SOKAK SOSYAL HİZMETİ VE ADLİ SOSYAL HİZMET - Deneme Sınavı - 20

Adli sosyal hizmetin köklerinin 1601 Elizabeth Yoksullar Yasası’na kadar uzandığı bilinmektedir (Maschi & Killian, 2011).

SİR’ler, “kanıtlanmış bir suçun onaylanması sonucunda, bir suçluya ne yapılması gerektiğine karar vermesi için mahkemeye yardımcı olmak amacıyla yazılan sosyal hizmet dokümanları”dır.

Adli sosyal hizmet uzmanının rollerini özetle altı başlıkta ele almak mümkündür:
• Danışmanlık: Psikososyal danışmanlık, arabuluculuk ve grup danışmanlığı
• Rapor Yazmak: Mahkeme raporları, sosyal inceleme raporları
• Vaka Yöneticiliği
• Araştırmacılık ve değerlendiricilik
• Savunuculuk: Vakaları veya yasaları savunmak
• Bilirkişilik: Mahkeme de tanıklık, uzmanlık alanı ile ilgili rapor yazmak (Maschi ve
Heer, 2014)

Ülkemizde ise ilk çocuk mahkemesi 1987 yılında Ankara’da kurulmuştur

Çocukları suça iten ailesel nedenler şunlardır:

Çocuğun yaşı ailesel nedenler arasında yer almaz. Doğru cevap A'dır.

Çocukların suça sürüklenmesindeki mezzo sistemler; akran grubu, okul ve iş yaşamı üzerinde yoğunlaşarak çocuk suçluluğunu anlamaya çalışmakta ve çocukların sosyalizasyon sürecinde önemli dönüm noktalarını barındıran bu dönemleri ele almaktadır. Makro sistemler, çocuklara yönelik sosyoekonomik politikalar, toplumsal yapı, yaşanan göçler, sosyal adalet ve medya üzerine yoğunlaşmaktadır. Yoksulluk, dışlanma, işsizlik, gecekondulaşma gibi faktörler, çocuk ve gençlerin suça sürüklenmesinde oldukça büyük öneme sahiptir. Doğru cevap B'dir.

Rehabilitasyon Modeli ya da Refah Yaklaşımı: Bu model, suçlu çocukların toplum ile üretken ve uyumlu bir şekilde birleşmesini amaçlamaktadır. Modele göre toplum suç işleyen çocukların sorunlarını çözmeye çalışmalıdır. Doğru cevap D'dir.

TOPLUMSALLAŞMA DEĞİŞKENLERİ
1. Aile Bütünlüğü
2. Ana-Baba Davranışları
3. Evden Kaçma
4. Ailede Suçluluk
5. Okul Başarısı
6. Okuldan Kaçma
7. Akran Grubuna Katılma
8. Ücretli Bir İşte Çalışma
9. Benlik Tasarımı

ISLAH SÜRECİNE İLİŞKİN DEĞİŞKENLER
1. Başka İnfaz Kuramlarında Kalma
2. Başka İnfaz Kuramlarında Kalma Süresi
3. Başka İnfaz Kuramlarında Kalma Sayısı
4. Islah Evine Geliş Tarihi
5. Islah Evinde Sorunlu Olma
6. Mahkumiyet Süresi

YENİDEN TOPLUMSALLAŞMAYA YATKINLIK DEĞİŞKENLERİ
1. Aile İle İlişkiler
2. Tretman Grubuyla İlişkiler
3. İş Eğitimcileriyle İlişkiler
4. Boş Zaman Etkinlikleri İçinde
Arkadaşlık İlişkileri
5. Kurum Ortamında Kendini Tanıma- Kabul

Doğru cevap E'dir.

Etiketleme Kuramı: Suçluluğun anlaşılmasındaki en önemli kuramlardan biri etiketleme kuramıdır. Bu kuramlar, ayırıcı birliktelikler kuramı gibi suç davranışının öğrenildiğini ve insanları suçlu olarak damgalama üzerine odaklanır. Bu kuram kişinin suçlu olarak damgalandığında onun suça yönelmesinde caydırıcı rol oynamayacağını aksine teşvik edici olacağını savunur. Doğru cevap C'dir.

Suça sürüklenen çocuklar için adalet sistemi; 

Doğru cevap B'dir

Özgürlüklerinden Yoksun Bırakılan Çocukların Korunması İçin BM
Kuralları (Havana Kuralları): 27 Ağustos-7 Eylül 1990 tarihleri arasında Havana’da toplanan Suçların Önlenmesine ve Suçların Islahı Üzerine Birleşmiş Milletler Konferansı tarafından kabul edilmiştir. Havana Kuralları olarak da adlandırılan bu kurallar, insan haklarına ve temel özgürlüklere uygun olarak çocukları özgürlükten yoksun bırakılmanın zararlı sonuçlarını ortadan kaldırmak, özgürlüğünden yoksun bırakılan çocukların korunması ve çocuğun toplumla bütünleşmesini kolaylaştırmak için BM tarafından kabul edilen asgari standartları oluşturmayı amaçlamaktadır. Doğru cevap E'dir.

Çocuk adalet sisteminde son yıllarda kullanılan onarıcı adaletin de özelliklerini içeren üç önemli öge bulunmaktadır. Bunlar; önleme, yönlendirme ve korumadır. Doğru cevap A'dır.

Zehr ve Mika’ya göre (1997), onarıcı adaletin temel kavramları şunlardır:

Doğru cevap D'dir.

Çocuk mahkemelerinin dayandığı ilkeler şu şekildedir:
• Çocuklar, gelişme süreçlerini henüz tamamlamamış oldukları için onlara yetişkinlere davranıldığı gibi davranılamaz.
• Yetişkinlere kıyasla çocuk kolayca rehabilite edilebilir ve bu nedenle adaletin amacı öncelikle çocuğu cezalandırmak değil onu eğitmek ve tedavi etmek olmalıdır.

• Çocuklar hakkında karar verilirken onların özel koşulları ve şartları göz önünde
bulundurulmalıdır.
• Çocuk adalet sistemi, cezalandırıcı ve katı olmaktan uzak olmalıdır.

Doğru cevap B'dir.

Hükümlü; mahkemelerce yapılan yargılama sonunda ceza hükmü verilmiş, hüküm giymiş, mahkûm (TDK), Tutuklu; kanun yoluyla hürriyetlerinden alıkonularak bir yere kapatılan kimse, tutuk, mevkuf (TDK), Suça Sürüklenen Çocuk; kanunlarda suç olarak tanımlanan bir fiili işlediği iddiası ile hakkında soruşturma veya kovuşturma yapılan ya da işlediği fiilden dolayı hakkında güvenlik tedbirine karar verilen çocuğu, Çocuk Hükümlü ve Tutuklu; 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu’nda belirtilen 12-18 yaş grubu suça sürüklenen ve ceza infaz kurumunda bulunan çocuk hükümlü ve tutukluları, Hükümlü-Tutuklu Ailesi; ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlü-tutukluların dışarıda bulunan anne-baba, eş, çocuk kardeş ve diğer yakınlarını, Annesinin Yanında Kalan Çocuk; 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 65. Maddesinde belirtilen ceza infaz kurumunda kadın tutuklu ya da hükümlülerin yanında kalan 0-6 yaş grubu çocuklarını, Kurum Personeli; Ceza infaz kurumunda görev yapan tüm personeli (kurum müdürü, idare memuru, güvenlik ve gözetim servisinde görevli infaz ve koruma başmemuru ve memuru, idari birimlerde çalışan personel, eğitim-öğretim biriminde görevli öğretmen gibi) ifade etmektedir.

ARDEF Araştırma ve Değerlendirme Formunun kısa adıdır, yetişkin ve çocuk olmak üzere iki ayrı versiyonu bulunmaktadır.

Yapılandırılmış Ruhsal Değerlendirme ve Müdahale Programı (YARDM) yetişkin hükümlü-tutuklular için ruhsal ve davranışsal sorunların tespit edilerek bu sorunlara ilişkin mesleki görüşmelerde psikososyal  müdahale yapılmasını sağlayan uygulamaları içermektedir. Ceza infaz kurumlarında en sık görülen 26 farklı ruhsal ve davranışsal sorun için “Ruhsal Sorunlara Bireysel Müdahale Uygulama Rehberi” eşliğinde psikolog ve sosyal hizmet uzmanları görüşmelerini gerçekleştirmektedir.

Ceza infaz kurumlarında yapılandırılmış grup çalışmaları yetişkin hükümlü-tutuklular için Psiko-Sosyal Yardım Servisi Programları, çocuk hükümlü-tutuklular için ARDIÇ Programları başlığıyla uygulanmaktadır. Grup çalışmaları, etkin mahkûm rehabilite programlarının uygulanması ile salıverilme sonrasında mahkûmların tekrar suç işlemesinin önlenmesinin önemi üzerine duran 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 73. maddesi ile de örtüşmektedir. BİSİS Bireyselleştirilmiş İyileştirme Sisteminin kısa adıdır ve risk-ihtiyaç-uygunluk modeline göre yapılandırılmıştır. ARDEF Araştırma ve Değerlendirme Formunun kısa adıdır, yetişkin ve çocuk olmak üzere iki ayrı versiyonu bulunmaktadır. YARDM Yapılandırılmış Ruhsal Değerlendirme ve Müdahale Programının kısaltılmış adıdır. UYAP Ulusal Yargı Ağı Projesi

Ceza infaz kurumlarında eğitimleri verilen ve yetişkin hükümlü-tutuklulara doğrudan ya da dolaylı uygulanan başlıca programlar; •Önce Düşün Programı •Salıverilme Öncesi Mahkûm Gelişimi Programı • İntihar ve Kendine Zarar Vermeyi Önleme Konusunda Personelde Farkındalık Yaratma Programı • Özel Gözetim ve Denetim Programı • Öfke Kontrolü Programı • Sigara Alkol ve Madde Bağımlılığı Programı • 0-18 Yaş Aile Eğitim Programıdır.

Ceza infaz kurumlarında yapılandırılmış grup çalışmaları yetişkin hükümlü-tutuklular için Psiko-Sosyal Yardım Servisi Programları, çocuk hükümlü-tutuklular için ARDIÇ Programları başlığıyla uygulanmaktadır. BİSİS Bireyselleştirilmiş İyileştirme Sisteminin kısa adıdır ve risk-ihtiyaç-uygunluk modeline göre yapılandırılmıştır. ARDEF Araştırma ve Değerlendirme Formunun kısa adıdır, yetişkin ve çocuk olmak üzere iki ayrı versiyonu bulunmaktadır. YARDM Yapılandırılmış Ruhsal Değerlendirme ve Müdahale Programının kısaltılmış adıdır. Sigara, Alkol ve Madde Bağımlılığı Bilgilendirme Programı (SAMBA) ceza infaz kurumunda kalan tutuklu ve hükümlüleri sigara, alkol ve madde bağımlılığı konusunda bilgilendirmek, değişim motivasyonunu artırmak, tekrar alkol ve madde kullanımını engelleyecek beceriler kazandırmak amacıyla Prof. Dr. Kültegin Ögel tarafından hazırlanmış bir programdır.