SİSTEM ANALİZİ VE TASARIMI - Deneme Sınavı - 7

Kapsam ve Planlama: Sistem Geliştirme Yaşam Döngüsünün ilk fazında problemin kapsamı, fırsatları ve hedefleri tanımlanır.

Kapsam ve Planlama fazının paydaşları sistem sahipleri, dâhilî sistem yöneticileri, proje yöneticileri ve sistem analistleridir.

Gereksinim Analizi fazının paydaşları proje yöneticileri, sistem analistleri ve sistem sahipleridir.
Paydaşlara ayrıca sistem kullanıcıları da dâhil edilebilir. Sistem tasarımcıları ve geliştirmeciler
bu aşamada yer almaz.

Fiziksel tasarıma geçmeden önce, verilen iş gereksinimleri ve mantıksal tasarım modelleri
aşağıda anlatılan fizibilite sonuçlarına göre değerlendirilir ve bir mantıksal tasarıma
karar verilir.
Teknik fizibilite
Operasyonel fizibilite
Ekonomik fizibilite
Zamanlama fizibilitesi
Risk fizibilitesi

Bilgi sistemlerinin tasarımı aşamasında aşağıda verilen dört temel faaliyet gerçekleştirilir:
Yapısal tasarım
Arayüz tasarımı
Bileşen tasarımı
Veritabanı tasarımı

Tasarım fazının paydaşları sistem tasarımcıları, sistem analistleri ve iş akışını paylaşmak üzere sistem kullanıcılarıdır.

Sistem analistleri, sistem kullanıcıları, proje yöneticileri ile birlikte programcılar
ve test yapanlar tasarım, kodlama ve hataları giderme üzerinde çalıştıklarından Geliştirme ve Test fazının
anahtar paydaşlarıdır.

istem desteği aşağıdaki faaliyetlerden oluşur:
Kullanıcıya yardımcı olma: Yeni kullanıcı eklenmesi vb. durumlarda son kullanıcıya
ilave destek sağlamak gerekebilir.
Yazılım hatalarını Onarma: Sistem geliştirilmesi ve testleri yapılmış olsa da bazı hatalar
kalmış olabilir. Bu hatalar sistem desteği ile giderilmelidir.
Sistemi kurtarma: Zaman zaman sistem hatası programın olmadık şekilde kapanmasına
ve hatta veri kaybına sebep olabilir. Bu durumda sistemin yeniden başlatılması, sistem
dosya veya veritabanının son kurtarma noktasına geri getirilmesi gerekebilir.
Sistemi yeni gereksinimlere göre güncelleme: Değişiklik istekleri; yeni ortaya çıkan iş
problemlerini, teknik problemleri ve teknoloji gereksinimlerini içerebilir. Yeni değişiklik
istekleri için tasarım, geliştirme ve testler gerçekleştirilerek çalışan bilgi sisteminde güncelleme
yapılır.

Sistem geliştirme yazılım modellerinden Doğrusal Ardışık Model, Prototip Model,
Artımlı Model, Spiral Model, Bileşen Tabanlı Geliştirme Modeli ve Çevik Model izleyen
kesimde açıklanacaktır.

Etkin bir proje yönetimi insan, ürün, süreç ve proje olmak üzere dört ana unsura odaklanır.

Proje yöneticinin projede yerine getireceği başlıca görevler şunlardır:
• Proje yönetim planını ve tüm ilgili bileşenlerin planlarını hazırlanmak,
• Projenin oluşturulan zaman çizelgesi ve bütçeye göre ilerlemesini sağlamak,
• Riskleri tanımlamak, izlemek ve oluşması hâlinde müdahale etmek,
• Proje ölçümlerini doğru ve zamanlı olarak oluşturmaktır.

Proje Yöenetim Araçları: Proje yönetimini üstlenmiş olan sistem analisti, projenin başarıyla sonuçlanması için yönetim
faaliyetlerini dikkatle yürütmek zorundadır. Bu amaçla proje yöneticilerini destekleyen
araç ve teknikler geliştirilmiştir. Bunlardan en yaygın olarak kullanılanları şunlardır:
* grafik değerlendirme ve gözden geçirme tekniği (GERT: Graphical Evaluation and Review Technique)
* proje değerlendirme ve gözden geçirme tekniği (PERT: Project Evaluation and Review Technique),
* Kritik yol metodu (CPM: Critical Path Method)
* Gantt şemaları

Kapsam tanımlama: Projenin sınırlarını tanımlar. Proje yöneticisi, faaliyetleri planlamak,
beklentileri yönetmek ve maliyetleri tahmin etmek için proje beklenti ve kısıtlarının
kapsamını belirlemelidir.

PERT şemaları ilk olarak 1950’lerin son dönemlerinde Amerikan Deniz Kuvvetlerinin
Polaris nükleer denizaltı projesinde, planlama ve kontrol amacıyla geliştirilmiştir.

PERT şeması bir projenin görevlerini ve bu görevler arasındaki ilişkileri gösteren grafik ağ modelidir.

Gantt şeması 1917 yılında Henry L. Gantt tarafından tasarlanmıştır.

Bu amaçla geliştirilmiş bazı proje yönetim yazılımları şunlardır:
Microsoft Project, Primavera P6, Jira, Daptiv PPM, Innotas PPM, Instantis EnterpriseTrack
ve PowerSteering PPM.

Projede en fazla maliyet ve kaynak kullanımı yönetme ve izleme – kontrol etme faaliyetlerinden oluşmaktadır.

SİSTEM GEREKSİNİMLERİ
Sistem gereksinimleri ile bilgi sisteminden beklenen işler veya bilgi sisteminin sahip olması gereken özellik ve nitelikleri belirtilir. Gereksinimler, işlevsel gereksinimler ve işlevsel olmayan gereksinimler olarak iki grupta toplanabilir.
Ünite 1’de örnek olarak verilen hastane bilgi sisteminin işlevsel ve işlevsel olmayan gereksinimlerinden bir kısmı aşağıda verilen biçimde ifade edilebilir:
İşlevsel gereksinimler:
i. Randevu almak isteyen hastalar kliniklerdeki boş randevu saatlerini görebilmeli ve randevusunu alabilmeli.
ii. Klinik sekreterleri her gün randevusu olan hastaları ve hasta bilgilerini görebilmeli.
iii. Hemşireler tahlil veya röntgen için gelen hastaların hangi tahlilleri yaptıracağını veya röntgeni çektireceğini izleyebilmeli.
iv. Doktorlar çıkan tahlil sonuçlarını ve röntgen filmlerini bilgisayar ekranında görebilmeli.
v. Yazılan reçeteler ve raporlar eczanelerdeki bilgisayarlarda görülebilmeli.
İşlevsel olmayan gereksinimler:
i. Hastane bilgi sistemi hafta içi tüm kliniklerde 8:00-17:00 arası çalışıyor olmalıdır.
ii. Dâhilî kullanıcılar verilen kartlar aracılığıyla kendilerini sisteme tanıtarak sistemi kullanabilmelidir.
iii. Gün içinde sistemin arızalı olma süresi 5 dakikadan uzun olmamalıdır.

SİSTEM GEREKSİNİMLERİ
Sistem gereksinimleri ile bilgi sisteminden beklenen işler veya bilgi sisteminin sahip olması gereken özellik ve nitelikleri belirtilir. Gereksinimler, işlevsel gereksinimler ve işlevsel olmayan gereksinimler olarak iki grupta toplanabilir.
Ünite 1’de örnek olarak verilen hastane bilgi sisteminin işlevsel ve işlevsel olmayan gereksinimlerinden bir kısmı aşağıda verilen biçimde ifade edilebilir:
İşlevsel gereksinimler:
i. Randevu almak isteyen hastalar kliniklerdeki boş randevu saatlerini görebilmeli ve randevusunu alabilmeli.
ii. Klinik sekreterleri her gün randevusu olan hastaları ve hasta bilgilerini görebilmeli.
iii. Hemşireler tahlil veya röntgen için gelen hastaların hangi tahlilleri yaptıracağını veya röntgeni çektireceğini izleyebilmeli.
iv. Doktorlar çıkan tahlil sonuçlarını ve röntgen filmlerini bilgisayar ekranında görebilmeli.
v. Yazılan reçeteler ve raporlar eczanelerdeki bilgisayarlarda görülebilmeli.
İşlevsel olmayan gereksinimler:
i. Hastane bilgi sistemi hafta içi tüm kliniklerde 8:00-17:00 arası çalışıyor olmalıdır.
ii. Dâhilî kullanıcılar verilen kartlar aracılığıyla kendilerini sisteme tanıtarak sistemi kullanabilmelidir.
iii. Gün içinde sistemin arızalı olma süresi 5 dakikadan uzun olmamalıdır.