SAĞLIK İŞLETMECİLİĞİ II - Deneme Sınavı - 5

Hatalı tıbbi uygulamaların sebepleri, dikkatsizlik, tedbirsizlik, meslekte acemilik-yetersizlik, özen eksikliği, emir ve yönetmeliklere uymamak şeklinde sayılabilir. Tıbbi uygulama hataları, tanı hataları (Tanı koyma sürecinin gecikmesi, bilimsel olmayan, güncelliğini yitirmiş, eksik yöntemlerle hatalı tanı konulması veya tanı konulamaması, testin uygulanmasında yapılan hatalar sonucu hastaya zarar verilmesi gibi), tedavi hataları (Tedavinin geciktirilmesi, tedavi seçiminde yöntem hatası, ameliyat ya da işlemin uygulanmasında hatalar, gereksiz veya uygun olmayan tedaviler, postoperatif takibin uygunsuz ya da yetersiz yapılması gibi) ve diğer hatalar (Tanı ve tedavi dışında bu süreci olumsuz etkileyen etkenlere, iletişimde yetersizliğe bağlı hatalar, kullanılan ekipmanın yetersizliğine bağlı hatalar ve diğer sistem yetersizlikleri gibi) şeklinde grup­landırılabilir.

Etik;Tıp uygulaması içinde etkinlik gösteren ve tıptaki değer sorunlarının ele alındığı alan da “tıp etiği” olarak adlandırılan ve sağlık hizmeti verenler ile sağlık hizmeti alanların ve yakınlarının beklentileri değerleri arasındaki farklılıklardan doğan ikilemleri aydınlat­maya çalışan bir disiplindir. Temel tıp, koruyucu sağlık, klinik tıp  gibi, tıbbın bütün alanlarında ortaya çıkabilen değer sorunları tıp etiğini ilgilendirmektedir.

Siyasal özerklik yer almaz.

Dünya Tabipler Birliği hasta hakları bildirge­si hasta haklarını şu başlıklarda toplamıştır.

Nitelikli Sağlık Hizmeti Alma Hakkı

Seçim Yapma Hakkı

Kendi Kaderini Belirleme Hakkı

Bilinci Kapalı Hastaya Yaklaşım

Yasal Yeterliliği Bulunmayan Hastaya Yak­laşım

Hastanın İsteğine Karşın Yapılan Girişimler

Bilgilenme Hakkı

Gizlilik Hakkı

Sağlık Eğitimi Hakkı

Onurunu Koruma Hakkı

Dini Destek Hakkı

Hem kamu hem de özel sektörde görevli birçok çalışan için eleştiri, hakaret, saldırganlık belirtileri, fiziksel taciz ve tehditlerin varlığı bir gerçektir. Latince “mobile vulgus” sözcüklerinden gelen ve şiddet uygulayan kanunsuz kalabalık demek olan “mob” fiilinden türetilmiş olan “mobbing” kavramı, çalışanın sistematik ve sürekli olarak aşağılanması, küçük düşürülmesi, gerekli bilgilere ulaşmasının engellenmesi, hakkında dedikodular çıkarılması gibi olumsuz davranışları içeren ve bu yolla işgörenin fiziksel, ruhsal ve sosyal açıdan rahatsız edilerek işi bırakmasına neden olan bir süreçtir.

İşyerinde mobbing (yıldırma) kavramı, ilk kez Alman çalışma psikologu Heinz Leymann tarafından 1980’li yılların sonunda tanımlanmıştır.

Mobbing tüm iş kollarında ve kamu veya özel tüm iş yerlerinde karşılaşılması muhtemel bir vakadır. Böyle ol­makla birlikte, sağlık sektörü mobbingin en fazla yaşandı­ğı sektörlerden bir tanesidir. Yoğun ve stresli iş ortamları olarak hastanelerdeki zor çalışma şartları, nöbetler, olanaksızlıklar, yetersiz ücret, akademik kariyer ve yükselme sırasında yapılan adalet­sizlikler, hemşirelerin küçük yaşlarda çalışma hayatına başlamaları ve saldırı ve tacize karşı kendilerini koruya­mamaları, idareye yakınlık ve yöneticiye kişisel yaklaşım nedeniyle ayrımcılık yapılması gibi sebepler mobbingi tetikleyen etkenlerdir.

Aşağıda sayılan durumlar ise mobbingle karıştırılmakla birlikte, mobbing değildir:

Farklı hukuki nitelik ve sonuçlar içerdiğinden fiziksel şiddet, cinsel taciz ve/veya hakaret niteliğin­deki davranışlar,

Arızi, tek seferlik ya da birden çok tekrarlansa bile strese ve doğal iş yoğunluğuna bağlanabilecek süreklilik arz etmeyen olumsuz tutum, davranış, tartışma ve çekişmeler,

İş yeri dışında gerçekleşen tutum ve davranışlar ile benzeri uyuşmazlıklar işyerlerinde psikolojik taciz olarak değerlendirilmez.

1970’li yıllarda sağlık sektöründe finansal ve klinik uygulamalara yönelik yazılımlar ve entegre veri tabanları oluşturulmaya başlanmıştır. Yazılım şirketleri laboratuvar, röntgen ve eczanelere yönelik paket programlar geliştirmeye odaklanmışlardır.

Ülkemizde 1988 yılında, DOS tabanlı yazılımların ilki olan Çözüm Eczane ve İlaç Takip Sistemi, SSK Tokat Hastanesi için hazırlanmış ve kullanıma sunulmuştur.

Sağlık bilişimini uygulayan ülkelere örnek olarak; Kanada, Singapur, Avustralya ve Türkiye gibi ülkeler verilebilir.

Teletıp uygulamalarının avantajları şunlardır [Çoban, Engin 2005]:

• Bilgiye istenildiği anda istenildiği yerden ulaşılabilmesi,

• İyileşme süresi, ilaç kullanımı, zaman, hasta ve hastane masrafları vb. konularda tasarruf sağlanarak verimliliğin artırılması,

• Tanı koyma ve tedaviyi uygulamada doğru karar vermeyi sağlamak,

• Özel hazırlanmış web siteleri ve programlarla, bireylerin sağlığının korunması ve hastalıkların tedavisiyle ilgili konularda, bilgi sahibi olarak davranış geliştirmeleri,

• Uzak bölgelerde bulunan hastalara, o bölgelerde bulunmayan uzmanlık dallarıyla ilgili hizmet ulaştırılabilmesi.

2008 yılında, Dünya Sağlık Örgütü sağlık enformasyon sisteminin tanımını şu şekilde yapmıştır: “Sağlık enformasyon sistemi, karar vermenin temellerini sağlayan, veri oluşturma, derleme, analiz ve sentez, iletişim ve kullanım şeklinde dört temel işleve sahip olan sistemdir.

Yönetimsel veriler ise performansın değerlendirilmesi, sonuçların analizi, klinik araştırma, halk sağlığı kayıtları, kalite girişimleri, önemli istatistikler, veri depoları şeklinde genel yönetimsel işlevleri desteklemek amacıyla toplanırlar.

Haux (2006), SES’deki gelişimin kilometre taşlarını;

(1) Kağıt tabanlı işlemden bilgisayar tabanlı işleme ve depolamaya geçiş ve sağlık ortamlarındaki verilerin artışı,

(2) Kurum merkezli departmandan ve daha sonra hastane bilgi sistemlerinden bölgesel ve küresel SES’e geçiş,

(3) Sağlık uzmanları ve yöneticilerinin yanı sıra hastaların ve sağlık tüketicilerinin SES kullanıcıları olarak sisteme dahil edilmesi,

(4) SES verilerinin sadece hasta bakımı ve idari amaçlar için değil, aynı zamanda sağlık bakımı planlaması ve klinik ve epidemiyolojik araştırmalar için kullanılması,

(5) Temel olarak teknik SES problemlerine odaklanmaktan değişim yönetimi ve stratejik bilgi yönetimine geçiş,

(6) SES’deki temel olarak alfasayısal verilerden görüntülere ve günümüzde moleküler düzeydeki verilere geçiş,

(7) Dahil edilecek yeni teknolojilerin sürekli artışı, günümüzde her yerde bulunan bilgi işlem ortamlarını ve sağlık izleme için sensör tabanlı teknolojileri içermeye başlaması olarak tanımlamıştır.

1980’lerden 1990’lara kadar ana bilgisayarların kapasiteleri artırılarak depolama gücü yüksek kişisel bilgisayarların (Personal Computer) piyasaya sürülmesi ve Yerel Alan Ağı (LAN) ile desteklenmesi sağlık bilgi sistemlerinin kullanımını yaygınlaştırmıştır. Bu dönemde ayrıca hem klinik hem de yönetimsel işlevlerde veri ağları oluşturularak tek merkezden dağıtılan bilgi paylaşılmıştır.

Bilgisayar ağlarının uygulamalarını gösteren ve web’de bulunan çok çeşitli sağlık bilgileriyle ilgilenen bir dizi sağlık bilgisi destek sistemi vardır. Bu sistemler tıbbi endişe duyan hastalar ve birinci basamak sağlık hizmeti sağlayıcıları için tasarlanmıştır.

Semantik Web gibi SES’i oluşturma ve yönetmede çeşitli yeni araçlar ve teknolojiler de kullanılmaktadır. Semantik Web, World Wide Web’in bir uzantısıdır, makine tarafından yorumlanabilir bilgileri temsil etmek için standartları kullanarak bilgi yönetimi ve bilgi işlemeye yönelik bütünleşik bir yaklaşım sunar. Semantik Web teknolojisi, içeriğe iyi tanımlanmış anlamlar vererek bilgisayarların ve insanların birlikte daha iyi çalışmalarına yardımcı olur. Semantik Web, tıbbi araştırmalar içinde kullanılmıştır (Cheung & Stephens, 2009).

Yanıt C'dir. Broşürdür.

Yanıt B'dir. Basın bülteni sözlü bir araç değildir.

Yanıt A'dır. Konferanstır.