SAĞLIK KURUMLARINDA FİNANSAL YÖNETİM - Deneme Sınavı - 18

Temel Finansal Tablolar

Ek Finansal Tablolar

 Bu konular aşağıda açıklanmıştır.

Toplum: Sağlık hizmeti ihtiyacı tespit edilecek toplumun belirlenmesidir. Bu aşamada  toplumun demografik özelliklerinin iyi analiz edilmesi yararlı olacaktır.

Kullanım: Ne kadar ve hangi çeşit sağlık hizmetinin kullanılacağının tespit edilmesidir. Hizmet edilecek toplumun, birinci basamak sağlık hizmeti, ana – çocuk sağlığı hizmeti, hastane hizmeti vb ihtiyacı ne kadardır.

Kaynaklar: Gerekli sağlık hizmetlerini kabul edilebilir kalite ve performans seviyesinde verebilmek için hangi kaynakların ne kadar gerekli olduğunun belirlenmesidir. Kullanılacak sağlık hizmetlerinin sunabilmek için ne kadar insan gücüne, hangi tür ne kadar sağlık kurumuna, ne kadar malzeme ..vb ile bütün bunlar için ne kadar finansmana ihtiyaç olduğuna karar verilmesidir.

Örgütlenme: Kaynakların gruplanması ve model olarak geliştirileceği şeklin belirlenmesidir.

Yer Seçimi: Kaynakların toplum tarafından kolayca kullanılabileceği yerin seçilmesi

Bunlar,

 1. Planlama Düzeylerine Göre
Düzeyine göre planlar üç başlık altında incelenmektedir.

a. Politika planlaması: Neyin olacağı, olması gerekenin planlandığı en kavramsal ve en üst düzeydeki planlardır. Bir sistemde (örneğin sağlık sistemi) bütün olarak ulaşılacak amaçlar ve bu amaçların gerçekleştirileceği araçların belirlendiği aşamadır. Bu aşamada toplumun değerler bütünü ve önemli gördüğü konular dikkate alınır. Türkiye’nin sağlık politikası ya da maliye politikası bu planlamaya örnek olarak verilebilir.

b. Stratejik planlama: Sağlık kurumunu iç ve dış çevresi ile bir bütün olarak değerlendirerek kurumun misyon, vizyon ve değerlerin ifade edildiği, amaçlar ve hedeflerin belirlendiği planlamadır. Bu nedenle stratejik planlama uzun dönemli planlamadır. Ancak her uzun dönemli plan stratejik plan değildir.

c. Taktik planlama: Sağlık kurumunun stratejik planında belirlenen misyon, vizyonu gerçekleştirme, amaçlar ve hedeflere ulaşmak için hazırlanan ayrıntılı planlardır. Örneğin sağlık kurumunun yenilenme hızını her yıl %10 arttırmak, hasta memnuniyetini her yıl %5 arttırmak, her yıl kötü kalitenin maliyetini %10 azaltmak vb taktik planlamaya örnek olarak verilebilir.

a. Kısa Süreli Planlar: Günlük, haftalık, aylık, üç aylık ve yıllık planlardan oluşur. Planın kapsadığı süre kısa olduğundan tahminlerdeki yanılma payı düşüktür. Sağlık kurumlarında aylara göre yapılacak ameliyat sayısının tahmin edilmesi ve özel sağlık kurumlarında uygulanan işletme bütçeleri bu planlara örnek olarak verilebilir. Kısa süreli planlar genellikle orta ve uzun süreli planların bir bölümünü oluştururlar.

b. Orta Süreli Planlar: Bir yıldan daha uzun ve beş yıldan daha kısa süreli olan planlardır. Planın kapsadığı dönem uzadığı için tahminlerdeki yanılma payı da artmaktadır. Türkiye de sağlık kurumlarını da kapsayan kamu mali yönetimi kapsamında bütçeler üç yıllık olarak hazırlanmaktadır. Bu yönü ile Türkiye bütçesi orta vadeli plana örnektir. Orta süreli planlar genellikle uzun süreli planların bir bölümünü oluştururlar.

c. Uzun Süreli Planlar: Beş yıl ve daha uzun süreli planlardır. Kapsadığı süre uzadığı için tahminlerdeki yanılma payının en fazla olması beklenen planlardır. Bilindiği gibi Türkiye de kalkınma planları hazırlanmaktadır. Bazen beş yıllık bazen yedi yıllık olarak hazırlanan bu planlar kamu sağlık kurumlarınıda kapsamaktır. Kapsadıkları sürelere göre kalkınma planları uzun süreli planlardır.

İç Denetim: Harcama birimleri, muhasebe ve malî hizmetleri ile ön malî kontrol ve iç  denetim birimleri tarafından yapılan denetimdir. 

Dış Denetim: Bütçe uygulamaları açısından dış denetim esas itibarı ile Sayıştay tarafından yapılan denetimdir. Anayasanın 160. Maddesine göre; Sayıştay, merkezî yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarının bütün gelir ve giderleri ile mallarını Türkiye Büyük Millet Meclisi adına denetlemek ve sorumluların hesap ve işlemlerini kesin hükme bağlamak ve kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve hükme bağlama işlerini yapmakla görevlidir.

Yasama Denetimi: Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından yapılan denetimdir. Türkiye Büyük Millet Meclisi soru, Meclis araştırması, genel görüşme ve Meclis soruşturması yollarıyla denetleme yetkisini kullanır. Türkiye Büyük Millet Meclisi bütçe uygulamalarına ilişkin denetim yetkisini esas olarak Kesin Hesap Kanun ile kullanır. Kesin Hesap Kanunu, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca hazırlanır.

1. Bütçeleri; metin kısmı ile ekli cetvellerden oluşur.
2. Bütçeler, yılı içinde elde edilecek gelirler ile yapılacak giderleri gösterir.
3. Bütçeler, analitik bütçe sınıflandırmasına uygun olarak hazırlanır.
4. Bütçeyle verilen harcama yetkisi, mevzuatla düzenlenen görev ve hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla kullanılır.
5. Bütçeler, izleyen iki yılın bütçe tahminleriyle birlikte hazırlanır.
6. Tüm gelir ve giderler gayri safi olarak gösterilir.
7. Belirli gelirlerin belirli giderlere tahsis edilmemesi esastır.
8. Giderlerin, önceki yıldan gelen ve finansman cetvelinde gösterilen tutar ile yılı gelirlerinin toplamını aşmaması gerekir.
9. Bütçeler, ait olduğu yıl başlamadan önce onaylanır.