SANAT TARİHİ - Deneme Sınavı - 48

İran

Eski İran coğrafyasından günümüze gelebilen en erken tarihli eserler Elam uygarlığına 2300’li yıllara tarihlenmektedir. İran sanatı, Eski İran ve Arap Müslüman ordularınca fethinden günümüze kadar geçen devreyi kapsayan İran-İslam sanatı olmak üzere başlıca iki büyük devre ayrılarak incelenir.

Eski İran'da Ahamenid sanatına Pers İmparatoru II. Kiros’un benimsediği Zerdüşt dini ile İmparator I. Darius’un resmi devlet dini haline getirdiği Ahura Mazda dini yön vermiştir.

Abadana: Eski İran hükümdarlarının taht salonlarına ve taht salonunu da içeren önü sütunlu saraylarına verilen ad.

I. Abbas, ayrıca İsfahan’da Meydan-ı Şah (Resim:3) ola- rak adlandırılan büyük bir meydan oluşturarak çevresine çeşitli binalar, sarayın yakınına kırk sütunlu anlamına gelen Çehl Sütun Köşkü ile Çıhar Bağ denilen havuzlu bahçeler yaptırarak şehircilik alanında da önemli işler başarmıştır.

Safevi devrinin minyatür merkezi Tebriz’dir. Şah İsmail 1510 sıralarında Herat’ı fethedince, Timurlu devrinin ünlü nakkaşı Kemalettin Bihzad, Tebriz’e geçmiş ve saray nakkaş hanesinde baş sanatçı olarak çalışmış ve öğrenci yetiştirmiştir.

Buda’ya ait eşyaların korunduğu dairesel tabanlı bir kaide üstünde yükselen silindirik gövdeli kubbe örtülü, kutsal makamlara Stupa denilmektedir.

Birbiri üzerine bindirilmiş kat kat çatı kuruluşları Çin mimarisinin karakteristik özelliklerindendir. İki katlı binalarda üstteki katın yüksekliği alt kat yüksekliğinin üçte ikisini geçmez.

i-İran-Türk devri ilk dönem ii-Gazneliler

Tören ve ayinlerde maske kullanıldığından insan yüzü biçimde maske oymak Japonya’da bir sanat kolu haline gelmiştir. Kioto ve Nara Mabedlerinde bulunan dokuz, on ve on birinci yüzyıllara ağaçtan oyulmuş, insan yüzü renginde boyanmış ve lak kaplanmış maskelerden bazıları ilah yüzleri biçimindedir. Göz, burun ve ağızları oyularak çıkarılmıştır.

Taç Mahal, Babürler zamanında hint-türk etkisinde yapılmış bir mimarlık harikasıdır.

Osmanlılar

Sung Hanedanlığı dönemi

Ateşgede

İnsan vücudunu oluşturan unsurların aslına uygun
biçimde şekillendirilmesi,

Helenistik dönemde dinî mimaride ağırlık kazanan diğer eğilim ise daha önceleri bir tapınakla ilişkili olan altarların (sunak), seküler bir nitelik kazanarak bağımsız yapılara dönüşmesidir. Bu tip sunakların en tanınmışlarından biri, Pergamon Helenistik Krallığı’nın merkezinde II. Eumenes (MÖ 197-159) tarafından yaptırılan Zeus Altarı’dır

Roma kentinin kamusal, ticari, sosyal merkezi olan ve çevresinde bazilika, tapınak gibi pek çok yapının yer aldığı meydanlara forum denilmektedir.

" Tipik bir Roma hamamı; beden hareketlerinin gerçekleştiği ve aynı zamanda genç erkeklerin spor alanı olan açık bir avlu (Palaestra), yıkanma öncesi elbiselerin değiştirildiği hazırlık bölümü (Apodyterium), oturma sıralarının bulunduğu soğukluk bölümü (Frigidarium), içinde genellikle bir havuzun bulunduğu ılıklık mekânı (Tepidarium) ve sauna hücrelerinin de yer aldığı asıl yıkanma bölümlerinden (Calidarium) oluşurdu" (s.83) ifadesinden anlaşılacağı üzere cevap Palaestra (D seçeneği).