SAĞLIK KURUMLARINDA MALİYET YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 9

I, II, III, IV, V şıklarının hepsi Giderlerin Dağıtımında Kullanılan Dağıtım Ölçülerinden biridir.

Bakım Onarım Giderleri, dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetlerdendir.

Amortisman ve Tükenme Payları;  İşletme Arazisi Amortismanı, Bina Amortismanları, Tesis, Makine ve Cihazlar Amortismanı, Taşıtlar Amortismanı, Haklar Amortismanı, Şerefiyeler Amortismanı ve Finansman Giderleridir.

İşletmede yürütülen araştırma geliştirme faaliyetlerine ilişkin kurulmuş departman varsa, bu departman araştırma geliştirme gider merkezleri olmaktadır. Araştırma geliştirme faaliyetlerine önem veren işletmelerde bu gider merkezleri birden fazla da olabilir. Özellikle üniversite hastanelerinde araştırma geliştirme gider merkezlerine sıklıkla rastlanmaktadır. Transplantasyon Araştırma Merkezi, Genetik Araştırma Merkezi ve İlaç Araştırma Merkezi örnek olarak verilebilir.

Genel yönetim gider merkezleri, üst düzey yöneticilerinin ofislerinin giderlerinden oluşan gider merkezleridir. Bu ofisle şöyle sıralanabilir; yönetim kurulu, genel müdürlük, sekreterya, muhasebe, finansman, tedarik, insan kaynakları vb. gider yeri bu yaklaşımla daha alt bölümlere ayrılabilir.

Gider merkezlerinin belirlenmesinde maliyet analizinin amacı çok önemlidir. Gider merkezlerinin amaca uygun olarak belirlenmesi gerekmektedir. Örneğin, bir hastanede maliyet analizi yaparken amaç sadece doğrudan sağlık hizmetlerinin üretildiği bölümlerdeki birim maliyetleri hesaplamak ise poliklinikler, servisler ve acil servis gibi bölümler esas üretim
gider merkezi, laboratuar ve röntgen gibi bölümler yardımcı üretim gider merkezleri olacaktır.

Gider merkezlerinin ayrılması maliyet analizi için şarttır, ancak bu ayrımın işletme için
sağladığı faydalar bulunmaktadır. Bu faydalar;
• Giderlerin İlgili Gider Yerinde Toplanması: Aynı gider merkezine ilişkin giderlerin ilgili gider merkezleri itibariyle toplanmasını sağlamak.
• Gider Kontrolü: Giderlerin gider merkezleri itibariyle kontrolünü sağlamak.
• Bütçeleme ve Kontrol: Giderlerin gider merkezleri itibariyle bütçelenmesini ve
planlanmasını sağlamak.
• Maliyet Hesaplama: Gider merkezlerinde üretimi gerçekleştirilen mamul veya
yarı mamullerin maliyetinin hesaplanmasına yardımcı olmak.
• Sorumluluk Yükleme: Gider merkezlerinde sorumlu olarak çalışan kişilere giderlerin oluşumu açısından da sorumluluk yüklemek.

Gider dağıtım tablosu düzenlenirken her giderin kendi özellikleri dikkate alınarak dağıtımlar yapılmalıdır. İlaç Giderleri, dağıtım kriterlerine göre , Kullanım miktarlarına göre bölümlere dağıtılır (iş emirleri- kayıt).

Matematiksel Dağıtım Yöntemi: Bu yöntemde hizmet ve yardımcı gider yerlerinin birbirlerinden aldığı hizmet yüzdeleri
hesaplanır. Bu yüzdeler dikkatte alınarak kurulan denklemlerin, çözümü sonunda, hizmet merkezlerinin, birbirlerinden aldıkları gider payları hesaplanmış olur. Bundan sonra belirlenen dağıtım ölçülerine göre, gider yerlerinin giderleri, diğer ana, hizmet ve yardımcı gider merkezlerine dağıtılır.

Sağlık kurumlarında gider merkezleri Tekdüzen Muhasebe Sistemine uygun olarak
sınıflandırılacak ise;
• Esas Üretim Gider Yerleri
• Yardımcı Üretim Gider Yerleri
• Yardımcı Hizmet Gider Yerleri
• Yatırım Gider Yerleri
• Üretim Yerleri Yönetimi Gider Yerleri
• Araştırma ve Geliştirme Gider Yerleri
• Pazarla Satış ve Dağıtım Gider Yerleri
• Genel Yönetim Gider Yerleri
başlıklarına göre ayırmak mümkündür.

Kâr planlamasının temel araçlarından birisi olan maliyet-hacim-kâr analizi, hastanenin değişik üretim düzeylerinde beklenen gelir, gider ve kâr arasındaki ilişkiyi göstermektedir. Maliyet-hacim-kâr analizinde giderler; sabit ve değişken giderler olarak iki grupta toplanmaktadır. Kısa dönemde işletme giderlerinin sabit ve değişken olarak ayrılabilmesi bu analizin kullanımına olanak sağlamaktadır.

Kısa dönemde belirli bir üretim hacmi aralığında iş hacminde meydana gelen artış ve azalışlardan etkilenmeyen, üretim hacmi ne kadar artarsa artsın üretim hacmine bağlı olmayan ve sürekli toplam olarak sabit kalan maliyetlerdir. Sabit giderler, belirli bir üretim hacmine kadar değişmeyen giderlerdir. Sabit giderler, bir işletmenin örgütlenmesinde gerekli olan faaliyete başlangıç maliyetleridir. Bu giderler üretim çalışmaları için yapılmış olmakla birlikte üretim düzeylerine bağlı olmaksızın, diğer bir deyişle, üretimden bağımsız olarak yapılan giderlerdir.

Değişken Giderler; İş hacmiyle aynı yönde ve genellikle aynı oranda değişme gösteren (iş hacmi artıkça yükselen, azaldıkça düşen) iş hacmi sıfırlanınca kendiliğinden ortadan kalkan giderler değişken giderler olarak adlandırılmaktadır. İş hacmi ile yakın ilişkilerinden ötürü “faaliyette bulunma giderleri” olarak da adlandırılmaktadır.

Sağlık Kurumlarında Maliyet Yönetiminde en düşük toplam maliyet hangi poliklinik fiyatı Uzman Hekim kalemidir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Başabaş analizi, fiyatların poliklinik sayısındaki (hastanenin üretim hacmindeki) değişikliklere karşın sabit kalacağını varsaymaktadır. Başka bir deyişle üretim hacmindeki artışlar, fiyatlarda indirime neden olmamakta veya fiyatlardaki artışlar da üretim hacminde düşüşlere yol açmamaktadır.

Sabit varlıklar üretim sırasında aşınma ve yıpranma nedeniyle bir değer kaybına uğramaktadırlar. Bu durum teknik değer kaybı olarak adlandırılmaktadır. Sabit varlıklar hizmet üretiminde düşük kapasite ile kullanıldıklarında da veya hiç
kullanılmadıklarında da teknik değer kaybına uğrayabilmektedirler.

Ekonomik Değer Kayıpları: Sabit varlıklar teknik değer kayıpları nedeniyle ekonomik değer kayıplarına uğramakta, kullanılan ve eskiyen cihazların değerleri düşmektedir. Az kullanılan veya hiç kullanılmayan sabit varlıklar da ekonomik açıdan değer kaybedebilmektedirler.

Sağlık Kurumlarında Maliyet Yönetiminde en yüksek toplam maliyeti teknisyenler poliklinik fiyatında yer alır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Faiz giderleri, amortismanlar, sigorta ve vergiler ile yönetici maaşları hastanelerin sabit giderlerine örnek verilebilir. Bu giderler üretimin artması veya azalması ile doğrudan ilgili olmayan, yapılması zorunlu olan giderlerdir. Bu giderler tedavi edilen hasta sayısından bağımsız olan maliyetlerdir.

Sabit ve değişken giderler üretim hacmi kavramının uç noktalarını temsil etmektedir. Burada; belirli bir faaliyet aralığında maliyetler; üretim hacminden bağımsız (sabit) veya doğrudan üretim hacmi ile ilişkili (değişken) olabilmektedir. Bu maliyetlerden hariç üçüncü bir sınıflama da yarı-değişken ve yarı-sabit giderler olarak adlandırılan maliyetlerdir. Kar analizi bu tablolarda yer almaz, doğru cevap D şıkkıdır.