SANAT TARİHİ - Deneme Sınavı - 22

Yunan kentlerinin merkezini, çevresine değişik işlevli yapıların inşa edildiği agora adı verilen meydanlar oluştururdu. Kentin sosyal, ticari ve dinî yaşamında önemli yer tutan agoraların yakınlarında; işlik ve dükkânların yer aldığı stoalar, kutsal ateşin yandığı ihtiyarlar meclisi (prytaneion), şehir meclisinin toplandığı meclis binaları (bouleterion) ve konser binaları (odeion) bulunurdu. Bunların yanı sıra gençlerin teorik ve beden eğitimi aldığı gymnasion, atletizm yarışlarının gerçekleştiği stadion ve tiyatro gibi kamu binaları kentlerin ayrılmaz unsurlarıydı.

Yunan kentlerinin merkezini, çevresine değişik işlevli yapıların inşa edildiği agora adı verilen meydanlar oluştururdu. Kentin sosyal, ticari ve dinî yaşamında önemli yer tutan agoraların yakınlarında; işlik ve dükkânların yer aldığı stoalar, kutsal ateşin yandığı ihtiyarlar meclisi (prytaneion), şehir meclisinin toplandığı meclis binaları (bouleterion) ve konser binaları (odeion) bulunurdu. Bunların yanı sıra gençlerin teorik ve beden eğitimi aldığı gymnasion, atletizm yarışlarının gerçekleştiği stadion ve tiyatro gibi kamu binaları kentlerin ayrılmaz unsurlarıydı.

İon Düzeni, Antik Çağ’da İonya olarak adlandırılan Batı Anadolu kıyıları ve Ege adalarında daha yaygın olarak benimsenmiştir. Samos (Sisam) Adası’ndaki Hera, Efes Artemis, Didyma Apollon ve Sardes Artemis Tapınakları Arkaik Dönem’de İon Düzeni’nde inşa edilmiş tapınaklar arasında en çok tanınanlarıdır.

Antik Yunanistan’da mimar ve sanatçıların dünya algısında karşıtlıkların dengesine bağlı uyum ve buna bağlı olarak oran önemli olgulardı ve bunu astronomiden felsefeye, politikadan sanata kadar birçok alanda matematiksel formüllere dayandırmaktaydılar. Bunu heykele uyarlayan ilk heykeltıraş Polykleitos (MÖ 460-420) olmuştur. Sanatçının insan heykellerinde uyguladığı ve çağdaşı sanatçılar tarafında da benimsenen bu oran 1/7 idi. Geliştirdiği bu ideal oranlar sistemine göre, baş tüm gövde yüksekliğinin yedide biri; ayak, avuç içinin üç katı; ayaktan dize kadar olan mesafe avuç içinin altı katı olmalıydı. Sanatçıya ait tanrı ve erkek vücudunun güzellik ve gücünü gösteren çıplak atlet heykelleri bu oranlar sistemine göre tasarlanmıştır. Geç tarihli mermer kopyalarından tanınan Doryphoros (mızrak taşıyan) ve Diadumenos (tacını bağlayan) olarak adlandırılan atlet heykellerinin orijinalinde bronzdan yapıldığı bilinmektedir.

sayfa 82: Myron’un ünlü disk atan atlet heykeli Diskopol'dur.