SİYASİ DÜŞÜNCELER TARİHİ - Deneme Sınavı - 8

Sınıflardan birinin aşırı büyüyüp güçlenmesi devrime zemin hazırlar. Bu sebeple V. seçenek yanlış bilgi içerdiğinden doğru cevap B seçeneğidir.

Aristoteles üç iyi ve üç kötü yönetim biçimi ortaya koyar ve bunları birbirlerinin zıttı olarak niteler. Doğru sıralama D seçeneğinde verilmiştir.

İdeal bir devlette bilgelik, yiğitlik ve ölçülülük olmak üzere üç temel erdemin olduğu görülür. Doğru cevap E seçeneğidir.

Polis nüfusu sadece yurttaşlardan ibaret değildir. Köleler ve aynı dili konuşan fakat yurttaşlık hakkına sahip olmayan yabancılar da polis'e dahildir. Bu sebeple polis sadece yurttaş için varlık göstermez fakat yurttaş polis için vardır. Doğru cevap C seçeneğidir.

"Özgürlüğün nitelediği şeyin 'insan' olması gerektiği açıktır". Yurttaş insandı, bu nedenle de özgür idi. Bu nedenle de "yanlış bilgi içeren" şık, "B" şıkkıdır.

İkinci kuşak sofistler ilk kuşağın eşitlikçi ve demokratik yaklaşımına karşı çıkar, yasaların özgürlüklerini gerçekleştirmek isteyen güçlü insanların önünde bir engel olduğunu düşünürler. Doğru cevap A seçeneğidir.

Var olan bozuk siyasal düzenlere karşı, iyi bir siyasal düzenin ya da toplumun mümkün olduğunu, bunun için insane aklının en önemli kılavuz ve insan iradesiyle eyleminin en başta gelen araç olduğunu savunan düşünceler grubu. Ütopyacı düşünce edebi anlatılar biçiminde karşımıza çıktığı gibi, siyasal düşünce tarihi içinde, teoriler biçiminde de karşımıza çıkabilir.

Ütopyacı düşüncenin klasik metni olan Utopia’nın yazarı İngiliz hukuk ve siyaset adamı Thomas More (1478-1535)’dur.

Kendi yaşadığı dönemin İngiltere’sini ağır bir biçimde eleştiren More, iki ana bölümden oluşan kitabının ilk bölümünde diyalog yöntemini kullanarak hakim siyasal düzeni şiddetle eleştirir. İkinci bölümde ise More’un kendi kurduğu dünya anlatılır.

Yunanca an arkhos sözcüğünden türetilen ve yönetimsiz anlamına gelen terime bağlanan düşünceler grubu. Genel olarak devletin kötülüğünden hareketle, insanların devlet olmadan daha eşitlikçi, adil ve mutlu bir düzen içinde yaşayacağını kabul eden, bu nedenle devleti ele geçirmek gibi hedeşeri önemsemeyen yaklaşımların tümü.

Devlet, birçok ailenin ve bu ailelere ortak olan şeylerin egemen erk tarafından doğrulukla yönetilmesidir.

Bodin’e göre “monarşi, aristokrasi ve demokrasi” olmak üzere üç devlet biçimi vardır. Ama bu sınıflandırma egemenliğe göredir. Örneğin egemenlik tek bir kişide toplanmışsa monarşi söz konusudur. Bunun dışında, egemenliğin bölünmediği unutulmadan, iktidarın kullanım biçimine göre farklı yönetim biçimleri ortaya çıkabilir. Örneğin egemenlik tek bir kişinin elinde toplandığı için monarşi olan bir devlet biçiminde, bütün yönetsel yetkiler yine kralın elindeyse monarşik bir monarşi, bütün yönetsel yetkiler soyluların elindeyse monarşik bir aristokrasi, bu yetkiler halkın elindeyse monarşik bir demokrasiden söz edilebilir. Böylece üç ayrı devlet biçiminin her birinin altında üç ayrı yönetim biçimi, yani toplam dokuz ayrı yönetim biçimi söz konusu olabilir.

Bule kurumu ekklesianın gündemini hazırlayan, yasa önerilerini taslak hâline getiren ve soyluların elinde olan bir kurumdur.

Polislerin yurttaşların varlığından ve dininden ayrı bir dini, yurttaşların savaş zamanı silahlanarak oluşturduğu ordudan başka bir ordusu, aynı şekilde yurttaşların sahip olduğu siyasal anlam ve varlığı dışında bir siyasal anlam ve varlığı yoktur. Polis ve yurttaş özdeş değildir. Çünkü, polis nüfusu yalnızca yurttaşlardan ibaret değildir. Aksine, polis’te yurttaş sayısından daha fazla köle ile Yunan kökenli ve aynı dili konuşuyor olmasına karşın yurttaşlık haklarına sahip olmayan metoikoslar bulunmaktadır. Kadınarında yurttaş sayılmadığı bilinmektedir. Polis yurttaş için değildir ama yurttaş polis içindir. Polislerin her biri, diğerlerinden ayrı özerk bir varlığa sahiptir. Her bir polisin özgün siyasal bir varlık oluşu dışında, aynı zamanda özgün bir askerî, dinî, mimari bütünlüğe de sahip olmasıdır.

Herakleitos, soylu bir aileden geldiği için kitlelerden, avam ve en başta da kendi hemşehrileri olan Ephesoslulardan, özetle demokrasiden nefret eder. Halk çoğunluğun kötü, azınlığın iyi olduğunun farkında değildir. Çoğu, hayvanlar gibi tıkınıp yatmakta ve köpekler gibi de tanımadıkları herkese ve her şeye saldırmaktadırlar. yaygın olarak kabul edilen kanıya göre, Platon’a gelinceye değin en azılı demokrasi düşmanı odur. Çünkü ona göre, en doğru şey bilge bir kişinin iradesine itaat etmektir.

Devrimlerin en temel nedeni topluluğu oluşturan farklı bileşenlerin eşitliğe ilişkin algılarıdır. Bir siyasal yönetimin aşırı güç kullanımına yönelmesi ve korkuyla zulümü bir yönetim aracı olarak sürekli kılması da devrimi kışkırtan bir nedendir. Mevcut bir siyasal sistemde, yöneticilerin ihmalinden, tembelliğinden, körlüğünden yararlanarak anayasanın küçük adımlarla değiştirilerek, nihayet sistemin tümden değiştirildiğine de tanık olunabilir. Topluluk içi farklılaşmanın yanı sıra, topluluk içindeki denge durumu da devrime yol açabilir. Aristoteles, son olarak iki istisnai örneğe daha değinir. İlki bir siyasal sistemde gücü elinde tutan kesimlerin kendi içlerinde parçalanması ve mücadeleye başlamasıdır. İkinci sıra dışı durum ise anayasaların dışarıdan müdahalelerle değiştirilmesidir.

Platon iş bölümünden ideal devleti kaç temel toplumsal zemine yerleştirmiştir. Platon devlet anlayışı gereği, iş bölümünden hareketle ideal devleti, üç temel iş-meslek grubuna bölünmüş, sınıflı bir toplumsal zemine yerleştirir. Zemin üç temel iş alanıyla inşa edilir. üretim koruma yönetim Her bir iş ayrı bir sınıfa karşılık gelir. Bu üç sınıf: üreticiler koruyucular yöneticiler

Platon'un ideal devlet tasarımı üç temel iş-meslek grubundan oluşur. Bunlar üreticiler, koruyucular ve yöneticilerdir. Bu iş-meslek gruplarının sınıf farklarından doğan erdemleri ise sırasıyla ölçülülük, yiğitlik ve bilgeliktir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Aristoteles (İÖ 384-322), Platon’u eleştiren bir düşünür olmasına karşın, esasta felsefesinin bütün temel özellikleri Platon’un damgasını taşır. Ancak bir düşünür olarak Platon’dan en önemli farkı, dönemin bütün bilgi alanlarıyla ilgilenen, akıl yürütmenin yanında olgulara önem veren, çalışmalarında deneye ve gözleme başvuran bir isim olmasıdır.

Feodal toplumun hakim sınıfı iki bileşenli bir yapıdadır. Rahipler de hakim sınıf için önemli bir bileşen olmasına rağmen en önemli tabakasını soylulukla donanmış senyörler oluşturmaktadır. Doğru cevap B seçeneğidir.