SAĞLIK BİLİMLERİNDE VE YÖNETİMİNDE ETİK - Deneme Sınavı - 2

Sağlık Bilgi Sistemleri (SBS) tıp alanındaki gelişmelerin ortaya çıkardığı bilgi ve verilerin oluşturulması, biçimlendirilmesi, paylaşılması ve sonuçta hastaların bakım ve tedavilerinin belirlenmesi, seçilmesi ve geliştirilmesi işlemlerinin bütünü olarak tanımlanmaktadır. SBS genel olarak; Klinik Bilgi Sistemleri (KBS) ve Teşhis-Tedavi Sistemleri (TTS) olmak üzere iki kısımda incelenmektedir. Bu sınıflandırmada KBS; Elektronik Sağlık Kayıtları, Klinik Karar Destek Sistemleri, Hemşire Bilgi Sistemleri, Görüntü Yönetim ve Depolama Sistemleri, Klinik İletişim Sistemleri, Tele-tıp, Vaka Bilişimi, Sanal Gerçeklik Uygulamaları, Akıllı Kart, Hastane Bilgi Sistemleri gibi bileşenlerden oluşmaktadır. TTS ise daha çok teşhis ve tedaviye yönelik hizmet veren Tıbbi Görüntüleme Sistemleri, Laboratuvar Sistemleri gibi uygulamalardan meydana gelmektedir. Doğru cevap C' dir.

Türkiye’de tüm sağlık kurumları tek bir çatı altında, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) bünyesinde toplanmış ve 2006 yılından itibaren SGK’dan sağlık hizmeti alan kişilerin bilgileri MEDULA adlı program kullanılarak, elektronik ortamda tutulmuştur. 2008 yılında Sağlık.Net programı uygulamaya alınmış ve 2009 yılı itibarıyla yaygınlaştırılmıştır. Doğru cevap D' dir.

Elektronik sağlık kayıtları, temel etik ilkelere dayandırılarak yapılandırılmalı ve gizlilik, açıklık, kanunlara uyumluluk, sisteme güvenli giriş, sorumluluk ve güvenlik ilkeleri ile uyumlu olmalıdır.

Güvenlik protokolleri, aydınlatılmış onam ilkesi ile ilişkilendirilmeli, standartların uygulanabilirliği sağlanmalı, güvenlik ve gizlilik politikaları ekonomik olarak desteklenmeli ve mutlaka sistemin güvenlik bariyeri olmalıdır. Doğru cevap E' dir.

Deontolojik kuramlara göre belirli eylem türleri özü itibarıyla doğrudur. Deontoloji, doğru kabul edilen eylemlerin sonuçlarına bakılmaksızın hayata geçirilmesini savunur. Bu nedenle doğru cevap D seçeneğidir.

Hastanelerdeki sağlık yöneticileri; hastanedeki işlerin düzenlenip yürütülmesi; gerekli personelin ve araç gereçlerin bölümlere temini; hastane bütçesinin hazırlanması ve hasta bakım hizmet ücretlerinin belirlenmesi gibi yükümlülüklerden sorumlu olan kişilerdir. Doğru cevap D'dir.

İki çeşit etik yaklaşımı vardır; kural etiği/negatif etik; “ne yapmamalıyım?” sorusuna odaklıdır. Erdem etiği/pozitif etik: “ne yapmalıyım?” sorusuna cevap arar. Doğru cevap C'dir.

1. Bu karar doğru mu? 2. Bu karar adil mi? 3. Eğer birisi zarar görecekse bu kim? 4. Vereceğim karar, gazetelerin birinci sayfasında yer alsaydı, kendimi rahat hisseder miydim?” 5. Aileme, çocuğuma veya akrabalarıma kararımı söyleyebilir miyim? 6. Olay nasıl seziliyor? Doğru cevap A'dır.

İlke; davranışlara biçim veren temel doğruları ifade eder. Doğru cevap B'dir.

Teoloji ve instrumentalizm süreçlerini kullanarak devamlılık ve tutarlılığını sağlayan bürokratik etiği bir dereceye kadar yumuşatan demokratik etik çok net sınırlara sahip değildir. Doğru cevap E'dir.

Teorik değerleri önemseyenler, düşünmek, öğrenmek, analiz etmek, sonuç çıkarmak, açıklamak, kanıtlamak, bilgi ve gerçeğe ulaşmak için bilgiyi sistematik bir şekilde düzenleyerek biriktirme eğilimindedirler. Doğru cevap A'dır.

Sağlık profesyonellerinin yoksulluk, doğal felaketler ve savaş durumlarında sağlık hizmeti sunumunda karşılaştıkları etik problemler ve etik ikilemlerin temelinde; kaynakların sınırlı olması, eşitsizlik, uluslararası yardım kuruluşlarının politikaları ve gündemleri, hekimlerin ve hemşirelerin rolleri ve etkileşimleriyle ilgili algılanan normlar yatmaktadır. Doğru cevap E'dir.