SAĞLIK KURUMLARINDA BİLGİ SİSTEMLERİ - Deneme Sınavı - 6

ICD-10 Kodlama Aşamaları Kodlama Süreci İki Aşamada Gerçekleşir: Birinci aşamada, hastanın hastalığına ait ana tanı ve ek tanılar belirlenir. Ana tanı ve ek tanıların doğru belirlenmesi kodlamanın temelini oluşturur. Ana tanı: Sağlık hizmetinin verilmesinin nedeni olan, araştırma sonucunda ulaşılan tanıdır. Ek tanı ise; sağlık hizmeti sırasında var olan ya da gelişen hastanın yönetimini etkileyen diğer durumlardır

Enformasyonun değerini belirleyen temel nitelikler şu şekilde sıralanabilir:
• Doğruluk
• Noksansızlık
• Zamanlılık
• Uygunluk
• Yerindelik
• Ucuzluk

Enformasyon sistemi (ES) bilgiyi özel bir amaç için toplayan, işleme tabi tutan, depolayan, analiz eden ve dağıtan bir sistem olup, girdi birimi, merkezi işlem birimi, çıktı birimi, yazılım, prosedürler ve insan kaynakları olmak üzere altı temel bileşenden oluşmaktadır.

Günümüz sağlık hizmetleri sunumunda bilgisayarlar genellikle üç genel kategoride kullanılmaktadır:
• Klinik bilgi sistemleri
• Yönetimsel ve finansal sistemler
• Stratejik karar destek sistemleri

Enformasyon sistemlerinde bilgi oluşturma süreci; girdi, işlem, çıktı, depolama ve
dağıtım olmak üzere beş basamaktan meydana gelmektedir

Sağlık enformasyon sisteminin belirlenen amaçlara gereği gibi ulaşabilmesi için şu özellikleri taşıması beklenir;
• Doğru, güvenilir, yararlı, eksiksiz ve kapsamlı verileri zamanında, süratli ve ekonomik olarak derleyebilmeli,
• Derlediği verileri herkes kullanabilmeli ve bilgiye dönüştürebilmeli,
• Üretilen bilgi bir havuzda biriktirilebilmeli ve havuzdaki bilgiye kullanıcılar kolaylıkla ulaşabilmeli,
• Kullanıcıların ihtiyacını karşılamalı,
• Gereken yerlerde ve düzeylerde son teknolojinin imkânlarını kolayca kullanabilmeli,
• Gelişmelere uyarlanabilecek esnekliğe sahip olmalı,
• Ülke içinde kurumlar arası, ülke dışında ülkeler arası bilgi alış-verişinde bulunabilecek standartlara sahip olmalı,
• Farklı yönetim düzeylerinde farklı bilgi gereksinimlerini karşılayabilmeli,
• Tek elden yönetilmeli, fakat tüm kullanıcılarla kolay denetlenebilmeli,
• Sistem basit fakat fonksiyonel, süratli, eğitici ve dinamik olmalı, gizliliğe özen gösterilmeli,
• Sağlık personelinin tümünün etkin ve verimli bir şekilde katıldığı, motive olduğu ve kullanabildiği bir sistem olmalı,
• Gerektiğinde sistemin tümü ya da bir kısmı süratle ve kolayca güncellenebilmeli,
• Üretilen bilgi gerektiğinde uygun tablo ve grafik yöntemleriyle sunulabilmeli, gerektiğinde de tüm istatistiksel yöntemler uygulanabilmeli, tahminler yapılabilmeli ve geçerli sağlık göstergelerini üretebilmeli,
• Bilgi en alttan en üst düzeye doğru koordine edilmiş bir şekilde süzülerek akmalı, üst düzeyden alta doğru geri besleme yapılmalıdır.

Elektronik hasta kayıt süreci genel olarak dört aşamada değerlendirilebilir:
• Elektronik hasta kayıt sisteminin kurulması: Ağ altyapısının kurulduğu, veri girişinin yapıldığı ve hizmet sunanların bilgileri görüntüleyebildiği aşamadır.
• Elektronik hasta kayıtlarının örgüte tanıtılması: İş akış yapıları, örgütsel değişimler ve bilgi yönetimi ile ilgili aşamaları içermektedir.
• Elektronik hasta kaydı ve aktif klinik sistemleri: Klinik destek sistemlerinin entegrasyonunun sağlandığı aşamadır.
• Elektronik hasta kaydının olgunlaşması: Klinik ve yönetsel amaçların entegre edildiği aşamalar bütünüdür.

Bilgi; anlamlı biçimde derlenen ve birleştirilen veridir ve şimdiki zamanda ve gelecekte verilecek kararlar için var olan gerçek bir değerdir. İlişkisel Veritabanı; verilerin satır ve sütunlardan oluşan basit tablolar halinde tutulduğu ve tablolar arasında ilişkilerin olduğu bir veri modelidir. Veri; bir kişinin kayıt etmeye değer bulduğu her türlü olay ve fikirdir.

Yabancı Anahtar (Foreign Key); tablo içerisindeki verilerin birbirleri ile iletişim kurabilmeleri amacı ile kullanılan benzersiz olması gerekmeyen alanlardır.

Veritabanı yönetim sistemi kullanılmadığı durumlarda veriye sıralı erişim yapılır. Yani birden çok kullanıcı aynı anda aynı veriye erişemez. Veritabanı yönetim sisteminde, verinin tutarlılığını ve bütünlüğünü bozmadan aynı veritabanına saniyede yüzlerce, binlerce erişim yapılabilir.

Fiziksel Tasarım: Verilerin dosyalanması ve indexlenmesi gerçekleştirilir. Veritabanı içerisindeki dosya organizasyonu ve işlemlerin hızlı ve etkili bir biçimde gerçekleştirilmesi için gerekli yapıları belirler. Ortaya çıkan veritabanının kavramsal ve mantıksal tasarımda belirlenen gereksinimlere uygunluğu denetlenir.

Mantıksal Tasarım Aşaması:

Hangi veri türlerinin kullanılacağı,

Verilerin tablolar içerisinde nasıl konumlandırılacağı,  

Anahtar veri seçimi,

Tablo satırlarının birbiriyle ilişkilendirilmesi

CHAR (sayı): Sabit uzunluktaki alfasayısal verilerin tutulabildiği alanlar için kullanılır.

LONG: 2 GB’a kadar bilgi tutabilen karakter alanlar için kullanılır. Bir tabloda bu tipten ancak bir adet alan tanımlanabilir.

VARCHAR2 (sayı): Değişken uzunluklu alfasayısal verilerin tutulduğu alanlar için kullanılır.