SAĞLIK KURUMLARINDA FİNANSAL YÖNETİM - Deneme Sınavı - 4

Genel ve özel bütçeler gelecek yılı ve izleyen iki yılı kapsayacak şekilde üç yıllık olarak hazırlanmaktadır. Örneğin 2012 yılı içinde 2013-2015 dönemini kapsayan üç yıllık bütçe hazırlanacaktır.

2 Kasım 2011 tarihinde yayımlanan 663 sayılı “Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname” ile Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşlarının teşkilat, görev, yetki ve sorumlulukları yeniden düzenlemiştir.

Üst yönetici; bakanlıklarda müsteşar, diğer kamu idarelerinde en üst yönetici, il özel idaresinde vali ve belediyelerde belediye başkanıdır. Ancak, Milli Savunma Bakanlığında üst yönetici Bakandır. Bu kapsamda; Sağlık Bakanlığına bağlı sağlık kurumlarında üst yönetici, Sağlık Bakanlığı Müsteşarıdır. Üniversite ya da tıp fakültelerine bağlı sağlık kurumlarının üst yöneticisi ise rektördür.

Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından yapılan denetimdir. Türkiye Büyük Millet Meclisi soru, Meclis araştırması, genel görüşme, gensoru ve Meclis soruşturması yollarıyla denetleme yetkisini kullanır.

Giderle ilgili parametreler hastaneler arasında gider farklılığına yol açan parametreler arasındaki dengesizliklerin giderilmesi amacıyla kullanılan parametrelerdir. Bu parametrelere,
Personel Yükü,
Kapalı Alanı (m2) ve
Bina Amortismanıdır.

Sürelerine göre planlar üç başlık altında incelenmektedir. Kısa süreli planlar, orta süreli planlar ve uzun süreli planlar.

Sağlık kurumu işletme bütçesinin hazırlanmasına; satış bütçesinin hazırlanmasıyla başlanır. Sağlık kurumunun satış bütçesi hazırlanırken hem sağlık kurumunun kendi kapasitesi ve imkânları hem de kurum dışı faktörler mutlaka dikkate alınmalıdır.

Sağlık hizmeti üretimi için ilaç, tıbbi malzeme ve insan gücü doğrudan gerekli ancak yeterli değildir. Sağlık hizmeti üretimi için, elektrik, su, doğalgaz, kırtasiye, haberleşme, yemek, tamir, bakım ve onarım vb dolaylı malzeme ve hizmetlere ihtiyaç bulunmaktadır. Bu malzeme ve hizmetlerin bütçe döneminde sağlık kurumuna maliyetini öngören bütçeye genel üretim giderleri bütçesi denilir.

Genel Bütçe: Devlet tüzel kişiliğine dâhil olan ve bütün giderleri devlet tarafından toplanan gelirlerle karşılanan kamu idarelerinin bütçesidir. Başta Sağlık Bakanlığı olmak üzere diğer bakanlıklara ait sağlık kurumlarının tamamı genel bütçe kapsamındadır. Bu kapsamda Sağlık Bakanlığına bağlı devlet hastaneleri ile Milli Savunma Bakanlığına bağlı askeri hastaneler genel bütçeli hastanelerdir.

Mevcut uygulamada genel ve özel bütçe sistemi altı aşamalı bir süreçten oluşmaktadır. Bu aşamalar;
Kamu kurumlarının hazırlık aşaması,
Maliye Bakanlığı ve Hükümet aşaması,
Yasama aşaması,
Uygulama aşaması ve
Denetlenme aşamasıdır.
Genel ve Özel Bütçe Hazırlık Aşaması Genel ve özel bütçeler gelecek yılı ve izleyen iki yılı kapsayacak şekilde üç yıllık olarak hazırlanmaktadır.

Kamu Hastane Birliklerinin teşkilatı, genel sekreterlik ve hastane yöneticiliklerinden oluşur. Genel sekreterlik birliğin en üst karar ve yürütme organıdır. Genel sekreterlik bünyesinde tıbbî hizmetler, idarî hizmetler ve malî hizmetler başkanlıkları kurulur. Kamu Hastane Birliğine birden fazla hastane bağlı olabilir. Birliğe bağlı her hastane bir hastane yöneticisi tarafından yönetilir.

Makro ekonomik göstergeler ve bütçe büyüklükleri en geç Ekim ayının ilk haftası içinde Yüksek Planlama Kurulunda görüşülür. Bundan sonra, Maliye Bakanlığının hazırladığı bütçe kanun tasarısı ve milli bütçe tahmin raporu Bakanlar Kurulu tarafından mali yıldan en az 75 gün önce (17 Ekim) Türkiye Büyük Millet Meclisine (TBMM) sunulur.

Herhangi bir sağlık sisteminden söz ettiğimizde bir ülkede önceden belirlenmiş sağlık hedeflerine ulaştıracak hizmet dağıtımıyla ilgili organizasyon faaliyetleri anlaşılmaktadır. Bir sağlık sistemi organizasyon, finansman ve sağlık insan gücünün dağılımı üzerine odaklanmaktadır.

Sağlık kurumlarında finansal örgütlenmenin önemli görevleri bulunmaktadır. Bu görevler ana hatları ile aşağıda belirtilmiştir.
Sağlık kurumlarında sunulan hizmetlerin fiyatlarının belirlenmesi,
Sağlık hizmeti alanlara sunulan hizmet bedellerinin hesaplanması,
Hesaplanan bedellerin faturalandırılması,
Faturaların geri ödeme kurumlarına gönderilmesi,
Fatura bedellerinin tahsil edilmesi,
Çalışanların maaşlarına ilişkin işlemlerin yapılması ve maaşların ödenmesi,
Satın alınan mal ve hizmetlere ilişkin ödemelerin yapılması,
Gelir ve gider yaratan işlemlere ait kayıtların tutulması,
Kurumun mal varlığına ilişkin kayıtların tutulması,
Sağlık kurumunun bütçesinin hazırlanması,
Sağlık kurumunun muhasebe kayıtlarının tutulması,
Sağlık kurumunun finansal tablolarının hazırlanarak ilgili birimlere sunulmasıdır.

Paranın zaman itibariyle değerini farklılaştıran olgunun faiz oranı olduğu söylenebilir. Bu nedenle, paranın zaman değeri hesaplamalarında öncelikle, en yalın haliyle paranın kullanım maliyetini ifade eden kavram “faiz”dir.

Bileşik faiz uygulamalarında kullanılan gelecek değer hesaplama formülüne göre yanıt 20.101 dir.

Gelecek değer (GD), belli bir faiz oranı üzerinden bugünden yatırılan paranın (anaparanın) vade sonunda ulaşacağı toplu değerdir (anapara+faiz). Gelecek değer faktörü̈ (GDF), bugünkü̈ 1 TL’nin istenilen herhangi bir dönemdeki değerini ifade eder.

Dönen varlıklar olarak, işletme sermayesi unsurları; hazır değerleri, menkul kıymetleri, ticari alacakları, diğer alacakları, stokları, yıllara yaygın inşaat ve onarım maliyetlerini, gelecek aylara ait gelir ve gider tahakkuklarını ve diğer dönen varlıkları kapsamaktadır. Bunlar işletme sermayesinin varlık unsurlarıdır.

İhtiyatlı finanslama stratejisinde, sağlık kurumunun sahip olduğu tüm varlıklar diğer bir ifadeyle duran varlıklar ve işletme sermayesi uzun vadeli kaynaklarla finanse edilmektedir. Likidite riskinin en düşük ancak maliyetin en yüksek ve dolayısıyla karlılığın da en düşük olduğu stratejidir.

Sağlık Bakanlığının 2013 yılı faaliyet raporuna göre hizmet birimleri toplamda 12 tanedir. Ancak Türkiye halk sağlığı kurumu bakanlığın bağlı kuruluşları altında sınıflandırılmaktadır.