SOKAK SOSYAL HİZMETİ VE ADLİ SOSYAL HİZMET - Deneme Sınavı - 25

Hakkında Denetim Planı oluşturulan kişi çocuk yaşta ise Denetim Planına uyup
uymadığı ve kişide görülen gelişmeler ayda 1, yetişkin ise 3 ayda 1 mahkemesine Denetim Raporu ile bildirilir.

D seöeneği haricindeki programlar Hükümlü-Tutuklulara Yönelik Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması kapsamında değerlendirilir.

E seçeneği haricindeki tüm seçenekler  Denetimli Serbestlik Sürecinde Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması kapsamında değerlendirilmektedir.

Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu tarafından 30.05.2013 tarihli araştırma ve inceleme raporu ve Adalet Bakanlığı İç Denetim Birimi Başkanlığı tarafından hazırlanan raporlar çerçevesinde; mağdurlara suç sonrası yaşadıkları olumsuz dönemde destek olmak, rehberlik hizmeti sunmak, suç sonrası mağduriyetler yaşamasının önüne geçmek ve benzer sair hizmetleri yerine getirmek üzere mağdur hakları alanında uzmanlaşmış, hizmet kitlesi sadece mağdurlar olan bir birimin Adalet Bakanlığı bünyesinde kurulması zorunluluğu ortaya çıkmıştır. 18 Kasım 2013 tarihinde Ceza İşleri Genel Müdürlüğü bünyesinde Mağdur Hakları Daire Başkanlığı kurulmuştur (www.magdur.adalet. gov.tr).

Hakkında Denetimli Serbestlik tedbiri alınan kişinin mahkeme tarafından Denetimli Serbestlik Müdürlüğüne sevk edilmesiyle birlikte başlayan hizmet aşağıdaki aşamalarda verilir:
• Kişi, Denetimli Serbestlik ve Yardım Merkezi Şube Müdürü tarafından uzman bir personele sevk edilir.
• Uzman personele sevk edilen kişi hakkında bir “Değerlendirme Formu” düzenlenerek kişinin sosyodemografik ve psikolojik durumu hakkında bilgi elde edilir.
• Değerlendirme Formu doldurulan kişiye en fazla 10 gün içerisinde, içeriği uzman personel tarafından belirlenen bir “Denetim Planı” oluşturulur. Bu Denetim Planında, kişi hakkında Değerlendirme Formu neticesinde elde edilen bilgiler ışığında, eğitimine devam etmesi, psikososyal destek alması, ücretsiz olarak herhangi bir yerde topluma faydalı bir işte çalışması, madde bağımlısı ise tedavisine devam etmesi gibi tedbirler yer alır. Kişi ile birlikte hazırlanan bu Denetim Planı üzerinde kişinin söz hakkı vardır fakat kişi Denetim Planını kabul ettiği andan itibaren bu plana uymakla yükümlü olması durumu söz konusudur.
• Hakkında Denetim Planı oluşturulan kişi çocuk yaşta ise Denetim Planına uyup uymadığı ve kişide görülen gelişmeler ayda 1, yetişkin ise 3 ayda 1 mahkemesine Denetim Raporu ile bildirilir.
• Denetim Tedbiri süresi sona ermiş olan kişinin dosyası kapatılarak mahkemesine gönderilir ve mahkeme tarafından hükmü sonlandırılır.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Denetimli serbestlik hizmetlerinde, çocuk ve yetişkin hükümlülere yönelik rehberlik ve iyileştirme faaliyetleri kapsamında:
Yetişkin hükümlüler için;
• Sigara, Alkol ve Madde Bağımlılığı Programı (SAMBA)
• Öfke Kontrol Programı
• Hayat İçin Değişim Programı (HAYDE)
• Bireysel Öfke Kontrol Programı (ÖFKESİZ)
Çocuk hükümlüler için;
• Çocuklar İçin Temel Yaklaşım Müdahale Programı
• Çocuklar İçin Alkol ve Madde Bağımlılığı Müdahale Programı
• Çocuklar İçin Genel Suçlu Davranışı Müdahale Programı
• Çocuklar İçin Saldırganlığı Önleme Müdahale Programı
• Sigara, Alkol ve Madde Bağımlılığı Müdahale Programı (Genç SAMBA) geliştirilmiş olup bu programlar aktif olarak uygulanmaktadır.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Aile Mahkemeleri uygulamalarına Türkiye’de 2003 yılında başlanılmasına rağmen yurt dışındaki uygulamaların çok daha önceye dayandığı görülmektedir.Ülkemizde Aile Mahkemeleri ilk
olarak 2003 yılında kurulmuştur. Doğru cevap B seçeneğidir.

Almanya’da aile mahkemesi fikri daha I. Dünya Savaşı sonrasında özellikle boşanma hukukundaki yoğun tartışmalar “kusur ilkesi”nden “şiddetli geçimsizlik ilkesi”ne geçişle ilgili olarak gerçekleşmiştir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Ülkemizde ise çocuk mahkemelerinin kurulmasına ilişkin çalışmalar 1940 yılından itibaren başlamış 1945 yılında bir kanun teklifi ve yasası sunulmasına rağmen kabul edilmemiştir. 1979 tarih ve 2253 sayılı Çocuk Mahkemelerinin Kuruluşu, Görev ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun 1979 yılında kabul edilmiş ve ilk çocuk mahkemeleri 1987 yılında Ankara’da kurulmuş, bir yıl sonra İstanbul, İzmir ve Trabzon illerinde olmak üzere dört ilde faaliyete geçmiştir. 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu’nun yürürlüğe girmesinden sonra ise mahkeme sayısı artmıştır. Doğru cevap C seçeneğidir.

İstanbul Sözleşmesi olarak anılan“Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi”nin etkin yerine getirilmesi için Adalet Bakanlığı merkezinde sosyal politikalar geliştirmek ve adliyelerde uygulama yaparak koordinasyon sağlayacak birime ihtiyaç duyulmuştur. 18 Kasım 2013 tarihinde Ceza İşleri Genel Müdürlüğü bünyesinde Mağdur Hakları Daire Başkanlığı kurulmuştur. Ceza hukuku bakımından mağdur, “kanunların, eylem veya ihmal yoluyla ihlal edilmesi nedeniyle, bireysel veya toplu olarak, fiziksel veya ruhsal biçimde yaralanma da dâhil olmak üzere manevi acılar çeken, ekonomik kayba uğrayan veya temel hakları esaslı bir biçimde zayıflayan ve bu suretle zarar gören kimse” olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

On dokuzuncu yüzyılın başlarında Lavater, Gall, Pinal, Esquirol gibi yazarlar suçluların fiziksel özellikleri ve psikolojik kişiliklerini incelemeye yönelmişlerdir. “Kriminoloji” terimi, diğer bir deyişle suç bilimi, ilk olarak Fransız bir doktor olan Topianard tarafından kullanılmış olup bu isimle yayımlanan ilk eser ise 19. yüzyılda yaşamış olan Garofalo tarafından kaleme alınmıştır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Klasik ekol, kişilerin suç davranışında bulunabileceğini, bu davranışların ceza korkusu ile kontrol edilebileceğini ve kişilerin ancak bu şekilde toplumun düzenine, kanunlarına saygılı olabileceğini belirtmektedir. Klasik ekolde en çok yer alan isimler; Cesare Beccaria ve Jeremy Bentham’dir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Neoklasik ekole göre ceza, suçluya değil suça uygun olmalıdır. Neoklasik ekol temsilcileri, klasik ekolun ortaya koyduğu cezaları oldukça sert bulmuşlar ve klasikçilere ağır eleştiriler getirmişlerdir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Pozitif ekole göre suçlu davranış; bireyin özgür iradesi dışında, tamamen biyolojik, psikolojik ve sosyal faktörlerin bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Bu ekolün en önemli temsilcileri; Cesera Lombroso, Enrico Ferri ve Raffaele Garofalo’dur. Suçun antropolojik açıdan incelenmesinde en çok tanınan düşünür olan Lombroso’ya göre bir davranış belirli bir ülkenin ve zamanın, âdet ve gelenekleriyle uyuşmazlık gösterdiği durumda suç olarak nitelendirilir. Doğru cevap D seçeneğidir.

İtalyan Kriminolog Lombroso, araştırmalarına askerlik yaptığı yıllarda İtalyan ordusundaki suç işlemiş askerler üzerinde yaptığı gözlemlerle başlamış olup hapishanelerde ve akıl hastanelerinde pek çok suçlunun kafatasını inceleyerek devam etmiştir. Yaptığı araştırmalar sonucunda 1876 yılında “Suçlu İnsan” isimli kitabını yayımlamıştır. Lombroso bu eserinde, suçluların doğuştan gelen bazı fiziksel ve ruhsal bozukluklara sahip olduğunu iddia etmiştir. Lombroso suçluların fiziksel özelliklerini; normalden kısa boy, vahşi ve sert bakış, küçük kafatası, uzun kollar, dar alın, çukur ve eğri gözler olarak tanımlamıştır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Bilinçaltına ve bilinçaltının insan davranışını yönlendirmesine dayanan psikanaliz, Freud tarafından geliştirilmiş, Freud’dan sonra Adler ve Jung ile devam etmiştir. Psikoanalitik görüşe göre libido kişinin davranışlarını belirlemekte ve bireyler suça birtakım bilinçaltı kuvvetler, güdülenmeler tarafından itilmektedir.
Freud’un psikoanalitik teorisi, erken çocukluk döneminden itibaren duygusal gelişimdeki anormallikler üzerine yoğunlaşır. Freud, ruhsal durum ve rahatsızlıkların kökeninin çocukluk döneminde atıldığını savunmuştur. Freud’a göre ego, id’in eğilimlerini kültür çevresine uygun olarak gerçekleştirmek için çaba harcamaktadır. Suç davranışı gerçekte id, ego ve süper ego arasındaki ruhsal çatışmanın bir belirtisidir. Bu çatışmanın nedenleri ise;

• İçe atılan arzu ve dürtülerin anormal kontrolü,
• Erken dönemde ebeveynlerle zayıf bir ilişkiye sahip olmak,
• Gelişim basamaklarından birine saplanıp kalmak,
• Bastırılmış cinsellik ya da suçluluk duygusudur

Doğru cevap C seçeneğidir.

Durkheim’in kriminolojiye yaptığı katkılardan biri de “anomi” kavramıdır. Anomi, toplumsal değer ve standartların bozulması ve/veya kaybolması sonucu sosyal düzenin bozulmasıdır. Durkheim’e göre, toplumlar her zaman aynı gelişim hızında değildir. Doğal afetler, ekonomik patlamalar, savaşlar, yangınlar, göçler toplumda hızlı değişmelere neden olurlar. Bu durumda toplumsal hayat, toplumsal hayatı düzenleyen kurallardan daha hızlı değişir. Toplumsal hayatı düzenleyen eski norm ve kurallar yeni ortaya çıkan durumu düzenlemekte yetersiz kalır. Bu kuralsızlık ve normsuzluk durumuna “anomi” denir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Sosyal Bağ Teorisi dört unsurdan oluşmaktadır: (1) Bağlılık: Bir kişinin ebeveynleri ve arkadaşlarına bağlılığı arttıkça toplumun beklentilerine uygun davranma eğilimi artmaktadır. (2) Kendini Adama: Hayatta belli bir amacı olan ve bu amaca ulaşmak için çaba gösteren insanların suç işleme olasılıkları herhangi bir hedefi olmayan insanlara göre daha az olacaktır. Çünkü insanlar elde ettiklerini kaybetmek istemezler. (3) Katılım: Bireyler, özellikle çocuk ve gençler, boş zamanlarını aktif bir şekilde yararlı işler yaparak doldurduklarında topluma uyumları daha kolay gerçekleşmektedir. İnsanların kendilerini sürekli meşgul edecek bir uğraşları yoksa yanlışa sapmaları ve suç işlemeleri daha kolay
olacaktır. (4) İnanç: İnsanlar geçerliliğine inandıkları kurallara daha kolay uyarlar. Bunun için insanlara kuralların nedenleri ve faydaları anlatılmalıdır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) ise suç türleri 5 grupta yer almıştır. Bu gruplar ve bu
gruplara giren suç türleri aşağıda yer almaktadır.
• Uluslararası Suçlar: Soykırım ve insanlığa karşı suçlar, göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti suçları. Doğru cevap D seçeneğidir.

Kişilere Karşı Suçlar: Hayata karşı suçlar (yaşamı tehdit etme), vücut dokunulmazlığına karşı suçlar, işkence ve eziyet, koruma, gözetim, yardım veya bildirim yükümlülüğünün ihlali, çocuk düşürtme, düşürme veya kısırlaştırma, cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar, hürriyete karşı suçlar, şerefe karşı suçlar, özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlar, mal varlığına karşı suçlar. Doğru cevap C seçeneğidir.