SİSTEM ANALİZİ VE TASARIMI - Deneme Sınavı - 6

Sistem gereksinimleri, gereksinim çeşidine göre sınıflandırılabilir. Buna göre;
• Performans gereksinimleri
• Bilgi gereksinimleri
• Ekonomi gereksinimleri
• Kontrol ve güvenlik gereksinimleri
• Etkinlik gereksinimleri
• Servis gereksinimleri
biçiminde bir sınıflama söz konusudur.

Yüksek maliyetlere katlanmamak için sistem gereksinimleri aşağıdaki ölçütlere uygun olarak tanımlanmalıdır.
1. Tutarlılık: Gereksinimler çelişkili veya belirsiz olmamalıdır.
2. Tamlık: Gereksinimler tüm girdileri ve tepkileri tanımlamalıdır.
3. Gerçeklenebilirlik: Gereksinimler, mevcut kaynaklar ve kısıtlar çerçevesinde gerçeklenebilir olmalıdır.
4. Gereklilik: Gereksinimler gerçek ihtiyacı tanımlamalı ve sistemin hedeflerini karşılamalıdır.
5. Doğruluk: Gereksinimler doğru ifade edilmelidir.
6. Takip edilebilirlik: Gereksinimler doğrudan sistemin fonksiyonlarına ve özelliklerinekarşılık gelmelidir.
7. Onaylanabilirlik: Gereksinimler testler sırasında gözlemlenebilir olmalıdır.

Gereksinimleri belirleme süreci aşağıdaki adımlardan oluşur:
• Problemi belirleme ve analiz
• Gereksinimlerin tanımlanması
• Gereksinimlerin analizi ve belgelendirilmesi
• Gereksinimlerin yönetimi

Gereksinimlerin analizi ve belgelendirmesinin alt aşamaları

1. Taslak Gereksinimlerin Belgelendirilmesi
2. Gereksinimlerin Analizi
3. Gereksinimlerin Resmîleştirilmesi
4. Gereksinimlerin Yönetimi

Bu bölümde yaygın olarak kullanılan gerçekleri belirleme teknikleri ele alınacaktır. Söz konusu
bu teknikler:
• Mevcut belge, form ve dosyaların örneklenmesi
• Araştırma ve yerinde ziyaret
• İş ortamının gözlemlenmesi
• Anketler
• Mülakatlar
• Prototipleme
• Ortak gereksinim planlamasıdır.

Anketlerin Avantajları
• Anketler hızlı bir şekilde cevaplanabilir.
• Göreceli ucuz olarak çok sayıda kişiden veri toplama tekniğidir.
• Anketler cevaplayan kişilerin kimliklerinin gizli kalmasına izin verir. Bu nedenle kişiler, patronların verilmesini istediği cevaplar yerine kendi düşüncelerini anlatan cevaplar verebilir.
• Cevaplar hızlı bir şekilde tablo hâline getirilip analiz edilebilir.

Anketlerin Dezavantajları
• Cevap veren kişi sayısı genelde düşüktür.
• Bir kişinin tüm sorulara cevap vermesi garanti edilemez.
• Anketler genelde esnek değildir. Analistin kişilerden gönüllü bilgi edinmesi veya yanlış yorumlanan soruları yeniden yazması mümkün değildir.
• Sistem analistinin anketi cevaplayan kişinin vücut dilini görmesi ve analiz etmesi mümkün değildir.
• Bulanık veya tam olmayan soruları hemen açıklığa kavuşturma imkânı yoktur.
• İyi anket hazırlamak zordur.

Kapsam, projeden beklentileri tanımlar. Aşağıda verilmiş olan beş temel faktör hakkındaki soruların cevapları, proje kapsamının  belirlenmesine büyük ölçüde yardımcı olur.
• Ürün: Ne isteniyor?
• Kalite: Ne kadar iyi olmalı?
• Zaman: Ne zaman isteniyor?
• Maliyet: Proje bütçesi ne kadar?
• Kaynaklar: Hangi kaynaklar kullanılacaktır?

Buna göre projenin iş kırılım yapısını belirleme projenin kapsamını belirlemede rol almaz. Projenin iş kırılım yapısını belirleme planlama faaliyetleri arasında gösterilebilir. Doğru cevap E'dir.

Proje, zaman ekseninde başı ve sonu olan, bir hedefe ulaşmak için planlı bir dizi faaliyetin verilen zaman ve bütçede uygulanması sonucunda çeşitli ürünlerin elde edildiği bir çalışmadır. Doğru cevap A'dır.

20 saatlik çalışma için %80 verimle 25 saat çalışmak gerekir (20/0.80=25). 25 saatlik çalışma %25 kesme ile yapıldığında toplamda 33.3 saat geçen süre gerekir (25/[1-0.25] = 33.3). Doğru cevap D'dir.

Proje yaşam çevrimi faaliyetleri; kapsam tanımlama, planlama, tahminleme, çizelgeleme, organize etme, yönetme, izleme-kontrol etme ve kapatma faaliyetlerini kapsar. Tahminleme faaliyetleri kapsamında her bir görevin süresi tahmin edilir. Çizelgeleme faaliyetleri kapsamında proje zaman çizelgesi oluşturulur. Organize etme faaliyetinde projede kullanılacak gerçek kaynakların ataması yapılır. Yönetme faaliyetleri kapsamında projenin yürütülmesi ele alınır. İzleme-kontrol etme faaliyetleri kapsamında, proje yürütücüsü, projenin kapsamını, zaman çizelgesi ve verilen bütçe içerisinde yürütüldüğünü izler ve kontrol eder. Bu durumda soruda geçen proje yöneticisinin kaynak ataması işlemini organize etme faaliyetleri kapsamında gerçekleştirdiği söylenebilir. Doğru cevap C'dir.

Proje yöneticisi, kapsam tanımlama faaliyeti altında projenin sınırlarını tanımlar. Planlama faaliyeti altında projenin tamamlanması için yerine getirilmesi gereken görevleri planlar. Tahminleme faaliyetleri kapsamında “Ne kadar zaman gerekli?”, “Kaç kişi gerekli?”, “Kişilerin yetenekleri ne olmalı?”, “Bir görev başlamadan önce hangi görevler bitirilmeli?”, “Proje maliyeti nedir?” gibi soruların cevaplarını tahmin eder ve çözümler. Çizelgeleme faaliyetleri kapsamında  proje planı doğrultusunda bütün proje faaliyetlerinin zaman çizelgesini oluşturur. İzleme-Kontrol etme faaliyetleri kapsamında hedefler, zaman çizelgesi ve maliyetler açısından projeyi izler ve gerektiğinde uygun müdahalelerde bulunarak ilerleme durumunu raporlar. Soruda geçen proje yöneticisi, risklerin oluşması durumunda müdahale etme görevini izleme-kontrol etme faaliyetleri altında gerçekleştirebilir. Doğru cevap E'dir.

Bütün görevlerin tahmini süreleri ortaya konulduktan sonra proje zaman çizelgesi oluşturulabilir. Görevlerin tahmini sürelerinin belirlenmesi tahminleme faaliyetleri kapsamında gerçekleştirilir. Doğru cevap A'dır.

MS Project bir proje yönetim yazılımıdır. Gantt ve PERT şemalarının ortak kullanımını destekler. Kaynak atama penceresinde birimler sütununa kaynağın atanmış olduğu projedeki kullanımının yüzdesi girilir. Doğru cevap B'dir.

Kapatma faaliyetinde  proje ekibinden ve müşterilerden projeyi ilgilendiren konularda deneyimleri ve önerileri alınarak işletmenin proje geliştirme sürecinin iyileştirilmesi amaçlanır. Sürekli süreç iyileştirme için hatalar ve başarılar değerlendirilmelidir. Doğru cevap E'dir.

"Gereksinim Analizi" fazında sistemin gereksinimlerinin tanımlandığı belirtildiğinden bu fazda proje yöneticileri,  sistem analistleri, sistem sahipleri ve sistem kullanıcıları ile görüşerek sistem gereksinimlerini tanımlar. Sistem tasarımcıları "Tasarım" fazında görev alır. Doğru cevap E'dir.

Teknik fizibilitede önerilen çözümün teknik olarak uygulanabilirliği değerlendirilir. Ekonomik fizibilitede çözümün maliyetinin projenin bütçe hedefleri ile uyumluluğu değerlendirilir. Zamanlama fizibilitesinde çözümün tasarım ve geliştirilmesinin projenin genel zaman planıyla uyumluluğu değerlendirilir. Risk fizibilitesinde önerilen teknik ve süreçler kullanıldığında çözümün başarıyla geliştirilmesinin ihtimali değerlendirilir. Operasyonel fizibilitede çözümün kullanıcı gereksinimlerini karşılaması, kullanıcıların çalışma ortamını nasıl değiştirdiği, kullanıcıları memnun edip etmeyeceği incelenir. Doğru cevap B'dir.

Doğrusal ardışık model yaklaşımında fazlar sadece bir defa olmak üzere sıra ile işletildiğinden doğrusal ardışık model, gereksinimlerin tam olarak bilindiği/anlaşıldığı ve sistem geliştirme sırasında radikal değişikliklerin gerekmeyeceği durumlarda kullanılmalıdır. Yaşam döngüsünde kullanılan ardışık yaklaşım, bazı proje elemanlarının diğer fazlardan gelecek olan çıktıları beklemesinden dolayı bloklanmasına sebep olabilmektedir. Doğrusal ardışık model, her bir fazında gerçekleştirilen faaliyet ve belgeleme ile yöneticilerin proje planlarına göre ilerlemeyi izlemelerine imkân sağlar. Doğru cevap D'dir.

Artımlı model yaklaşımında sistemlerin geliştirme aşamasında müşteri geri dönüşü Doğrusal ardışık yaklaşıma göre daha kolay olur. Artımlı model, iteratif yapısıyla e-ticaret ve masaüstü sistemlerin geliştirilmesinde Doğrusal ardışık modelden daha iyi bir yaklaşımdır.  Yazılımın artan şekilde geliştirilmesi tasarım ve geliştirme aşamalarında değişikliklerin daha kolay ve az maliyetli yapılmasını sağlar. Artımlı model ile geliştirilen sistem, sürümler ilerledikçe yapısal olarak geriler. Artımlı geliştirme sürecinde gereksinimler geliştirilen sistem ile birlikte oluşturulduğundan  büyük devlet ve kurum ihalelerinde bu yöntemi uygulamak zor olacaktır. Doğru cevap C'dir.

Nesne tabanlı teknolojiler Bileşen tabanlı geliştirme modelinin teknik çerçevesini oluşturur. Doğru cevap D'dir.