SAĞLIK İŞLETMELERİNDE KALİTE YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 6

İşletmede kullanılan eski sistemlerin kullanılan yeni sisteme entegrasyonu: Sağlık işletmelerinde kullanılan eski sistemleri düşünülen yeni bilişim sistemlerine entegre etmek özellikle farklı ve daha güncel sisteme geçmekte tereddüt eden işletmeler için büyük bir zorluktur. Çünkü bu işletmeler daha büyük bilgi ve teknolojiye yatırım yapmak zorundadır ve bu da maliyetlerini artıracaktır. 

E-Nabız, Türkiye’nin herhangi bir sağlık kuruluşunda alınan hizmete ait tüm detayların tek bir sistem üzerinde toplanmasını sağlayan bir programdır. Bu sistem; hastanın tüm sağlık bilgilerinin biriktiği bir havuz olarak düşünebilir. E-Nabız uygulanmasından istenilen tüm zaman dilimlerinde hangi sağlık kuruluşunda hizmet alındığı (kamu hastanesi, özel hastane vb), doktorun hastaya koyduğu tanı, yapılan tahliller çekilen film röntgen vb, kullanılan ilaçlar, ilaçların kullanım şekilleri, yan etkileri, geçirilen ameliyatlar, operasyonlar, kişiye ait temel bilgiler yaş, kilo, boy, yapılan fiziksel aktivite değerleri, günlük atılan adım sayısı, nabız kalp atışı kısacası kişi hakkında tüm sağlık bilgilerinin sitem üzerinden ulaşılmasını sağlar. 

Esas itibariyle dört ana web servisi şeklinde organize edilen Medula sistemi uygulamasıyla, 

1. Hak sahipliği, 

2. Sevk, reçete, tetkik talebi, 

3. Ödeme Sorgulama (Yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar mevcut Tedavi Yardımına İlişkin Uygulama Tebliğine göre) 

4. Faturalama (Fatura bilgilerinin elektronik ortamda da gönderilmesi), işlemleri yürütülmektedir. 

Örgütlerde çalışanların performanslarının siste­matik ve biçimsel olarak ölçülmesinin ilk örnek­lerini 1900’lerin başlarında ABD de kamu hizmet kurumlarında görülmektedir. Daha sonraları Bi­limsel Yönetimin kurucusu Frederick W. Taylor’un iş ölçümü uygulamaları yoluyla çalışanların verim­liliğini ölçen çalışmaları sonucunda, performans kavramı örgütlerde bilimsel olarak kullanılmaya başlanmıştır.

Peter Drucker performans değerlendirme çelişkilerine dengeli bir ölçüm tanımı getirmiştir. Ona göre “pazarda var olma (I), inovasyon (II), üretkenlik(IV), fiziksel ve finansal kaynaklar, kârlılık (V), yönetici performansı ve gelişimi, işçi performansı ve tutumu ve kamusal sorumluluğun” uygun performans kriterleridir

Çok boyutlu performans ölçümü, örgütsel fa­aliyetlerin tüm boyutlarıyla değerlendirilmesini sağlamaktadır. Bu yaklaşımlar “müşteriler, kalite, kârlılık, insan kaynakları, yenilik, esneklik” gibi öncelikli yönetim değerlerini destekleyen geniş çaplı performans göstergelerini kullanmaktadır.

Dengeli ölçüm kartı, işletmelerin yapacağı tüm faaliyetleri hem finansal ve hem de finansal olmayan ölçümlerle değerlendiren ve yapıcı düzenlemeleri mümkün kılan bir değerlendirme sistemi olarak tanımlanmıştır.

Dört boyutlu bir performans değerlendirme tablosu olarak geliştirilen sistem bu çok boyutlu performans değerleme skor kartlarının en kapsamlısı olarak nitelendirilmekte ve en yaygın kullanım görmektedir. Bu dört faktör müşteri, içsel süreçler, öğrenme ve büyüme boyutu ile finansal boyuttur.

Paydaşların ihtiyaç ve istekleri hangi yöntemle tatmini PERFORMANS PRIZMASI yönteminin ögelerindendir.

Performans Prizması Modeli, uzun dö­nemde başarılı olmak isteyen işletmeleri kilit konumdaki paydaşlarının kimler ol­duğunun belirlenmesi ve bu paydaşların işbirliği sağlamak üzere beklentilerinin tespit edilmesi konusuna dayanmaktadır.

Performans piramidinin faktörlerine bakıldı­ğında yukarıdan aşağıya doğru vizyon/misyon, pazar, finans, müşteri mem­nuniyeti, esneklik, verimlilik, kalite, teslimatlar, iş döngü zamanı ve atık/israf oldukları görülmekte­dir.

Performans prizmasına göre performans ölçüm göstergelerini oluşturmak için prizmada yer alan boyut­lar üzerine beş sorunun sorulması gerekmektedir. Bunlar:

Avrupa Birliği’nde sağlık hizmetlerinde kalite de­ğerlendirme için dört adet dışsal ölçüm mekanizması kullanılmaktadır: Akreditasyon, ISO 9000, EFQM ve Visitatie (meslektaşların incelemesine dayalı bir model).

Optimallik/Eniyilik: Optimallik, verilen sağlık hizmetlerinin bu tür hizmetlerin maliyetiyle dengelenmesidir. Bu tanım, sağlık hizmetle­rinin maliyetleri ve faydaları arasında, düşük maliyetlerde daha fazla fayda elde edilebilecek ve yüksek maliyetlerde ise ek faydalar elde edilebilecek bir noktada en iyi/ optimum bir ilişkinin olduğunu kasteder. Diğer bir ifade ile sağlık hizmetlerinin maliyetleri ile faydaları arasında en iyi dengenin kurulduğu noktadır.

IV. madde dışındaki diğer maddeler doğrudur. Konuyu hatırlayalım:

. Donabedian’a göre (1990) sağlık hizmetlerinde kalitenin birbiriyle yakından ilişkili üç ögesi vardır. İlk öge olan teknik bakım kalitesi, uygun hizmet stratejilerini belirleme sürecinde kullanılan yargı ve bilgi ile belirlenen stratejileri uygulamadaki beceriye dayanmaktadır. Teknik bakım kalitesi; teknoloji ve bilimin sunduğu en son gelişmeyi kullanmayı hedefleyerek bu teknik performans uygulamadaki en iyi ile karşılaştırılarak belirlenir.

Sağlık hizmetlerinde kalitenin ikinci ögesi; sağlık bakım hizmetlerinden yararlananlar ile sağlık bakım hizmetlerini sunanlar arasındaki ilişkilerin iyiliğidir. Teknik hizmetlerin doğru şekilde uygulanması bu kişilerarası ilişkilerin uygun bir şekilde yönetilmesine bağlıdır. Bu durumda sosyal ve bireysel beklenti ve standartların karşılanması ile sağlanır.

Üçüncü öge ise; imkanların iyiliği bir başka deyişle sağlık hizmetlerinin konfor ve rahatlık sağlayan yönleridir. Sağlık hizmetlerinin verildiği ortamın istenilen niteliklerini içeren bu öge, mahremiyet, uygunluk, sessizlik ve estetik kaygıları değerlendirir. Yakından ilişkili bu üç ögenin öneminden bahseden Donabedian (1989) özellikle kişiler arası ilişkilerde yaşanan sıkıntıların kaliteyi olumsuz etkileyeceğini belirtmektedir (Kaya, 2013, 4).

Donabedian’a göre (1990) sağlık hizmetlerinde kalitenin birbiriyle yakından ilişkili üç ögesi vardır. Sağlık hizmetlerinin verildiği ortamın niteliklerini kapsayan ve mahremiyet, uygunluk, sessizlik ve estetik kaygıların değerlendirilmesi olarak tanımlanan kalite öğesi Üçüncü ögedir. Bu öge imkanların iyiliği bir başka deyişle sağlık hizmetlerinin konfor ve rahatlık sağlayan yönleridir. Sağlık hizmetlerinin verildiği ortamın istenilen niteliklerini içeren bu öge, mahremiyet, uygunluk, sessizlik ve estetik kaygıları değerlendirir.

ABD Tıp Enstitüsü yayımladığı bir raporda sağ­lık hizmetlerinde kalite kavramına açıklık getirerek özellikleri üzerinden sağlık işletmelerinde istenen kaliteyi tarif etmiştir. Bu kuruma göre sağlık hiz­metleri aşağıda yer alan özelliklere sahip olmalıdır. Bu özellikler içerisinde yönetim yoktur.

Sunulan hizmet ile hastaya sağlanan fayda ve maliyet arasındaki denge­nin sağlanması olarak tanımlanabilen temel kalite özelliği optimalliktir.

Verilen maddelerden IV. madde hariç diğerleri doğrudur. TKY felsefesinin bir sağlık işletmesinde başarılı bir şekilde benimsenmesi ancak alt yönetimde çalışanların değil üst yönetimdekilerin güçlü bir destek ve irade göstermesiyle gerçekleşebilir. Doğru yanıt E.

I. ve II. maddeler doğru, III. madde hatalıdır. Değerlendirme ölçütleri tek basamaklı sayıdan değil dört basamaklı sayıdan oluşur.

Kurumsal hizmetler boyutu altında sekiz kısım yer almaktadır. Kurumsal Yapı, Kalite Yönetimi, Doküman Yönetimi, Risk Yönetimi, Güvenlik Raporlama Sistemi, Acil Durum ve Afet Yönetimi, Eğitim Yönetimi ve sosyal sorumluluk. Yaşam sonu hizmetler Hasta ve Çalışan Odaklı Hizmetler Boyutu kapsamındadır. Doğru yanıt E.