SOKAK SOSYAL HİZMETİ VE ADLİ SOSYAL HİZMET - Deneme Sınavı - 21

Sorunun doğru yanıtı B şıkkıdır.

Dernek bir sivil toplum kuruluşu olarak 14 Temmuz 1992 tarihinde halktan gönüllü kurucular tarafından “Barınacak Yeri Olmayan Çocuk ve Gençleri Koruma ve Geliştirme
Derneği” adı altında kurulmuştur. 1 yıl sonra “Sokak Çocukları Derneği”, 5 yıl sonra da “Sokak Çocukları Gönüllüleri Derneği” adını alıp 1999 yılında adını değiştirerek “Umut
Çocukları Derneği” olarak faaliyetine devam etmektedir. Dernek, çeşitli olumsuz olgular sebebiyle aile ortamından uzak sokaklarda yaşamak zorunda kalan, aynı zamanda (uçucu-uyuşturucu) maddelerin yanı sıra suça bulaşmış veya suç potansiyeli ön görülen (aile, akraba, benzer kişi ve kötü niyetli gruplarca) istismar edilen veya her türlü istismara açık olan çocuk, ergen, genç, yetişkin bireyler kapsamında sosyal çalışmalar yapmak, ilgili kişi, kurum ve kuruluşlarla birlikte hareket etmekle beraber, (kurtarıcı-koruyucu- önleyici- engelleyici-iyileştirici) çalışmalar dâhilinde eğitim kurumları başta olmak üzere ihtiyaç duyulan diğer kişi, topluluk ve kurumlara katkı sağlamayı amaçlamaktadır.

Doğru Yanıt A'dır.

Tarihsel sürece bakıldığında pek çok düşünürün suçluluk ile ilgili gözlemlerde bulunduğu ve çeşitli görüşler ileri sürdüğü görülmektedir. Örneğin Sophocles içgüdü, öğrenme
ve bunların suç ile ilişkilerini gözlemlemiştir. Platon tarafından M.Ö. 4. yüzyılda gerçekleştirilen “Cumhuriyet” (The Republic) adlı çalışmada beyaz yaka suçluluğu ele alınmıştır. Doğru yanıt B'dir.

Genel anlamıyla suç, bireysel veya topluca işlenebilen, bireyleri ya da kurumları hedef alabilen, kısaca toplumsal düzeni tehdit eden ve işlenmesi halinde işlenen fiile karşılık olan yaptırımı yasalarca belirlenen her türlü hareket veya teşebbüs olarak tanımlanabilir. Doğru yanıt C'dir.

Suç tanımlamaları Auguste Comte’un teolojik çağ, metafizik çağ, pozitif çağ olarak ortaya koyduğu insanlık tarihinin üç aşamasına göre de şekillenmiştir. Bu bağlamda teolojik
çağda suç, şeytani bir hareket olarak açıklanmıştır ve bu düşünce Orta Çağ’da egemen olmuştur. Metafizik çağda suç, akıl sahibi olan bireyin alacağı cezayı ve elde edeceği menfaati
göz önüne alarak yaptığı bir tercih olarak ele alınmaktadır. Bu durum günümüzde halen geçerliliğini korumakta ve ceza hukukunun da temelini oluşturmaktadır. Pozitif çağda suç,
19. yüzyılın sonundan günümüze kadar uygulanan gözlem ve deney yönteminden faydalanılarak, şartlar sonucu oluşan doğal bir süreç olarak açıklanmaktadır. Doğru yanıt D'dir.

Bireysel teoriler suça ilişkin olarak ortaya atılan ilk teoriler olup suçu tek nedenle açıklamaya çalışır. İlk teoriler; klasik ekol, neo klasik ekol, pozitif ekol ve coğrafik ekol olarak
bilinmektedir. Doğru yanıt C'dir.

Freud, ruhsal durum ve rahatsızlıkların kökeninin çocukluk döneminde atıldığını savunmuştur. Freud’a göre ego, id’in eğilimlerini kültür çevresine uygun olarak gerçekleştirmek için çaba harcamaktadır. Suç davranışı gerçekte id, ego ve süper ego arasındaki ruhsal çatışmanın bir belirtisidir. Bu çatışmanın nedenleri ise;

• İçe atılan arzu ve dürtülerin anormal kontrolü,
• Erken dönemde ebeveynlerle zayıf bir ilişkiye sahip olmak,
• Gelişim basamaklarından birine saplanıp kalmak,
• Bastırılmış cinsellik ya da suçluluk duygusudur.

Doğru yanıt D'dir.

Merton, sınıflı toplumlarda alt sınıf mensubu bireylerin üst sınıfa ulaşmak için eşit fırsatlara sahip olmadıklarını belirtmektedir.  Alt sınıf üyelerinin üst sınıfa ulaşabilmek için gayrimeşru yollara
sapma baskısı altında olduklarını iddia etmiştir.  Merton, insanların bu tarzgerilimle karşı karşıya kaldıklarında bu duruma beş farklı şekilde uyum sağlayacaklarını belirtmiştir.

Bunlar: Uyumluluk, Yenilikçilik, şekilcilik, geri çekilme ve isyankarlıktır. Doğru yanıt C'dir.

Göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti suçları, uluslararası bir suçtur. Örgütsel suçlar, kamunun sağlığına karşı suçlar, kamu barışına karşı suçlar ise topluma karşı suçlar kapsamına girer.  Millete ve Devlete Karşı Suçlar: Kamu idaresinin güvenilirliğine ve işleyişine karşı suçlar, adliyeye karşı suçlar, devletin egemenlik alametlerine ve organlarının saygınlığına karşı suçlar, devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, millî savunmaya karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, yabancı devletlerle olan ilişkilere karşı suçlardır.

Doğru yanıt A'dır.

Sorunun doğru yanıtı A şıkkıdır. Eğitim seviyesinin yüksekliği, suç belirleyicisi faktörlerden biri olarak tanımlanmamıştır.

Hirschi, Durkheim’ın bireyin ait olduğu grubun zayıflaması hâlinde bireyin giderek gruba daha az bağlı olacağı ve herhangi bir kural tanımayacağı düşüncesinden yola çıkarak herkesin potansiyel bir suçlu olabileceğini, bunun için de toplumsal kontrolün gerekli olduğu görüşünü savunur. Sosyal Bağ Teorisi dört unsurdan oluşmaktadır: (1) Bağlılık: Bir kişinin ebeveynleri ve arkadaşlarına bağlılığı arttıkça toplumun beklentilerine uygun davranma eğilimi artmaktadır. (2) Kendini Adama: Hayatta belli bir amacı olan ve bu amaca ulaşmak için çaba gösteren insanların suç işleme olasılıkları herhangi bir hedefi olmayan insanlara göre daha az olacaktır. Çünkü insanlar elde ettiklerini kaybetmek istemezler. (3) Katılım: Bireyler, özellikle çocuk ve gençler, boş zamanlarını aktif bir şekilde yararlı işler yaparak doldurduklarında topluma uyumları daha kolay gerçekleşmektedir. İnsanların kendilerini sürekli meşgul edecek bir uğraşları yoksa yanlışa sapmaları ve suç işlemeleri daha kolay
olacaktır. (4) İnanç: İnsanlar geçerliliğine inandıkları kurallara daha kolay uyarlar. Bunun için insanlara kuralların nedenleri ve faydaları anlatılmalıdır. Doğru yanıt B'dir.

Suç oranlarının yüksek olması nedeniyle, Chicago'da  Suç oranlarının arttığı bölgeleri belirlemek amacıyla birçok araştırma yapılmaya başlanmıştır. Bu alanda yapılan ilk çalışmalardan biri Robert E. Park ve Ernest W. Burgess’ın “İnsan Ekolojisi (Yoğunlaşma modeli)” modelidir. Burgess, Chicago’nun demografik özelliklerini, nüfus hareketlerini incelemiş ve şehrin rastgele meydana gelmediğini belirterek Chicago’yu nüfus, fiziksel, ekonomik ve sosyal yapı özelliklerine göre beş farklı ortak merkezli bölgeye ayırmıştır. Birinci bölge, Chicago’nun merkezidir ve burası endüstriyel ve iş merkezidir. İkinci bölge, geçiş bölgesi olarak da açıklanmakta ve kente göç eden insanların ilk olarak yerleştikleri, yoksullardan oluşan bölgedir. Aynı zamanda bu bölge yüksek derecede sosyal bozulmanın yaşandığı alanlardır. Üçüncü bölge, şehrin işçi sınıfının yerleşim alanıdır. Yaşama maliyetinin diğer iki bölgeye göre daha yüksek olduğu alandır. Dördüncü bölge, orta sınıf profesyoneller ve küçük iş sahiplerinden oluşan gelirin daha yüksek olduğu ve çekirdek ailelerin yaşadığı bölgedir. Beşinci bölge ise şehrin en dışında olan, diğer bölgelerden birinde işi bulunan ve her gün işine gelip giden insanların yaşadığı, ekonomik refah ve istikrarın olduğu bölge olarak tanımlanmaktadır. Doğru yanıt A'dır.

“Külhanbeyleri, anne ve babası ya da kendine bakacak ve yiyecek ve içeceğini sağlayacak kimsesi olmayan, babası ölünce üvey annesi elinde kalan ve onun tarafından bakılmayıp evden kovulan, anne babası olduğu hâlde bir türlü zapt ve idare edilemeyen nasihat, azarlama ve dayak ile
uslanmayıp idaresinden aciz kalınan ve artık adam olması mümkün görülmeyip anne ve babası tarafından reddedilen ve evden kovulan çocuklardır. Doğru cevap D seçeneğidir.

“Islah edici yaklaşım” sokakta yaşayan ve/veya çalıştırılan çocuklar sorununa yönelik olarak ortaya çıkan ilk yaklaşımdır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Toplumsal Norm: Belli bir durumda toplum içinde nasıl davranılması gerektiğini gösteren ve yaptırım gücü taşıyan kurallar sistemidir.

Klasik cezalandırma sistemine göre; ceza, suçun toplumda yarattığı düzensizlikle orantılı ve şahsi olmalıdır. Ceza korkutucudur ve toplumda suç işleme eğiliminde olan kişileri caydırma özelliği taşımalıdır.

Sosyal Hizmet Sözlüğü (Baker, 1999)’nde adli sosyal hizmet “Yasalarla, yasal konularla
ve davalarla, hem ceza hem suç adaleti sistemleri içinde ilgilenen ve çocuk refahı, çocuk velayeti, boşanma, suça itilen çocuklar, akrabaların sorumluluğu, refah hakları, zorunlu tedavi programları ve yasal yeterlilik konularını içeren uzmanlık alanıdır.” şeklinde tanımlanmıştır

Ağır ruhsal rahatsızlıkları veya madde bağımlılığı olan evsiz kişilere ev desteği sağlayan kurumlarda görev alır.

Adli sosyal hizmet uzmanlarının amacı;
• Aldığı mesleki eğitimle bağlantılı olarak müracaatçısının yüksek yararı için en doğru kararı almak ve onun topluma faydalı bir birey olmasına yardım etmek,
• İnsanların kişisel ve sosyal ihtiyaçları konusunda hukuk profesyonellerine (avukat,
hakim, savcı) bilgi vermek,
• Meslektaşlarını yasal mevzuat hakkında bilgilendirmek olarak özetlenebilir.

Şartlı tahliye (Koşullu salıverilme): Hapis cezasının infaz şekillerinden biridir. Çağdaş ceza hukukunun gayesi olan ıslah yolunda iyi hâl gösteren mahkûmun, mahkûm olduğu hürriyeti bağlayıcı cezasının, kanunun gösterdiği bir bölümünün dolmasıyla, kalan ceza süresinde kasıtlı bir suç işlememesi ve konulan şartlara uyması, aksi takdirde bu hakkın geri alınması şartı ile yetkili merciin kararıyla serbest bırakılmasıdır (Akkaş, 2008).