SAĞLIK KURUMLARINDA BİLGİ SİSTEMLERİ - Deneme Sınavı - 8

İkinci aşama

Hastane

Teknik fizibilite

Avukat

İşletim ve bakım maliyeti

900

Cat5 kablolama

I, II ve III

Entegrasyon

Kurum dışı yedekleme

Tele-tıp alanında yapılan başlıca uygulamalar şunlardır:

• Tanı (tele-radyoloji, tele-patoloji, tele-ultrason),

• Uzak bölgelerde veya sağlık bakım hizmetinin verilmesinin zor olduğu yerlerde tanı ve tedavi hizmetlerinin verilebilmesi ve ayrıca hastalığın tanı ve tedavi sürecinde bölgesel farklılıkların ortadan kalkması,

• Tedavi (tele-konsültasyon, tele-psikiyatri, tele-cerrahi) alanlarında kullanılması,

• Hastaya ait verilerin uzman kişiler tarafından izlenebilmesi ve istenildiği anda hasta bilgilerine ulaşılabilmesi,

• Evde bakımda kullanıldığında hastanın medikal durumu sürekli olarak gözlemlenerek, ev ziyaret sıklığında azalma olması ve hastanın hastanede yatış ihtiyacını ortadan kaldırması,

• Hekim ve hastane ziyaretlerinin azalması,

• Sağlık bakım hizmetinin kalitesinin artırılması,

• Sağlık giderlerinin azalması (hastaların uzaktan takibi ile hastane masrafları azalacağı gibi zamandan da tasarruf edilmektedir) ve verimlilik,

• Sınırlı hastane kaynaklarının (yatak, doktor, hemşire ve pahalı tıbbi malzeme gibi) en iyi şekilde kullanılmasına izin vermesi,

• Sağlık hizmetlerinin en iyi şekilde alınabilmesi için yetersiz erişim sorununa yardımcı olması.

Tıbbi etiğin temel amacı mutlak iyiyi bulmaktır. Tıp etiğinin temel ilkelerinin en eskisi yararlılık ilkesidir. Bu ilke, sağlık çalışanından hastanın yaşamına destek vermesini, onu tedavi ederek ağrı-acısını dindirmesini ve her durumda hastaya yararlı olmayı gerekli kılar. Tıp etiğinde yararlılık ilkesine koşut giden ilke kötü davranmama ilkesidir ki; ilke tıp uygulaması sırasında hastaya zarar vermekten kaçınmayı bekler. Üçüncü ilke olan özerkliğe saygı ilkesi ise, hastaların haklarına saygı göstermek ve tıbbi bakım ile ilgili kararlara onların katılımını sağlamak olarak tanımlanabilir. Özerkliğe saygı ilkesiyle yakın ilişkili olan ilke, hastanın tıbbi karara katılabilmesini sağlamak amacıyla, tıbbi bilgilerin doğru ve yeterli biçimde ona açıklanmasını isteyen ilke; yani, aydınlatılmış onam ilkesidir. Sonuncu etik ilke adalet ilkesidir. Bu ilke, tıbbi kaynakların ihtiyaca göre dürüstçe ve hakça paylaştırılmasını öngörmektedir.

• Kurallarda tanımlanmış temel değerler sağlık enformasyon yönetimi misyonunu temel almaktadır.
• Etik kurallar mesleğin temel değerlerini yansıtmaktadır. Ayrıca karar vermede rehberlik edebilecek bir etik kurallar seti oluşturulmuştur.
• Etik belirsizlikler oluştuğunda veya mesleki zorunluluklardan doğan çatışmalar olduğunda, sağlık enformasyon yönetimi meslek elemanlarına yardım eder.
• Etik kurallar sağlık enformasyon yönetimi meslek elemanlarına kamuya karşı da bir sorumluluk verir.
• Sağlık enformasyon yönetiminin misyon, değer ve etik kurallarının yeni çalışma alanlarına uyarlanmasına yardımcı olur.
• Sağlık enformasyon yönetimi meslek elemanları etik olmayan durumlar ile karşılaştıklarında, bu kurallar onlara açıkça anlaşılabilen bir rehberlik seti olur.

Sağlık bilgi yönetimi çalışanları;
• Bireylerin bilgilerinin kullanımında haklarını ve mahremiyetlerini savunurlar ve desteklerler.
• Hastaların yazılı ve elektronik kayıtlarının veya diğer hassas bilgilerinin (genetik, bağımlılık, ilaç, alkol, cinsiyete dair, edimsel, davranışsal) mahremiyetini sağlarlarlar. Resmi olarak hastaya karşı sorumluluğu altında olmayan diğer kişilerin ulaşmaması için hasta kayıtlarını güvenli alanlarda saklanması konusunda sorumluluk alırlar.
• Bilginin transferi sırasında gizliliğinin sağlanması için önlem almalıdırlar. Bilginin ifşa edilmesinden her zaman kaçınılmalıdır.
• Bilgisayar, telefon, faks, radyo, tv gibi kitle iletişim araçları yolu ile hizmet sunumu
sırasındaki güvenlik riski konusunda müşteri bilgilendirilmelidir.
• İllegal ya da ahlaksız hareketleri reddeder, bunları gizlemez ve bunlara katılmazlar.
• Her zaman mesleki ve etik şekilde davranmalıdır.
• Meslektaşlarının etik olmayan deşifre, ifşa gibi davranışlarına karşı yeterli önlemleri almalıdırlar.
• Meslektaşlarının etik olmayan davranışları karşısında bunlarla baş edebilmek için politika ve prosedürleri bilmelidirler.
• Meslektaşlarını etik olmayan bir davranış içerisinde gördüklerinde yapıcı davranabilmeli, bu durum ile ilgilenmelidirler. Resmi kanallar yolu ile AHIMA’nın etik komitesi veya akreditasyon komitesi ile bu durumda iletişime geçebilirler.
• Dürüst olmayan davranışları ve davrananları görmezden gelmez, göz yummazlar.

Gizlilik; kişinin kendine ait olan ve erişimi kişinin kendisi tarafından sınırlandırılan bilgilerdir. Kişisel sağlık bilgisinin kontrolü açısından herhangi bir kişinin sahip olduğu hak
ve istekleri ifade eder.

Düzeltme yapılması gerektiğinde sistem hem orijinal veriyi hem de düzeltmeyi yapanın kimliği ile birlikte düzeltilmiş olan
veriyi korumalıdır. Elektronik hasta kayıt sistemi herkesin erişimi durumunda her kullanıcının kimliğini ve yetki düzeyini onaylamalıdır. Elektronik hasta kayıt sisteminde girilen verinin beklenmedik bir biçimde değiştirilememesi ve tasarım aşamasında belirlenen işlevsel tasarım sınırları içinde açıklanamayan çelişkilerin ortaya çıkmaması için gerekli mekanizmalar yer almalıdır.

Yöneticiler için Bilgi Güvenliği Politikası:
• e-Posta Politikası
• Şifre Politikası
• Ağ Yönetim Politikası
• İnternet Erişim ve Kullanım Politikası
• Yazılım Geliştirme
• Kimlik Doğrulama ve Yetkilendirme Politikası

Hasta taburcu olmuş ise hiçbir kurum çalışanı hastanın sağlık kayıtlarına erişemez.

Hasta dosyasının bir kopyası hastaya teslim edilmelidir.

Telefon ile konuşurken hasta ile ilgili mahrem bilgilerin üçüncü şahısların eline geçmemesine azami özen göstermelidir.

Bütün hasta sağlık kayıtları fiziksel olarak korunmuş mekanlarda saklanmalıdır.

Hasta dosyaları gelişigüzel ortada bırakılmamalıdır.

Lizbon’da 1981 toplanan Dünya Tabipler Birliği tarafından yayınlanan Lizbon Bildirgesi’nin 4. Md. de “hasta kendisi ile ilgili tüm tıbbi ve kişisel biliglerin gizliliğine gereken saygıyı göstermesini hekimden bekleme hakkına sahiptir” denilerek şahsi sağlık verilerinin gizliliğine vurgu yapılmıştır.

Özerkliğe saygı ilkesiyle yakın ilişkili olan ilke, hastanın tıbbi karara katılabilmesini sağlamak amacıyla, tıbbi bilgilerin doğru ve
yeterli biçimde ona açıklanmasını isteyen ilke; yani, aydınlatılmış onam ilkesidir.