SAĞLIK KURUMLARINDA BİLGİ SİSTEMLERİ - Deneme Sınavı - 7

Hastalıkların, yaralanmaların ve işlemlerin nümerik veya alfanümerik yapıda ifade edilmesine klinik kodlama denir. Sınıflandırma, benzer ya da aynı olan hastalıkların belirlenen ölçütlere göre bir araya getirilmesi demektir. Hastalığın tutunduğu veya etkilediği anatomik bölgeye göre, hastalığın nedenine göre sınıflamak mümkündür.

Sınıflandırma sistemlerinin en çok bilineni ve en yaygın olarak kullanılanı ICD-10’dur. ICD-10 sınıflama sisteminin genel bir yapıda olması, klinik uygulamaları içermemesi veuzmanlık alanlarına ilişkin detaylı kodlamaya uygun olmaması nedeniyle; ICD yapısı temel alınarak geliştirilmiş klinik uyarlamalar ve uzmanlık alanına özgü sınıflama sistemleri geliştirilmiştir. Dünya Sağlık Örgütü tarafından geliştirilen bir sistemdir. Kısaca, ICD-10 olarak tanımlanan sistemin adı; Hastalıkların ve İlgili Sağlık Sorunlarının Uluslararası İstatistiksel Sınıflandırması Onuncu Yenilenmiş Baskı olarak ifade edilmektedir.

ICD-10, İlk basamakta bir harf ve diğer iki basamakta 0-9 arasında yer alan rakamlardan oluşan alfanümerik kodlama yapısına sahiptir. ICD-10’ un temel yapısını 3 basamaklı hastalık kodları oluşturmaktadır. Hastalıklarla ilgili detaylar hastalık koduna bir basamak daha ilave edilerek verilir.

Tanının semptomları veya belirtileri gibi ilgisiz bilgilerin gelişigüzel çoklu kodlamasından kaçınılmalıdır.

ICD’nin bilinen geleneksel mortalite ve morbidite istatistikleri çekirdek yapısı üzerine kurulan “sınıflandırmalar ailesi” kavramı geliştirilmiştir. Kullanıcılar ICD-10’a özgü olan bu yapı sayesinde birçok farklı uzmanlık alanının ihtiyacı olan detaylı sınıflama sistemleri geliştirilmiştir. Yalnızca birinci basamak sağlık hizmetleri için kullanılan bir kavram değildir.

ICD-O: Onkoloji İçin Hastalıkların Uluslararası Sınıflandırması, ICD-DA: Hastalıkların Uluslararası Sınıflandırması Dişçilik ve Stomatoloji Uyarlaması, ICHI: Uluslararası Sağlık Girişimleri Sınıflaması.

ICD-NA, hastalıkların ve İlgili Sağlık Sorunlarının Uluslararası İstatistiksel Sınıflandırması değildir. Hastalıkların Uluslar arası Sınıflaması Nöroloji Uyarlamasıdır. Nörolojik hastalıkların ICD-10’dakinden daha kapsamlı ve çok boyutlu sınıflama olanağı sağlamaktadır. Alfabetik indeks, kodlayıcılara kapsam ve kapsam dışı yönlendirmeleri ile doğru ve oldukça spesifik kodlama olanağı sağlar.

ICD-10-CA, Bu sistemde diğerlerinden farklı olarak hastalıkların; risk faktörlerini, mesleki ve çev­resel faktörleri ve psiko-sosyal yönlerini açıklayıcı kodlamalar yapmak mümkündür. ICD-10-CM, hastalık kodları diğer sistemlerden çok daha geniştir ve yaklaşık 60.000 tanı kodu içermektedir. Yalnızca tanıya yöneliktir. ICD-10-PCS, hastaya uygulanan tıbbi ve cerrahi işlemleri, kullanılan, uygulanan yöntemi, işlem yapılan bölgeyi, kullanılan malzeme ile birlikte bir bütün olarak kodlamaya olanak sağlamaktır. ICD-10-PCS sisteminin faydası yapılan işlemi, tedavi uygulanan bölgeyi, kullanılan malzemeyi aynı anda kodlayarak tedaviyi ve kullanılan malzemeyi aynı anda görerek, hizmeti değerlendirme ve ödenen ücreti kontrol etme imkânı vermesidir. ACHI’nin yapısında, Avustralya Ödeme sistemi (MBS) esas alır ve tüm cerrahi işlemler, medikal girişimler, yardımcı sağlık hizmetleri girişimlerini ve diş işlemlerini kapsar.

Tanı ilişkili gruplar; bir hastanede tedavi gören hasta tipleri ile hastanede ihtiyaç duyulan kaynaklar arasında klinik açıdan anlamlı ilişkilendirme sağlayan bir hasta sınıflandırma sistemidir.

Teknik yetersizlikler, aydınlatma havalandırma gibi fiziksel koşullar kodlama kalitesini etkiler. klinik dokümantasyonun kalitesi ve sağlık çalışanlarının kodlamanın niçin yapıldığını ve kullanım amaçları hakkında yeterli bilgiye sahip olmamaları da  kodlama kalitesini etkiler.

Yabancı anahtar, tablo içerisindeki verilerin birbirleri ile iletişim kurabilmeleri amacıyla kullanılan benzersiz olması gerekmeyen alanlardır.

Değişken uzunluklu alfasayısal verilerin tutulduğu alanlar için VARCHAR2 kullanılır.

Veri Tanımlama Dili ile tablo, view gibi veritabanı nesneleri tanımlanır.

Daha önceden  oluşturulmuş bir tablonun yapısını değiştirmek için ALTER TABLE komutu kullanılır.

Tablo içerisinde istenilen bir şarta uygun kayıtların listelenmesi istenirse "WHERE" yardımcı sözcüğü kullanılır.

Belirtilen sütundaki bütün değerlerin toplamını alan fonksiyonun genel kullanım şekli;

Select SUM(sütun_adı) FROM tablo_adı;

"REVOKE DELETE ON Hastalar FROM memur;" memur kullanıcısından Hastalar tablosunda silme yapma yetkisi geri alınmıştır.

IBM sunucularında kullanılan veritabanı DB2'dir.

MS Access: Çoklu kullanıcı desteği yoktur. İşletim sisteminin sağladığı güvenlik seçeneklerini kullanır. Bir küçük ölçekli VTYS'dir.

SQL'de tekrar eden verilerin bir kere listelenmesi istenirse "select" komutuna  distinct deyimi eklenmelidir.