SOKAK SOSYAL HİZMETİ VE ADLİ SOSYAL HİZMET - Deneme Sınavı - 30

Adli alanda yapılan uygulamalara adli sosyal hizmet denilmekte ve adli sosyal hizmet, toplumun yasal ve insani hizmet sistemleri arasında bağlantı kuran özel bir mesleki alanı olmakla birlikte uzmanlık gerektiren bazı aktiviteleri gerektirmektedir. Örneğin bu alanda çalışan profesyonellerin; çocuk istismarı ve ihmali, suça yönelme, boşanma, ebeveyn sorumluluklarını yerine getirememe gibi durumları tespit edebilmek amacıyla özel bilgi ve beceriye sahip olması beklenmektedir. Ayrıca mahkemeye bilirkişi olarak sunması gereken raporları yazmak da özel bilgi ve beceriler arasında yer almaktadır. Yanıt E.

Sosyal Hizmet Sözlüğü (Baker, 1999)’nde adli sosyal hizmet “Yasalarla, yasal konularla ve davalarla, hem ceza hem suç adaleti sistemleri içinde ilgilenen ve çocuk refahı, çocuk velayeti, boşanma, suça itilen çocuklar, akrabaların sorumluluğu, refah hakları, zorunlu tedavi programları ve yasal yeterlilik konularını içeren uzmanlık alanıdır.” şeklinde tanımlanmıştır. Yanıt A.

Aşağıda belirtilen uygulamaların büyük çoğunluğu yurt dışında çalışan adli sosyal hizmet uzmanlarının yaptığı işlerdir. Ülkemizde bu uygulamaların birçoğu henüz hayata geçirilmemiştir. Bu konu ile ilgili bilgiler Türkiye’deki durum başlığı altında verilecektir: • Mağdurlara yardım etme programlarında görev alma; mağdurların ihtiyacı olan yardım ve güvenlik önlemlerini alır ve eğer mağdur isterse suçlu ile görüşmelerini düzenler (Ülkemizde Adalet Bakanlığı bünyesinde Mağdur Hakları ile ilgili birim 2014 yılında kurulmuştur). • Mahkûmların tahliye sonrasına ilişkin hazırlıklarını destekleme ve kalacak yeri olmayan mahkûmların toplum kaynaklarına ulaşmasını sağlama • Suç önleme programlarında görev alma • Göçmen aileleri ve çocukları ile çalışma • Şartlı tahliye hizmetleri ve denetimli serbestlik hizmetleri içerisinde madde bağımlılarına danışmanlık hizmeti verme... Yanıt E.

Fiili işlediği sırada on iki yaşını doldurmamış olan çocukların ceza sorumluluğu yoktur. Yanıt B.

Sosyal hizmetin amacı, bireyin doğasında var olan gücünü harekete geçirip fonksiyonelliğini artırmak ve toplum refahına katkıda bulunmaktır. Adli sosyal hizmet uzmanlarının amacı ise; • Aldığı mesleki eğitimle bağlantılı olarak müracaatçısının yüksek yararı için en doğru kararı almak ve onun topluma faydalı bir birey olmasına yardım etmek, • İnsanların kişisel ve sosyal ihtiyaçları konusunda hukuk profesyonellerine (avukat, hakim, savcı) bilgi vermek, • Meslektaşlarını yasal mevzuat hakkında bilgilendirmek olarak özetlenebilir. Yanıt E.

Ülkemizdeki duruma bakıldığında, 2014 yılı itibariyle Adalet Bakanlığında; (www. shu.org.tr): • Ceza İnfaz Kurumları (Taşra):182 • Denetimli Serbestlik: 80 • Aile Mahkemesi: 143 • Çocuk ve Çocuk Ağır Ceza Mahkemeleri: 79 • Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü: 1 • Mağdur Hakları Daire Başkanlığı: 3 • Eğitim Daire Başkanlığı: 3 • Arabulucuk Daire Başkanlığı: 2 olmak üzere toplam 493 sosyal hizmet uzmanının çalıştığı görülmektedir. Yanıt A.

Ülkemizdeki duruma bakıldığında, 2014 yılı itibariyle Adalet Bakanlığında; (www. shu.org.tr): • Ceza İnfaz Kurumları (Taşra):182 • Denetimli Serbestlik: 80 • Aile Mahkemesi: 143 • Çocuk ve Çocuk Ağır Ceza Mahkemeleri: 79 • Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü: 1 • Mağdur Hakları Daire Başkanlığı: 3 • Eğitim Daire Başkanlığı: 3 • Arabulucuk Daire Başkanlığı: 2 olmak üzere toplam 493 sosyal hizmet uzmanının çalıştığı görülmektedir. Yanıt E.

Verilenlerin tamamı; suçu önlemeye yönelik yüksek maliyetli uygulamalardan sonra, yeniden suç işleme eğiliminin azaltılması konusunda saptamalardır. Yanıt E.

Adli sosyal hizmet uzmanının rollerini özetle altı başlıkta ele almak mümkündür:

• Danışmanlık: Psikososyal danışmanlık, arabuluculuk ve grup danışmanlığı

• Rapor Yazmak: Mahkeme raporları, sosyal inceleme raporları

• Vaka Yöneticiliği

• Araştırmacılık ve değerlendiricilik

• Savunuculuk: Vakaları veya yasaları savunmak

• Bilirkişilik: Mahkeme de tanıklık, uzmanlık alanı ile ilgili rapor yazmak

Yanıt A.

Sorunun doğruyanıtı B şıkkıdır. Sosyal yapı teorileri içinde en fazla bilineni Durkheimin teorisidir.  

Sorunun doğru yanıtı A şıkkıdır. Ekosistem perspektif, birey ve çevresi arasındaki etkileşimi temel alan ve yaşam sorunlarının bireyin çevresi ile olan ilişkisinden kaynaklandığını vurgulayan bir yaklaşımdır. Bu perspektif; çocuk suçluluğunu mikro, mezzo ve makro sistemler olarak açıklamıştır.

Sorunun doğru yanıtı E şıkkıdır. Çocuk Suçlarının Önlenmesi İçin BM İlkeleri bu konudaki uluslararası sözleşmelerden biridir. 

Biyolojik kuramlar bireyin suç işlemesinin nedeninin onun vücut yapısına bağlı olduğunu savunmaktadır. Bu kuramın öncüsü Lombrosso’dur.

Sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır. Dünyada ilk çocuk mahkemesi kurulan ülkeler arasında Hindistan yer almamaktadır.

Sorunun doğru yanıtı D şıkkıdır. Türkiye’de çocuk mahkemeleri yasası 1979 yılında çıkarılmıştır.

Sorunun doğru yanıtı B Şıkkıdır. Sosyal hizmet uzmanlarının çocuk adalet sisteminde diğer alanlarda olduğu gibi savunuculuk, arabuluculuk, eğitici/öğretici, danışmanlık, vaka yöneticisi ve sosyal değişme ajanı gibi rolleri bulunmaktadır.

Sorunun doğru yanıtı E şıkkıdır. Türkiye’de bugünkü çocuk adalet sistemini belirleyen başlıca yasa 2253 sayılı “Çocuk Mahkemelerinin Kuruluş Görev ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun” dur. Yasaya göre “15 yaşını bitirmeyen küçükler tarafından işlenen ve genel mahkemelerin görevine giren suçlarla ilgili davalara” çocuk mahkemeleri tarafından bakılmaktadır.

Sorunun doğru yanıtı A şıkkıdır. Çocuk cezaevi, Ankara, İstanbul, İzmir ve Kayseri de bulunmaktadır.

Sorunun doğru yanıtı D şıkkıdır. Makro sistemler, çocuklara yönelik sosyoekonomik politikalar, toplumsal yapı, yaşanan göçler, sosyal adalet ve medya üzerine yoğunlaşmaktadır. Yoksulluk, dışlanma, işsizlik, gecekondulaşma gibi faktörler; çocuk ve gençlerin suça sürüklenmesinde oldukça büyük öneme sahiptir.

Genel anlamıyla suç, bireysel veya topluca işlenebilen, bireyleri ya da
kurumları hedef alabilen, kısaca toplumsal düzeni tehdit eden ve işlenmesi hâlinde işlenen fiile karşılık olan yaptırımı yasalarca belirlenen her türlü hareket veya teşebbüs olarak tanımlanabilir. Doğru yanıt C'dir.