SOKAK SOSYAL HİZMETİ VE ADLİ SOSYAL HİZMET - Deneme Sınavı - 11

Bununla birlikte sokak sosyal hizmet ile ilgili Hakan Acar ve Ercüment Erbay’ın birlikte kaleme aldığı “Türkiye’de Sokak Çalışması” adlı çalışma dışında tek bir yayın dahi
bulunmamaktadır.

Doğru cevap B'dir.

. Kusurlu Aile Tutumları: Rollerine hazır olmayan, ailenin işlevleri ve öneminden
habersiz üyelerin kurduğu aileler kendi sorunlarını kendisi yaratmaktadır. Çocukların yetiştirilmesi için gerekli donanıma sahip aileler üyelerinin sevgi ve şefkat ihtiyacını karşılayamamaktadır. Bu durum ilgili bireyleri anne, baba ve kardeşlerden
zamanla kopmaktadır. Çocuklar ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri ortamları bulduklarını zannederek sokakları tercih etmektedirler. Bu süreçte; istenmeyen çocuk
olma, aşırı koruyuculuk, baskı, dayak, tehdit, kovma, aşağılama, oyun çağındaki
çocukları oyundan yoksun bırakma gibi uygulamalar etkili olmaktadır.
2. İşlevsellik: Ailede; neslin devamının sağlanması, kültür mirasının çocuklara aktarılması (ahlâk ilkeleri ve dini kuralların da aşama aşama öğretilmesi dahil), çocukların toplumsallaştırılması, ekonomik sorumluluklarını yerine getirmesi, boş
zamanların en iyi şekilde değerlendirilebildiği bir birim olması, eğlendirme ve
dinlendirme fonksiyonlarının bulunması gerekmektedir. Fonksiyonlarını yerine
getiremeyen ailede bir eylem kırılması söz konusu olur ve herkes başına buyruk
olarak yaşamaya başlar.
3. Parçalanmış Aileler: Ailenin kaza, boşanma, ölüm ve benzeri nedenlerle parçalanması ailenin üyelerle ilgili olarak “aile birliğini sağlama” işlevini yerine getirememesi sonucunu doğurmakta ve çocuklar güven figürü yoksunluğu sebebiyle
temel güven duygusuna sahip olamamaktadır. Bu gerçek, çocuğu sokağı tercih etmeye zorlamaktadır.
4. Bir Akran Grubuna Ait Olma İhtiyacı: Aile çocukların gelişim dönemlerinin doğal sonucu olan bu ihtiyaca aşamalı, kontrollü şekilde yaklaşmalı ve saygı göstermelidir. İnsanların aidiyet ihtiyacı aile ile sınırlı değildir.

Çocukları sokağa düşüren nedenlerle ilgili 2004 yılında yapılan Meclis Araştırması
Komisyon Raporu’na göre sokakta yaşayan/çalışan çocukları bekleyen başlıca tehlikeler şu şekilde sıralanmıştır:
• Şiddet (arkadaşları veya başkaları tarafından uygulanan şiddet)
• Madde bağımlılığı (tiner, bali, esrar, hap, alkol, sigara ve diğer uyuşturucular)
• Suça karıştırılma (hırsızlık, adam yaralama ve suç örgütlerine katılmaya zorlanma)
• Cinsel istismar ve ticari cinsel sömürü aracı olarak kullanılma (taciz, tecavüz, fuhuşa sürüklenme)
• Sağlık sorunları (madde kullanımı ve olumsuz yaşam koşullarından kaynaklanan fiziksel ve ruhsal sorunlar)

Bu amaçlar çerçevesinde sokak çalışmasının kapsamı şu şekilde özetlenmektedir:
a) “Yardıma veya desteğe ihtiyaç duyan çocuklar, gençler ve yetişkinler,
b) Temel sosyal içerme ve sosyalizasyon alanlarından uzakta ve dışlanmış olan bireyler,
c) Kuralları reddettikleri için veya kurallar tarafından red edildikleri için toplumsal
aksaklıklardan maddesel, sembolik veya sosyal ilişkiler açısından zarar görenler,
d) Ulaşılamayanlar (mevcut örgüt ve kurumlar tarafından ulaşılamayanlar)

Doğru cevap A'dır.

Evsizlerin yaşam koşullarında şu benzerlikler bulunmaktadır (Özdemir, 2010):
1. Uzun bir süre sığınacak bir yerinin olmaması veya sınırlı olanaklara sahip olunması,
2. Köprü altları, kapı eşikleri, arabalarda ve terkedilmiş binalarda, garlarda, otobüs
duraklarında yaşayanlar,
3. Dinsel organizasyon ve kamusal yardım olanaklarından yararlanma ihtiyacı olduğu hâlde uzun süre yararlanamayanlar,
4. Ucuz otel ve motellerde uzun süre kalma durumunda olanlar,
5. Sıcak bir ev ortamı sağlayamayan harap, dökük (baraka vs.) mekânlarda yaşamak
durumda olanlar.

2. Coğrafi Sınıflama: Bu gruptaki evsizlere ait dört türden bahsedilebilir:
a. Sokak topluluğu
b. Evsizlere yönelik hostel veya barınaklarda kalanlar
c. Otel veya oda-kahvaltı veren barınaklar gibi geçici yerleşim mekânlarında uzayan süreler ile kalan aileler
d. Başkaları ile yaşayanlar

Sokak çalışmasında “Dikkatli dinlemek, saygı göstermek, güçlükleri tanımlamak ve başarıya odaklanmak, anlamak ve kabul etmek, sıcak ilişki kurmak ancak sahiplenmemek, bireyin kapasitesine odaklanmak, çözüme odaklanmak” gibi önemli kriterler olduğu unutulmamalıdır.

Doğru cevap D'dir.

Marjinal evsizler: Marjinal evsizler daha çok madde bağımlısı ve/veya akıl
hastası olarak kabul edilmektedir. Onlar yardım almak için aile üyelerinden
ziyade sokaklarda yaşayan diğer evsizlere güvenmektedir. Bu bireylerin sosyal
hizmet ve sosyal yardım sistemini çok iyi bildikleri ve bu sistemi ihtiyaçlarını
karşılamak için akıllıca kullandıkları görülmektedir.

Sokak Çocukları
Sokak çocukları terimi ilk olarak 1970’lerin sonunda Birleşmiş Milletler tarafından kullanılmıştır. Tabii daha önceleri İngiltere’de Henry Mayhew adında bir bilim adamı kaleme aldığı “Londra’da Çalışma Hayatı ve Yoksulluk” isimli eserinde sokak çocukları kavramını açıklamaya çalışmıştır. O dönemde sokak çocukları; isyankâr çocukları, evden kaçanları ya da yatacak herhangi bir yeri olmayanları nitelemek üzere kullanılmaktaydı.

Profesyonel Dilenciler: Çalışma konusunda herhangi bir isteği olmayan ve meslek
olarak dilencilik yapan kişiler bu kategoride yer almaktadır.

Sosyal hizmet uzmanı; birey, aile, grup ve toplumun sorun çözme ve baş etme kapasitelerini geliştirerek psikososyal işlevselliğin sağlanması, onarılması, korunması ve geliştirilmesi sosyal değişimin desteklenmesi sosyal politika ve programların insan ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla planlanması ve uygulanmasının sağlanması yönünde insan davranışına ve sosyal sistemlere ilişkin kuramlardan yararlanarak sosyal hizmete özgü yöntem ve tekniklerle uygulamayı yerine getiren meslek elemanıdır. Doğru cevap D'dir.

İrlanda Örneği: İrlanda 2008-2013 yılları için “Eve Giden Yol” adında bir politika başlatmıştır. Bu politika daha önce uygulanmış bir dizi politika sonucunda gerçekleştirilen ilerleme üzerine kuruludur. Politikanın altı temel amacı vardır: evsizliği önlemek, sokakta uyumaya yönelmeyi ortadan kaldırmak, uzun süreli evsizliğin yok edilmesi, uzun süreli barındırma ihtiyaçlarının karşılanması, evsizler için etkili hizmetler sağlamak ve fon temininde daha iyi bir işbirliğinin gerçekleştirilmesidir. Doğru cevap B'dir.

Amerika’daki evsizlik araştırmalarını derlenmesi sonucu şu çarpıcı verilere ulaşmıştır:

Barınma evleri; evsiz, sokakta kalmış, yolda kalmış, evlerinden kısa vadeli kaçmış kimselerin durumlarındaki aciliyet ortadan kalkıncaya kadar geçici olarak barındıkları kuruluşlardır. Belediyeler tarafından oluşturulan bu kuruluşlar yerel imkânlarla ve belediyelerin kendi insiyatifi ile yürütülen hizmetleri kapsamaktadır. Doğru cevap E'dir.

Sokak Çocukları İçin “Beyaz Ev Projesi” “Beyaz Ev” projesinini amacı, çocukları belirli merkezlerde toplayarak insanca yaşam imkânlarına kavuşturmak, sokağın acımasızlığından uzaklaştırarak topluma zararlı değil faydalı bir vatandaş durumuna getirmek ve böylece kent güvenliğine katkıda bulunmaktır. Özetlersek:

Sanayileşme

Yoksulluk

Çocuk Destek Merkezlerinde uygulanacak Psikososyal Destek ve Müdahale Programı geliştirilmesi amacıyla Bakanlık yetkilileri, saha çalışanları ve akademisyenlerden oluşan bir çalışma grubu tarafından Çocuk Destek Merkezlerinde kalan çocuklara ve ailelerine yönelik Anka Çocuk Destek Programı geliştirilmiştir. Anka Çocuk Destek Programı, Avrupa Birliğinin finansmanlığında UNICEF’in teknik desteği ile Türkiye‘de Çocuklar İçin Adalet Projesi kaynakları kullanılarak oluşturulmuştur. Doğru cevap B'dir.

Hepsi

3