SANAT TARİHİ - Deneme Sınavı - 37

Doğu köşesine Hacerü’l Esved, kuzey köşesine Irakî, batı köşesine Şâmî, güney köşesine Yemânî denilmektedir. Doğru cevap A.

Minare, inananları namaza çağırmak için ezanın okunma işlevinin yapıldığı, ya camiyle bağlantılı ya da yakınında yer alan, camiden daha yüksekçe inşa edilmiş mimari yapıdır. Minarenin ilk kullanımı, Şam Emeviye Camii’ndedir. Mimari açıdan minare, değişik toplum ve coğrafyalarda farklı malzeme, form ve üsluplara bürünür. Doğru cevap A.

Kureyş kabilesine bağlı Beni Ümeyye ailesinden Emevi hanedanı, 661-750 yılları arasında başkent Şam olmak üzere Suriye, Filistin, Irak, İran, Mısır, Hindistan ve Orta Asya’ya kadar yayılan geniş bir alana hakim olmuştur.  Doğru cevap C.

Şam Emeviye (Ümeyye) Camii (705-15), Kusayr-ı Amra (711-15),  Kasrü’l Hayri el-Garbi (728),  Kasr Mışatta (743/44)  Emevi dönemine ait yapılardır. Mütevekkiliye (Samarra) Camii (848-852) Abbasi dönemine ait bir yapıdır. Doğru cevap B.

Abbasi Dönemi Sanatı (750-1258) Doğru cevap D.

Halife Mütevekkil’in yaptırdığı, Mütevekkiliye (Samarra) Camii (848-852) çok destekli Kûfe tipli bir yapıdır. Doğru cevap A.

Yakutu Müstasemi, 8. yüzyılda önceden bilinen tüm yazı çeşitlerini toplayarak sınıf­landırmış ve Aklam-ı Sitte adı verilen 6 çeşit yazı oluşturmuştur. Bunlar nesih, sülüs, reyhani, muhakkak, tevki ve rika yazılarıdır. Doğru cevap D.

Tezhip kelimesi, Arapça zeheb (altın) kökünden türemiş olup altınlamak anlamına gelmektedir. Bununla beraber altının yanı sıra, kökboyaların, renkli toprak boyaların, maden oksitlerin kullanıldığı süslemeler de yapılmıştır. Yalnız altınla yapılan tezhibe halkâri denir. Tezhip yapan sanatçıya müzehhib, tezhiplenmiş yapıta da müzehheb adı verilir. Doğru cevap A.

İslam seramik, maden ve cam sanatlarının en parlak devri Abbasi Dönemi’dir. Doğru cevap B.

Erken İslam Dönemi sanatı 622-661 yıllarını kapsamaktadır. Doğru yanıt E'dir.

Kâbe'nin batı köşenine Şâmî adı verilmektedir. Doğru yanıt C'dir.

Dört Halife Dönemi'nde inşa edilmiş hiç bir yapı, orijinal plan ve özel­ likleri ile günümüze gelememiştir. Doğru yanıt B'dir.

Endülüs Emevi Dönemi’nin önemli yapılarının başında 784’te, I. Abdurrahman tarafından yapımı başlatılan, Kurtuba Camii gelir. Kurtuba Camii, 200 yıl boyunca yeni eklemelerle büyümüştür. 987’de Mansur’un eklemeleriyle son bi­ çimini alan yapı, 178 x 125 m boyutundaki dikdörtgen biçimli bir alana oturan çok destekli planıyla İslam dünyasının en büyük camilerden biridir. İlk cami, mihrap du­varına dik uzanan dokuz sahından ve revaklı geniş bir avludan oluşmaktayken 833’te II. Abdurrahman’ın doğu ve batıya birer sahın eklenmesiyle sahın sayısı 11’e çıkartıl­ mak suretiyle genişletilmiştir. Doğru yanıt E'dir.

Endülüs Emevi Döne­ mi askerî yapılarının başında kaleler gelmektedir. Emevi Kaleleri, sonra da korunmuş ve kullanılmıştır. Önemli ör­ neklerden biri, 835 yılında, II. Abdurrahman tarafından ta­ mamlanan, Maride Kalesi’dir. Kale, Kurtuba’nın kuzeybatısındaki Merida ken­tinde (Alcazaba de Mérida) bulunur. Ana malzemesi kes­me taş olan kalenin, kalın du­varları dikdörtgen kulelerle ve payandalarla desteklenmiştir. Doğru yanıt A'dır.

Murabıt ve Muvahhidlere ait camilerden birçoğu yıkılmış, birçoğu da zamanla yapılan eklemelerle orijinalliklerini kaybetmişlerdir. Murabıtlardan Ali b. Yusuf ’un yaptırmış olduğu, mihrap duvarına dik on üç sahınlı ve avlulu Tlemsen Camii(1135), çok destekli bir yapıdır. Plan şemasında Kayravan Camii’nin etkisi görü­lebilmektedir. Doğru yanıt B'dir.

Nasri (Beni Ahmer) mimarisinin en başta gelen eseri olan Elhamra Sarayı (Kas­ rü’l el­Hamra), Gırnata’da (Granada) Daro ve Genil nehirlerinin çevrelediği Sierra Nevada Dağı’nın üstündeki düzlükte, şehre bakan kısmında geniş bir alana kurul­muştur. Doğru yanıt C'dir.

Tıp alanında kullanılan, bir İslam seramik kap türü olan albarellolar, Endülüs ve Kuzey Afrikalı tüccarlar aracılığıyla İtalya’ya tanıtılmış, daha sonra 15. yüzyı­ lın ilk yarısından 18. yüzyılın sonlarında kadar bu kapların Güney İtalya’da yerel üretimleri yapılmıştır. Doğru yanıt D'dir.

10. yüzyılda, Herat’ta resimlendirildiği bilinen astronomi ile ilgili el yazmaları, hikâye ve masal kitaplarından hiçbiri günümüze ulaşmamıştır. 11. yüzyıldan gü­nümüze gelebilen ilk yazma eserleri, Abdurrahman es­Sufi tarafından 956 yılında yazılan Ptoleme’nin astronomi kitabına dayanan Kitâbü Suveri’l­Kevâkibi’s­Sâbite(Sabit Yıldızlar) adlı eseri ile Dioskoridis’in Materia Medica adlı eserinden Kitâ­ bül Haşâyiş adıyla çevrilen botanik, zooloji ve şifalı bitkilerden yapılan ilaçlardan bahseden kitap oluşturur. 12. yüzyıldan ise günümüze Galenus’un Kitâb­ı Tiryâkadıyla çevrilen eseri gelebilmiştir. Doğru yanıt B'dir.

Tunç Pisa Grifonu Pisa-­Museo dell’Opera del Duomo'da bulunmaktadır. Doğru yanıt B'dir.

Müslümanların Mekke'den Medine'ye göçü ile( hicret)