SAĞLIKLI YAŞAM

A, B, C ve D şıklarında verilenler sağlığı geliştirme etkinliklerinin kapsaması gereken stratejik yaklaşımlardan sayılırken E şıkkında verilen bilgi bu kategoriye girmez. Bu durumda E şıkkı doğru yanıttır.

Birinci Uluslararası Sağlığın Geliştirilmesi Konferansı 1986 yılında, Kanada Ottowa’da yapılmıştır. Doğru yanıt B şıkkında verilmiştir.

B ve D şıkkındakiler medikal/tıbbi rehabilitasyona örnek verilirken, C şıkkında verilen 'psikiyatrik sorunu olan kişinin, el işi veya bahçe işi yapması' sosyal rehabilitasyona örnektir. E şıkkında verilen 'genel sağlık taramalarının yapılması' sağlığın korunması basamaklarından ikincil (sekonder) kounma hizmetlerinden biri iken, A şıkkında verilen 'fabrika bacalarında filtre takılmasının zorunlu olması temel korunma önlemlerinden biridir.

Ergonomik ilkelerin yerine getirilmesi için anatomi, antropometri, fizyoloji, psikoloji gibi sağlık bilimleri, tıp ve mühendislik bilimleri iş birliği içerisinde çalışmalıdır. Doğru yanıt D şıkkında verilmiştir.

B, C, D ve E şıklarında verilenler fiziksel ergonomiye örnektir. A şıkkındaki 'bir otomobilin kullanılması için hız göstergesinin olması' bilişsel ergonomiye örnektir.

DSÖ Hepatit A açısından riskli bölgelere yapılacak seyahatten dört hafta önce aşılanmayı, dört haftadan daha kısa süre var ise aşı ile birlikte immunglobulin (IG) uygulanmasını önermektedir. Doğru yanıt A şıkkında verilmiştir.

Ülkemizden İslami hac ziyareti yapacak olan bireylere, oraya gitmeden yaklaşık bir ay önce meningokok aşısı (tetravalan ACWY polisakkarit aşısı) yapılmaktadır. Doğru yanıt C şıkkında verilmiştir.

İki gebelik arasında belirlenen bu süre en az 2 yıldır ancak bu sürenin ideali 3 yıldır. Doğru yanıt D şıkkında verilmiştir.

Aile planlaması yöntemleri kullanılarak gebeliğin önlenmesine “kontrasepsiyon”, bu amaçla kullanılan yöntemlere de “kontraseptif yöntemler” denir. Doğru yanıt E şıkkında verilmiştir.

Aile planlaması, nüfusu azaltmaya, nüfus artış hızını düşürmeye çalışan bir yaklaşım değildir. Tam tersine, başta anne olmak üzere, bebek, çocuk ve toplumun sağlığını korumayı hedefleyen, sağlıklı üremeyi sağlayan, dolayısıyla aşırı doğurganlıkları, istenmeyen gebelikleri, uygunsuz/sağlıksız düşükleri, riskli gebelikleri önleyerek, toplumun sağlıklı olmasını sağlayan bir anlayıştır.

A şıkkı aile planlamasının anne sağlığı üzerine olumlu etkilerinden biridir. B şıkkı çocuk sağlığı üzerine olumlu etkilerinden biridir. C ve E şıkları toplum üzerine olumlu etkilerindendir. 

Doğru yanıt D şıkkında verilmiştir.

Sağlığın geliştirilmesi için sosyal adaletin gerekliliği ilk kez, 1977’de Cenevre’de yapılan 13. Dünya Sağlık Örgütü Genel Kurulunda, ardından da 1978 yılında Alma-Ata’daki DSÖ Temel Sağlık Hizmetleri Konferansı ve Bildirgesi’nde anlamsal olarak yer almıştır. Doğru yanıt C'dir.

Dünya Sağlık Örgütü "2000 Yılında Herkes İçin Sağlık” hedeflerini belirlemiştir. Herkes İçin Sağlık hedeflerinin temel amacı, ülkelerin ve ülkelerin bölgeleri arasında sağlık yönünden farklılıkların, eşitsizliklerin en aza indirilmesi, ortadan kaldırılması; insanların fiziksel, mental ve sosyal potansiyellerini kullanabilmesinin sağlanması; hastalık ve engelliliklerin en aza indirilmesi; engelli olanların sosyal ve tıbbi rehabilitasyonlarının sağlanarak topluma yeniden kazandırılması; erken ölümlerin önlenerek, doğumda beklenen yaşam sürelerinin uzatılmasıdır. Doğru yanıt E'dir.

Ottawa Sözleşmesi’nde (1986) vurgulanan sağlığın temel koşullarını gerçekleştirmek için tanımlanan eylemler şunlardır: Savun (advocate), kolaylaştır (enable) ve aracı ol (mediate). Doğru yanıt A'dır.

Sağlık okur-yazarlığı; genel okur-yazarlık ile ilişkili olup, insanların, yaşamları boyunca sağlık hizmetleri ile ilgili konularda düşünce ve tutum geliştirerek karar verebilmek; sağlıklarını korumak, sürdürmek ve geliştirmek; yaşam kalitesini yükseltmek için sağlıkla ilgili bilgi kaynaklarına ulaşabilmek, sağlık ile ilgili bilgileri ve mesajları doğru olarak algılamak ve anlamak hususundaki istekleri ve kapasiteleridir. Doğru yanıt B'dir.

İkincil (Sekonder) Korunma: Hastalıkların belirtisiz dönemlerinde ya da belirtilerin (semptomların) hafif olduğu dönemlerde, erken tanı ve etkin tedavi edilmeleridir. İkincil korumaya “erken tanı hizmetleri” de denir. Doğru yanıt B'dir.

Bir ürünün ergonomik olduğunu belirleyen ölçütler şunlardır:
• Kullanıcıya uygun olmalı
• Kullanımı kolay olmalı
• Rahatlığı ve konforu artırmalı
• Sağlık ve güvenliği artırmalı
• Performansı ve iş verimliliğini artırmalı

Doğru yanıt D'dir.

Sağlık Bakanlığı, Hepatit A açısından riskli bölgelere yapılacak seyahatten dört hafta önce aşılanmayı, dört haftadan daha kısa süre var ise aşı ile birlikte immunglobulin (IG)
uygulanmasını önermektedir. Doğru yanıt E'dir.

İnfluenza Sağlık Bakanlığı Çocukluk Dönemi aşıları arasında yer almamaktadır. Doğru yanıt E'dir.

Gereksiz soba/kalorifer yakılmaması, çevrenin korunmasına yönelik tedbirlerdendir. Doğru yanıt C'dir.

Bilişsel Ergonomi: Bilgiyi algılama, anlama ve işleme gereksinimleriyle ilgilenir. Örneğin; bir otomobilin kullanılması için hız göstergesi, motor devri göstergesi, yağ ve akaryakıt durumu, hatta lastik basıncı, farların açık olup olmadığı, sinyalle ilgili görsel ve sesli uyaranlar, yol haritası/navigasyon gibi birçok bilgiye gereksinim vardır. Bir otomobil, aracı kullanan kişinin, ilgili bu bilgilere bakması, farklı renk ve işaretleri algılaması sonucu doğru bir şekilde kullanılabilir. Doğru yanıt B'dir.