SOSYAL BİLİMLERDE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ - Deneme Sınavı - 17

Referans kaynaklar

Bir alanyazın taraması sürecinde konuyla ilgili bilgi kaynaklarından yararlanılması gereksinimi söz konusudur. Bazı durumlarda alanyazında yeterli kaynak varken bazı çalışmalar için yeterli kaynak bulunamamaktadır. Araştırmacı/lar yeterli kaynak bulamadıklarında genellikle başka bi­l­im dallarının kaynaklarını da kapsayarak ve dolaylı kaynaklara daha çok yer vererek kaynak uzayını genişletmeye çalışırlar. Buna göre doğru yanıt A seçeneğidir.

Özellikle çok sayıda kaynağın bulunduğu bir alanyazında sistemli­ ve kapsamlı bir tarama yapan araştırmacılar belirgin sonuçlara ulaşmak ya da var olan sonuçları iyi­ce netleşti­rmek ­içi­n bazı teknikler­ kullanırlar. Bunlar arasında geleneksel tarama, oy sayma, meta analiz ve en ­iyi­ kanıt gi­bi­ teknikler başta gelmektedir. E seçeneğinde yer alan denence geliştirme ise bir teknik değildir. Dolayısıyla doğru yanıt E seçeneğidir.

Bir araştırmada alanyazın taraması yaparken, seçeneklerde bazılarına yer verilen, ilke ve ölçütlerin dikkate alınması önemlidir. Kapsamlılık ölçütü, kuramsal açıklamaları, araştırma sonuçlarını, kullanılan yöntemleri ve eğilimleri ortaya koyabilecek biçimde kaynaklara ulaşılabilmesi ile ilişkili bir ölçüttür. Sorunun doğru yanıtı (B seçeneği) olan eleştirellik, araştırmacının incelediği kaynakların satır aralarını iyi okuyabilmesini gerektirir. Bunun için de madde kökünde örneklendirilen sorulara yanıt aranması önemlidir. Öte yandan araştırmacının incelediği kaynaklara hakim olması ve bunları tıpkı bir öykü yazarı gibi kendi içinde sağlam bir olay örüntüsü içinde kurgulaması gerekir. Bu da özümseyicilik ölçütü kapsamında yer alan bir durumdur. Güncellik ise araştırmacıların olabildiğince güncel kaynaklara yönelmesi ile ilgilidir. İstisnai durumlar dışında ilke olarak eski kaynaklar yerine daha güncel kaynaklara gidilmesi, hem bilimin birikimliliği hem de güncelliği açısından önemlidir. E seçeneğinde yer alan bütünsellik de kısaca elde edilen bilgilerin kendi içinde anlamlı bir bütün oluşturacak biçimde sunulmasını içerir.

Bir alanyazın tarama tekniği olarak kullanılan meta-analizlerde aynı konuda yapılmış çok sayıdaki deneysel ya da yarı deneysel araştırmanın ortak ve tek sonucu hesaplanmaktadır. Yapılan hesaplamalar sonucunda ulaşılan değeri ifade eden kavram etki büyüklüğüdür.

Eğer bir araştırmacı yüzeysel bir alanyazın durumuyla karşılaşıyorsa sorunu çerçeveleyebilmek için çok az hatta yetersiz kaynakla karşı karşıya demektir. Başka bir deyişle, alanyazın sığdır ve derinlere inme olanağı yoktur. Bu sorunu aşabilmek için kendi alanının dışındaki alanlarda üretilmiş kaynaklardan yararlanabilir, daha genel anahtar sözcüklerle arama yapabilir, güncel kaynaklar yerine daha eski tarihli kaynakalar başvurabilir ya da doğrudan kaynaklarla yetinmek yerine dolaylı/ikincil kaynaklardan yararlanma yoluna gidebilir.

A, B,C ve D seçeneklerinde yer alan aşmaların tümü alanyazın taramasının amaçlarındandır;ancak E seçeneğinde yer alan seçeneği doğrusu "anahtar szöcüklerin listelenmesi" olacaktır.Bu nedenle doğru cevap "E" dir.

A,B,C ve E seçeneklerinde yer alan maddeler alanyazına ilişkin toplu bilgi kaynağıdır; ancak D seçeneğinde yer alan madde veri tabanına bir örnektir. Bu nedenle doğru cevap "D" dir.

B, C, D ve E seçeneklerinde yer alan bilgiler ikincil kaynaklara ilişkin bilgilerdir; ancak A seçeneğinde yer alan bilgi birincil kaynağa ilişkin bilgidir.Bu nedenle doğru cevap "A" dır.

Metanaliz alanyazın tarama tekniklerinden birisidir.Bu nedenle doğru cevap "E" dir.

Alanyazın taraması bir konuyla ilgili daha önceden üretilmiş olan bilgilerin amaçlı biçimde incelemek ve değerlendirmek olarak tanımlanır. Diğer seçeneklerin tanımlamalarından farklı olarak genel bir tanımlamadır.

Seçilen kaynakların yalnızca açıklamalı verilmesi başarısız bir alanyazın tarama oluşturur.

Her ikiside istatistiksel değerler üzerine kurulu olan bu tekniklerden meta analiz genel ve kapsayıcıdır. En iyi kanıt ise amaca yönelik ve özel seçimlerdir.

Alanyazın sistematiğinde kaynakların konuların belli başlıklarına göre sıralanmasına konusal (tematik) sıralama denir.

B ve C seçenekleri Gelişme bölümünde, D ve E seçenekleri ise Sonuç bölümünde yer almalıdır. Araştırma konusu ya da sorunu mutlaka Giriş bölümünde verilmelidir.

Alanyazın taraması yapmak, bir konuyla ilgili daha önceden üretilmiş olan bilgileri amaçlı biçimde incelemek ve değerlendirmektir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Alanyazın tarama tekniklerinden meta-analiz, deneysel ya da yarı-deneysel araştırmaların ortak istatistiksel sonucu üzerinde odaklanır ve ulaşılan istatistiksel değer etki büyüklüğü olarak adlandırılır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Alanyazın taraması yaparken çok az sayıda kaynakla yetinen bir araştırmacı alanyazın tarama ölçütlerinden kapsamlılığı  göz ardı etmektedir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Alanyazın taramasında araştırmacının başkalarının görüşlerini kendi görüşüymüş gibi sunmaya çalışması yeniden ifade etmede dikkatli olunmalı ilkesini gözardı ettiğini göstermektedir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Alanyazın tarama ölçütlerinden sistemlilik ölçütünde zamansal, konusal ve yöntemsel yaklaşımlar ön plana çıkmaktadır. Doğru yanıt D seçeneğidir.