların tatmini yönündeki katkılarına değinen araştırmacılar, bu araçların haz duyma, toplumsal grup aidiyeti duygusunu yaşama, hayranlık duygularının tatmini gibi bireysel gereksinimlerin karşılanması amacıyla kullanıldıkları tespitini yapmaktadırlar. Cevap E'dir.

Radyo ve televizyonun yoğun biçimde yerine getirdiği, üzerinde en çok tartışılan işlevdir. Olumlu yaklaşımlar, izleyiciyi günlük yaşamın sorunlarından kurtarıp dinlendirdiği, boş zaman doldurduğu, moral sağladığı görüşlerini ileri sürerler. Cevap D'dir.

Türkiye’de radyo yayıncılığının başlangıç tarihi olarak 08.09.1926 tarihli bir sözleşme gösterilir.

1936 yılında radyo yayıncılığı İçişleri Bakanlığına bağlı bir kuruluş olan Matbuat Umum Müdürlüğü’nün yetki ve sorumluluğuna devredilmiştir.

Eğitici yayınlar: İlk eğitim programları örnekleri olarak bilinenler; yabancı dil dersleri, yurttaşlık bilgisi, iktisat saati, hukuk bilgisi gibi yeni devletin vatandaşları için, bilinmesi gerekli bilgilerin verildiği programlardır.

1952 yılında yayına başlayan polis radyosundan da bu bağlamda söz edilebilir.

359 sayılı TRT kanununun 2. Maddesi ise kurumun sorumluluk alanlarını saptamaktadır. Bu düzenlemenin de İtalyan Anayasa Mahkemesince alınan “kamu hizmeti tekeline sahip yayın kuruluşlarının kamu çıkarlarının gereklerine uygun çalışabilmesi için yükleneceği görevler belirlenmelidir” kararından esinlendiği belirtilmektedir.

TRT, 31 Ocak 1968 tarihinde Ankara iline yönelik olarak televizyon yayınını başlatmıştır.

Almanya, TRT kurumuna 5 KW.lık bir verici hediye etmiş ve süreç beklenmedik biçimde hızlandırılmıştır.

1982 yılında deneme yayınlarıyla renkli yayına geçilmiş, 1986 yılında ise TV2 kanalı ile çok kanallı yayıncılığa adım atılmıştır. TRT kurumunun çok kanallı yayın girişimleri ikinci kanaldan sonra da sürdürülmüştür.

Mart 1993’de ilk şifreli kanal olan Cine 5 yayına başlamıştır.

1991 yılı başında patlak veren Birinci Körfez Savaşı’nı simultane tercümanlar kullanarak CNN’den aktardığı görüntülerle naklen yayınlaması Star1 televizyonuna büyük prestij sağlamıştır. İncirlikten kalkan Amerikan savaş uçaklarının bombardımana katıldığı şeklinde CNN televizyonun- dan yayınlanan haberleri TRT sansürlerken Star1 eksiksiz yayınlayarak TRT haberlerine güvenin ciddi biçimde sarsılmasına yol açmıştır