SAĞLIK KURUMLARINDA OPERASYON YÖNETİMİ

Verimlilik kavramı kökenini ekonomiden alır. Ekonomide verimlilik kavramı şöyle tanım­lanır: “verimlilik, istenilen bir çıktıyı en az maliyetle üretmek veya mevcut kaynaklar ile en fazla çıktıyı üretmektir”. Doğru cevap A.

GİRDİ: Çıktıyı üretmek için kullanılan kaynaklardır.

Sağlık kurumlarından örnekler:

Sağlık sonuçlarına örnek olarak aşağıdakileri verebiliriz:

Doğru cevap A.

Verimlilik kavramının kendi içinde birçok türü vardır. Ancak, bu türler arasında iki tanesi esastır: teknik verimlilik ve tahsis verimliliği. Verimliliğin bu şekilde ikiye ayrılması ilk kez 1957 yılında yapılmıştır. Teknik verimlilik ve tahsis verimliliği bir araya gelip ekono­mik verimliliği meydana getirir. Daha açık bir anlatımla;

Ekonomik verimlilik = teknik verimlilik x tahsis verimliliği

Teknik verimlilik, en az maliyetle en fazla çıktıyı üretmektir. Teknik verimliliğe, üre­tim verimliliği de denilir. Temel amaç, üretilmesine karar verilen bir çıktının doğru şekilde üretilmesi, yani nasıl üretileceğine karar verilmesidir. Dolayısıyla, bir sağlık kurumunun ne tür bir çıktı üretmek istediği bellidir. Belli olmayan, bu çıktının nasıl üretileceğidir. Eğer bir çıktı farklı yollarla üretilebiliyorsa, teknik verimlilik bu farklı yollardan hangisinin se­çilmesi gerektiği ile ilgilenir. Doğru cevap A.

Oran analizleri, sağlık kurumlarında verimliliği ölçmek için kullanılan en basit ve gele­neksel yöntemdir. Bu yöntemde, iki değişken arasındaki ilişkiye bakılarak verimlilik ölçü­lür. Çok sayıda oran analizi göstergesi kullanılır. Bunlardan bazıları şunlardır:

Doğru cevap A.

Safi teknik verimlilik, bir karar verme biriminin tamamen yönetsel performansından kaynaklanan verimliliktir. Doğru cevap A.

Veri zarflama analizinin avantajları (Tablo 5.5):

Doğru cevap A.

Tablo 5.7’de eğitim ve araştırma hastanelerinde yapılmış verimlilik ölçüm çalışmalarına örnekler verilmektedir. Linna (Finlandiya) ya göre girdiler:

Doğru cevap A.

Örgütsel faktörler, bir sağlık kurumunun etkili ve verimli sağlık hizmeti sunabilmesi ile ilgili iç çevre özellikleridir. Bu özellikler bir sağlık kurumunun kontrolünde olan faktörlerdir. Verimliliği etkileyebilecek örgütsel özellikler arasında şunlar sayılabilir:

Doğru cevap A.

Dışsal (Çevresel) Faktörler Çevresel faktörler, bir sağlık kurumunun yönetiminin ve yöneticisinin genellikle kontrolü dışında olan faktörlerdir. Bu faktörler arasında özellikle şunlar önemlidir:

Doğru cevap A.

Yatak sayısı, sağlık kurumlarındaki girdilerden biridir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Hasta muayene ücreti, bir sağlık kurumunun çeşitli kaynaklar kullanarak üretebileceği sağlık sonuçlarından biri değildir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Teknik verimliliğin tersine, tahsis verimliliği ise, doğru çıktıların üretilmesi, yani hangi çıktının üretileceğine karar verilmesidir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Teknik verimlilik, en az maliyetle en fazla çıktıyı üretmektir. Teknik verimliliğe, üretim verimliliği de denilir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Sağlık kurumlarında verimliliği ölçmek için kullanılan en basit ve geleneksel yöntem, oran analizleri'dir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yatan hasta başına refakatçi saati, sağlık kurumlarında oran analizi göstergelerinden biri değildir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Günümüzde, sağlık sektöründe verimliliği ölçmek için en fazla kullanılan teknik, veri zarflama analizi'dir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Hizmet kalitesi, sağlık kurumlarında verimliliği etkileyen ve sağlık kurumuna ait örgütsel faktörlerden biridir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Vaka karması, hastaların yaş, cinsiyet, hastalık teşhisi gibi demografik ve klinik özelliklerini ifade eder. Doğru cevap D seçeneğidir.

Çıktı miktarını değiştirmeden girdileri azaltmak, verimliliği artırmanın yollarından biridir. Doğru cevap B seçeneğidir.