SANAT TARİHİ - Deneme Sınavı - 5

Antik Dönem ve yerel beğenilerin bir arada bulunduğu, İtalya’nın Pisa şehri Mucizeler Meydanı’nda yer alan Pisa Katedrali, 1063 yılında Busketos isimli Yunanlı bir mimar tarafından yapılmıştır. 5 nefli, transeptli bazilikal plan tipindeki yapının, orta nefi düz tavan, yan nefleri çapraz tonoz örtülüdür. Katedralin yanında vaftizhane, çan kulesi ve Campo Santo (anıtsal mezarlık) bulunmaktadır (Resim 7.6). Yapı topluluğunun en dikkati çeken yapısı 1174-1271 yıllarıarasında yapılmış  eğik çan kulesidir. Kule, 15.8 m çapında, 54.5 m yüksekliktedir.

Quatrocento: Erken Rönesans Dönemi (15.yy) olarak tanımlanır. 15. yüzyılın başında atölyeleri önemli ustaların adeta sanat okulları hâline gelen Floransa’da sanat ortamı çok güçlenmiştir. Floransa Katedrali vaftizhanesinin kuzey kapısının kabartmalarını hazırlayacak sanatçıyı seçmek üzere 1401 yılında açılan yarışmayı Lorenzo Ghiberti (1378-1455) kazanmıştır. Bu sanatçının gerçekleştirdiği, 28 İncil sahnesinin canlandırıldığı vaftizhanenin kuzey kapısındaki pano, kompozisyon kurgusu, güçlü plastik değerler ve gölge ışık düzenlemeleri açısından Rönesans üslubunun hazırlayıcısı olarak değerlendirilmektedir.

Monet, Empresyonizm ya da diğer adıyla izlenimcilik akımının en önemli temsilcilerindendir.

Fovizm 19. yüzyıla ait bir sanat akımıdır.

Kübizm 20. yüzyıla ait bir sanat akımıdır.

Sürrealizm akımının en önemli temsilcilerinden olan ispanyol Salvador Dali, eserlerinde Freud'un kuramlarını yansıtmıştır.

Kübizm: 20. yüzyıl başlarında Fransa’da, doğanın aynen resmedilmesine ve özellikle empresyonizme karşı duran bazı sanatçılar geometrik soyut sanat akımı olarak tanımlanabilecek kübizmin doğmasına yol açmışlardır.

Fransız Devrimi’nin güçlü taraftarı ressam Jacques-Louis David akımın en önemli
temsilcisidir. Antik kabartmalar ve heykellerden desenler çizen sanatçı renk, hacim ve ışıktan arındırılmış biçimlerin yalınlığını vermeye çalışmıştır. Önemli eserleri arasında Horacelar’ın Yemini ve Marat’ın Ölümü sayılabilir.

Ön-Raffaellocu grubun amacı; ciddi, önemli, anlamlı konuları betimlemek ve doğadan ya da yaşamdan aldıkları konuları tüm gerçekçiliğiyle vermek olmuştur.

Geç izlenimcilik ismiyle de tanımlayabileceğimiz post empresyonizm bir üslup ya da grup değildir. İzlenimcilikten yola çıkan, ancak ona bir şekilde karşı çıkan Paul Cézanne, Vincent Van Gogh ve Paul Gauguin’nin eğilimlerini tanımlamak için kullanılmıştır.

Almanya’da genç kuşağın bir önceki kuşağa tepkisi olarak ortaya çıkan Alman dışavurumculuğu iki farklı grup olarak belirir: Birincisi 1905 yılında Dresden’de kurulan Die Brücke (Köprü) grubudur. Kurucu üyeleri arasında Fritz Bleyl, Erich Heckel, Ernst Ludwing Kirchner ve Karl Schmidt-Rottluff bulunur. Bu grubun sanatçıları figüratif bir dili benimsemiş, doğanın güzelliğini, çirkinliğini sert ve köşeli şekillerle göstermek, gerçek yaşamın karmaşık ve acılarla dolu duygularını yansıtmak istemişlerdir. İkinci grup, Münih’te kurulmuş olan Der Blaue Reiter (Mavi Süvari)’dır. Vassily Kandinsky ve
Franz Marc tarafından kurulmuştur.

Süprematizm ile aynı çevrede ve eş zamanlı olarak ortaya çıkan konstrüktivizm akımına 1913’te Vladimir Tatlin’in, tahta ve demir parçaları kullanarak yaptığı, resim ve heykeli birleştiren çalışmaları için kullanılan konstrüktivizm (inşacılık, yapımcılık) terimi adını vermiştir.

Akımın öncülerinden heykeltıraş Claes Oldenburg, normal ölçülerinden çok daha büyük yaptığı hamburger, pasta dilimi, dondurma külahı, meyveler, yalancı sosisler, yiyecek vitrinleri gibi eserleriyle bu akımda yer almıştır. Ressam Roy Lichtenstein günlük yaşamın içinde girmiş reklam imgelerini, çizgi roman resimlerini konu almış Mickey Mouse, Donald Duck gibi çizgi karakterleri büyüterek resimlemiştir. Ressam ve film yapımcısı Andy Warhol, günlük yaşamın içinde tabu hâline gelmiş markaları, nesneleri,
ünlü film, müzik yıldızlarını resmetmiş ve bunların fotoğraflarını afiş tarzı baskı teknikleriyle çoğaltmıştır. Richard Hamilton ev yaşamına giren araçları, aletleri, insan yaşamının önemli parçası hâline gelmiş ürünleri birarada gibi gösteren kolajlar gerçekleştirmiştir.

Düşünce sanatı olarak da tanımlanan kavramsal sanat, sanatı anlamlandırma ve çözümlemede kuramsal yöntemlerin uygulanmasıdır. Bu anlayışta, sanat eseri olarak düşünce iletilirken resim, heykel gibi herhangi bir türe, biçime, kurala bağlı kalmadan dil, doğa, çeşitli nesneler ve insan bedeni araç olarak kullanılmıştır. Sanat yapıtlarının putlaştırılmamasını savunan bu görüşe göre sanatçının ilettiği mesaj verilirken kullanılan araçlar değil, düşüncenin kendisi asıl yapıt olarak öne çıkmalıdır.

Çağdaş sanat etkinlikleri, kavramsal sanatın çeşitlenerek etkisinin sürdüğünü göstermekle beraber 21. yüzyılın sanatı hakkında da fikir verecek ipuçları içermektedir.
Örneğin Türkiye’de de temsilcilerinin olduğu gösteri sanatı dünyanın birçok ülkesinde sürmektedir. Geleneksel resim, heykel sanatı ise yeni yüzyılın hem uzağında
hem de yakınındadır.