RADYO VE TELEVİZYON YAYINCILIĞI - Deneme Sınavı - 5

Sivil alanda radyonun yararı bir deniz faciasıyla ortaya çıkar. Radyo haberleşme cihazı bulunan Titanic transatlantiği buz dağına çarptığını ve batmakta olduğunu haber vermeyi başarır ve radyo sayesinde, yedi yüzden fazla yolcunun hayatı kurtulur. Doğru cevap C’dir.

1927 yılına kadar radyo ile ilgili yürürlükte yalnızca gemiden gemiye radyo yayıncılığını düzenleyen bir kanun bulunmaktadır. Radyo kuruluşlarının yayıncılıkla ilgili aralarındaki sorunları çözememeleri üzerine FCC (Federal Communication Comission / Federal İletişim Komisyonu) kurulmuştur ve 1934 yılında çıkarılan bir kanunla radyo yayıncılığı federal devlet eliyle düzenlenir hale getirilmiştir. Cevap E’dir.

1948 yılında icat edilen transistör: John Barden, Walter Brattain ve William Schockley tarafından icat edilmştir. Doğru cevap A’dır.

Özgür radyoların atası 1960 yılında Hollanda kıyılarından biraz açıkta Flamanca yayına başlayan “Radyo Veronica”dır. O’nu 1964 yılında eski bir yük gemisine yerleştirilmiş vericisiyle İngiltere’ye yönelik yayına geçen “ Radio Caroline” izlemiştir. Cevap B’dir.

1939 Eylül’ünde ikinci dünya savaşının başlamasıdır. Bütün ilgi ve harcamalar savaş sanayisi ve savaş tekniğine yönlenmiştir. Cevap C’dir.

Televizyon tekniğiyle görüntü aktarmayı tam anlamıyla başaran ilk kişi olarak, tarih kayıtlarına düşülen isim, İskoç bilim adam John Baird olmuştur. Cevap A’dır.

1936 yılında Londra’da Alexander Palace’da insanların hizmetine sunulmuştur. Cevap C’dir.

Radyo yayıncılığının ilk dönemlerinde radyoyu cazip kılan önemli bir faktör okuma yazma bilmeyi gerektirmemesiydi. Özellikle gelişmekte olan veya az gelişmiş olarak tanımlanan ülkelerde eğitim düzeyinin düşüklüğü yüzünden doğan iletişim sorunu, ses ve söze dayalı radyo ile kolayca aşılmıştır. Dahası, radyo okuma yazma sorunu yüzünden yapılamayan eğitimi mümkün kılan bir araç olmuştur. Cevap A’dır.

Elektronik tabanlı radyo ve televizyon yayıncılığını diğer kitle iletişim araçlarından farklı kılan ve belki üstünlüklerinin gerekçesini oluşturan bazı karakteristik özellikleri vardır. Bunlar sırasıyla; sanallık, yenilik, tüketilememe, dışlamama, sıfıra yakın ek maliyet, anında yeniden üretim ve kısa raf ömrü olarak sayılabilir. Bu yüzden E şıkkında yer alan  'uzun raf ömrü'  yanlış bir ifadedir.  Cevap E’dir.

ABD tarafından uzaya fırlatılan Early Bird adlı uydu, televizyon yayıncılığını kıtalar arası hale getirmiştir. Cevap C’dir

Türkiye'de radyo yayıncılığı, dönemin İçişleri Bakanlığı ile Telsiz Telefon Türk Anonim Şirketi (TTTAŞ) arasında 08.09.1926 tarihinde imzalanan sözleşme ile başlamıştır.

Veri gücünün düşüklüğü sebebiyle yayınların kapsama alanının sınırlı oluşu, radyo alıcı cihazlarının kısıtlı ithalat olanakları ve yüksek fiyatları dinleyici kitlesinin gelişmesinin önünde engel teşkil etmektedir. Yayıncılık konusunda profesyonel eleman yokluğu ve düşük yayın kalitesi izleyici kitlesini yeterince çekememektedir. Avrupa ülkelerinde radyo yayıncılığının giderek devlet kontrolüne geçmesi de Türkiye'de radyonun devlet kontrolüne geçmesinde önemli rol oynamıştır.

Müzik yayınları, radyonun ilk yıllarında, müzikhollerde çalınan müziğin radyoya taşınması şeklinde gerçekleşmiştir. Yayınlanan müzik eserlerinin düşük kültür ürünü oldukları ve yozlaşmaya yol açtıkları gibi eleştirilere uğrayan bu uygulama radyoda uzun zaman sürdürülememiştir.

6112 sayılı kanunda; altyapı işletmecisi, mültipleks işletmecisi, platform işletmecisi, verici tesis ve işletim şirketi , medya hizmet sağlayıcı, isteğe bağlı yayın hizmeti gibi radyo televizyon yayınlarının yeni tekniklerle iletimine ilişkin tanımlar yer almaktadır. Yayın dili; 3984 sayılı kanunda Türkçe iken, 6112 sayılı kanunda Üst Kurul tarafından çıkarılacak ilgili yönetmelik çerçevesinde serbest bırakılmıştır. Haber sunumlarında etkiyi artırmaya yönelik olarak kullanılan haberle ilgisiz efekt ve seslerin kullanımı yasaklanmıştır. Kamuoyu için büyük önem taşıyan olayların şifresiz ve ücretsiz yayın yapan kanallarca kamuoyuna duyurulması güvence altına alınmıştır. 6112 sayılı kanun ile bir gerçek veya tüzel kişinin yayın kuruluşları sahiplik sınırı yıllık ticari iletişim geliri ile sınırlanmıştır.

Yasal dönemle birlikte yayıncılık alanında girişimci sayısı hızla artmıştır. Sayı artışının yanında, toplumun farklı katmanlarını ve farklı ilgileri hedefleyen yayın kuruluşları görülmeye başlamıştır. Yaygın olarak görülen müzik, spor ve haber kanalları gibi tematik olarak adlandırılan kanallar yayına geçmişlerdir. Şifreli kanallar, dijital platformlar, alana bir yandan çeşitlilik, diğer yandan giderek artan rekabeti getirmiştir. Tüm bu gelişmeler yayıncılıkla ilgili boşlukları dolduracak yasal düzenlemeler yapılmasını, teknolojiyle uyuşamayan mevcut yasal düzenlemelerin de değiştirilmesini zorlamıştır.

Almanya'nın amacı, Avrupa'da süresini doldurmak üzere olan siyah beyaz televizyon yayın teknolojisini Türkiye'ye satmaktır.

TRT televizyonlarında sigara ve içki reklamları yayınlanmamıştır. TRT'nin yayınlarda kullanılması yasak sözcükler, yasak müzik türleri, sanatçılara ekran yasağı koyma gibi uygulamaları özel yayıncılık fikrini akla getirmiştir. Birinci Körfez Savaşı'nı simultane tercümanlar kullanarak CNN'den aktardığı görüntülerle naklen yayınlaması Star1 televizyonuna büyük prestij sağlamıştır. İncirlikten kalkan Amerikan savaş uçaklarının bombardımana katıldığı şeklinde CNN televizyonundan yayınlanan haberleri TRT sansürlerken, Star1 eksiksiz yayınlayarak TRT haberlerine güvenin ciddi biçimde sarsılmasına yol açmıştır.

1961 yılında yapılan anayasanın 121. maddesi ile siyasal iktidarların güdümünden bağımsız kalabilecek, özerk bir radyo televizyon kurumu oluşturulması öngörülmüştür.

22.11.1993 tarihinde bakanlar kurulu kararı ve 12.12.1993 tarihli Resmi Gazetede yayınlanması ile yürürlüğe giren Avrupa Sınır Ötesi Televizyon Sözleşmesi, Türkiye'nin özel radyo televizyon yayıncılığını yasal hale getireceğinin resmi ilanıdır.

Geliştirilen uydu teknojisiyle, radyo televizyon yayınlarının toplumsal kullanıma uygun hale gelmesi, teknolojik yeniliklerin radyo televizyon yayıncılığına etkilerinden biridir.

Küresel ticaretin hızlı büyümesi, ticari beklentilerden kaynaklanan etkilerdendir.

Muhalefet ve iktidar partilerinin radyo televizyon kuruluşlarını propaganda amaçlı kullanmaları, siyaset kurumlarının radyo televizyon kuruluşlarını denetim altında tutma isteğinden kaynaklanan etkilerdendir.