SİYASİ TARİH II - Deneme Sınavı - 8

SSCB açısından geçerli olan iki büyük dinamik; ekonomik koşullar ve milliyetçilik ile Doğu Bloku ülkeleri içinde daha serbest bir düşünce ortamının oluşması Doğu Bloku'nun dağılmasındaki etkenler arasındadır.

Polonya’nın Doğu Avrupa’daki rejim karşıtı hareketlerin ilk ortaya çıktığı yerdir.

Afganistan’daki monarşi rejimi 1973’te sona ermiş ve cumhuriyet ilan edilmiştir.

Şah yönetimi 1950’lerden itibaren ABD ile yakın ilişkiler kurmuş, İran’ı bölgede Türkiye ve İsrail’le birlikte en önemli Batı yanlısı ülkelerden biri hâline getirmişti. Ayrıca Şah rejiminin en önemli özelliklerinden biri de anti-demokratik baskıcı niteliğiydi. Doğru cevap D'dir.

İran'da yasa dışı ilan edilen komünist TUDEH Partisi Şah yönetiminin değişmesinden yanaydı. Doğru cevap C'dir.

1970’ler ve 1980’lerde uluslararası literatüre giren “Yeni Sanayileşen Ülkeler” kavramının tüm tanımlarında dört “Asya Kaplanı” Hong Kong, Singapur, Tayvan ve Güney Kore yer almaktaydı. Doğru cevap A'dır.

1988 yılına gelindiğinde Irak, bir yandan SSCB’den aldığı füzelerle İran şehirlerini bombalarken, bir yandan da Fransa ve İngiltere’den aldığı kimyasal silahlarla Halepçe’de 5000 sivilin ölümüne neden olan bir saldırı gerçekleştirdi. Bu olay tarihe “Halepçe Katliamı” olarak geçti. Doğru cevap A'dır.

Doğu Avrupa’daki sosyalist rejimlerin 1989’da, SSCB’nin ise 1991’de dağılmasının ardından dünyadaki diğer komünist rejimler de birer birer değişim sürecine girdiler. 21. yüzyıla girerken dünya üzerinde komünist rejimi sürdüren çok az sayıda ülke kalmış, bunlar da (Kuzey Kore dışında) liberalleşme yönünde önemli adımlar atmıştı. Buna göre cevap “D” seçeneğidir.

İlk olarak ABD Başkanı George Bush tarafından 1991’de dile getirilen yeni dünya düzeni kavramı siyasal olarak da tüm dünyanın yeniden şekillendirilmesine dayanmaktaydı. Buna göre cevap “B” seçeneğidir.

1992’de yapılan ABD Başkanlık Seçimlerini Demokrat Parti’nin adayı olan Bill Clinton kazanmıştır. Buna göre cevap “A” seçeneğidir.

Bütün parıltılı başarılara rağmen seçimi Demokrat Parti’nin adayı olan Bill Clinton kazandı. Bu durum Amerikan halkının 1980’de Reagan’ın başkan seçilmesinden beri 12 yıldır süren Cumhuriyetçi iktidardan memnuniyetsizliğini ve değişim isteğini göstermekteydi. Reagan iktidarıyla birlikte uygulamaya sokulan neoliberal politikalar, Amerikan halkının özellikle yoksul kesimlerinde büyük bir tahribat yaratmıştı. Üstelik, II. Soğuk Savaş konjonktüründe ABD’nin müthiş bir silahlanma politikası izlemesi başta ekonomiyi canlandırdıysa da bir süre sonra silahlanma harcamaları bütçe üzerinde büyük bir yük oluşturmaya başlamış, sosyal harcamalarda önemli düşüşler ortaya çıkmıştı. Bu durum ekonomik koşullarının düzelmesini isteyen geniş halk kitlelerinin Demokrat Parti’ye yönelimde çok etkili oldu. Buna göre cevap “E” seçeneğidir.

AET çerçevesinde yürütülen entegrasyon çabaları 1989 sonrasında vites büyütecek, 1992 yılında imzalanan Maastricht Antlaşması’yla topluluk uluslararası bir yapıdan uluslarüstü bir yapıya dönüştürülecektir. Antlaşma’nın yürürlüğe girdiği 1992 yılından itibaren örgütün adının Avrupa Birliği’ne (AB) dönüştürülmesi sadece bir isim değişikliğine değil, aynı zamanda söz konusu yapı değişikliğine de işaret etmekteydi. Buna göre cevap “C” seçeneğidir.

Rusya Federasyonu da bir dizi sorunla yüzleşmek zorunda kaldı. Öncelikle, komünist ekonomiden kapitalizme geçişin başarılabilmesi gerekmekteydi. 1991 sonunda Rusya Federasyonu devlet başkanlığı görevine gelen Boris Yeltsin önderliğindeki Rus yönetimi, geçiş döneminde hızlı ve şok adımlar atılmasından yanaydı. Bu çerçevede kamu mülkiyeti çok hızlı bir biçimde sonlandırılarak üretim tesisleri hızla özel mülkiyete geçirildi. Buna göre “E” seçeneği yanlıştır.

Irak ekonomisi, 1980-1988 yılları arasında İran’la yaşanan savaş sırasında ciddi bir hasar görmüştü. Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin, Irak ekonomisini canlandırmak için Kuveyt’in petrol gelirlerinden yararlanmak istiyordu. 2 Ağustos 1990 tarihinde Saddam Hüseyin Kuveyt’i işgal etti. Buna göre cevap “B” seçeneğidir.

Yedi yıl boyunca İsrail çekilmeyi taahhüt ettiği toprakların çok az bir kısmını Filistin Yönetimi’ne devretti. Bunun yanı sıra İsrail, Batı Şeria’daki Yahudi yerleşimlerinin inşasına devam etti. Dolayısıyla, Oslo barış süreci Filistin Devleti’nin kurulmasını sağlayacak adımların atıldığı bir dönem olmadı. Buna göre “C” seçeneği yanlıştır.

11 Eylül Saldırıları El-Kaide terör örgütü tarafından gerçekleştirilmiştir. Buna göre cevap “D” seçeneğidir.

1994 yılında Afrika Ulusal Kongresi (ANC) lideri Nelson Mandela yirmi yedi yıllık hapis hayatından sonra apartheid sonrası yönetimin ilk başkanı oldu.  Buna göre cevap “A” seçeneğidir.