SOSYAL HİZMET KURAMLARI I - Deneme Sınavı - 21

Sosyal hizmet uzmanları bireylerin sosyal işlevselliğini artırmak amacıyla, sosyal işlevselliklerinde sorunları olan müracaatçılarla çalışır. Danışmanlık işlevi ile sosyal hizmet uzmanı ve müracaatçı sorunların çözümü için bilgi ve kaynakları kullanır. Muktedir kılıcı, kolaylaştırıcı ve planlayıcı rolleri danışmanlık rolleri içinde bulunur. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Miley, O’Melia ve DuBois sosyal hizmet mesleğinin rol ve işlevlerini danışmanlık, kaynak yönetimi ve eğitim işlevi olarak belirtmişler ve her bir işlevde yerine getirilmesi beklenen rolleri tanımlamışlardır.  "Kaynak Yönetimi" işlevinde sosyal hizmet uzmanından beklenen roller ise; bağlantı kurucu, uygun hale getirici, harekete geçirici ve hızlandırıcıdır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Birey de bir sistemdir ve dolayısıyla yaşamını devam ettirebilmesi için diğer sistemlerle etkileşim içinde olması gerekmektedir.

Sosyal hizmet uzmanları, çatışmaları çözme, para yönetimi, yeni yaşam becerilerine uyum sağlamak, kişisel bakım ve hijyen ve etkili iletişim becerilerinin öğrenilmesinde müracaatçıya yardımcı olurlar. Bu işlevde sosyal hizmet uzmanı müracaatçılara sorun çözme, para yönetimi, kişisel bakım, etkili iletişim vb. konularda bilgi sağlar. Doğru yanıt E seçeneğidir.

A, B, C ve D seçeneklerinde yer alan ifadeler süpervisyona ilişkin doğru ifadelerdir. Ancak E seçeneği doğru değildir. Konsültasyon, bir profesyonel meslek elemanından diğerine verilir. Konsülte eden birey tarafından verilen tavsiyeleri diğer görüşü alan kişi kullanır ya da kullanmaz, bu konuda özgürdür.

Değişim ajanı olarak sosyal hizmet uzmanı politikaların ve sosyal sorunların analizini yapma, sosyal kaynakların geliştirilmesi gibi işlevleri yerine getirir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Sistem yaklaşımı, psikodinamik yaklaşımın yetersizliği ile gündeme gelmiştir ve “sosyal’’ e vurgu yapmaktadır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Van Bertalanffy 1950’lerde sistem teorisini ilk kez sosyal bilimlere uyarlamıştır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Pincus ve Pinahan’ın yaklaşımına göre, Bireylerin iyilik hâlini sağlayan üç tür sistem bulunmaktadır. Bu sistemler, resmî olmayan, doğal sistemler (aile, arkada vb.); resmî sistemler (topluluklar, iş ortaklıkları vb.) ve toplumsal sistemler (hastane, okul vb.)'dir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Ekolojik yaklaşım, bireyi, içinde bulunduğu çevre ile birlikte değerlendiren ve ele alan bir yaklaşımdır. Ekolojik yaklaşım birey ve çevresi arasında daha iyi bir uyum sağlanabilmesi için bireylerin başetme mekanizmalarını geliştirmeye çalışmaktadır. Bu yaklaşıma göre sosyal hizmet uzmanları, savunuculuk ve ara buluculuk rolleri ile bireye ve çevresi arasındaki uyumu artırarak, etkileşimin olumlu yönde ilerlemesini sağlarlar. Ekolojik sistem yaklaşımında sosyal hizmet uzmanları, sistemler ve birey arasında bir tampon mekanizma gibidir.  Bireyler ve onların çevreleri arasında işlevsel olmayan etkileşimleri kavramsallaştırmak için tedavi ve reform yaklaşımını bütünleştirmektedir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Sistem ve ekolojik sistem yaklaşımları sistemleri vurgular ve sistemler arasındaki etkileşimlere odaklanır. Girdi ve çıktı gibi birtakım terimleri benzerlik gösterir. Her iki yaklaşım da sosyal hizmet uzmanlarının dünyaya bakışında onlara bakış açısı sağlar. Her iki yaklaşım da insanlar ve diğer sistemler arasındaki etkileşimin gelişmesine yardımcı olurlar. Genelci uygulama için yararlı bir çerçeve sağlar. Ancak; Ekolojik yaklaşım, yaşayan dinamik etkileşimlerle ilgilidir; vurgu aktif katılımdadır. Bununla birlikte sistem kuramı ise daha geniş bir perspektife sahiptir; cansız varlıkları da kapsar. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Baskı karşıtı uygulamalar feminist düşünceden doğar. Yüz yıldan fazla bir geçmişe sahiptir ve kadın erkek arasındaki eşitsizliği açıklamak amacıyla ortaya çıkmış bir düşünce ve uygulama akımıdır. Baskı karşıtı uygulamada amaç sosyal adaletsizliğe dikkat çekmek ve buna yönelik müdahalelerde bulunarak sosyal değişimin sağlanmasıdır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Rojek sosyal hizmetin Marksist bakış açısını ilerici, üretken ve çatışan pozisyon olarak üçe ayırmaktadır. İlerici pozisyon: Sosyal hizmet uzmanı aynı zamanda değişim ajanıdır ve toplumda değişim yaratmak ve bilinç yükseltmek gibi rolleri vardır. Üretken pozisyon: Sosyal hizmet bir sınıf kontrolü aracıdır. Çatışan pozisyon: Sosyal hizmet uzmanı hem bir toplum ajanı hem de çatışan sınıfa bilgi aktaran konumundadır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Dahrendorf, toplumun uyumlu ve bütünleşmiş bir yapı özelliği taşıdığını ileri sürenlere karşı, toplumun birbirleriyle çatışan birim ve unsurlardan kurulu olduğunu ve sosyal değişmenin çatışan unsurların itici gücü ile ortaya çıktığını ileri sürmektedir. Bu teorinin temelinde ise sosyal farklılaşma nedeniyle birbiri ile çatışan ve meşru çıkarları olan sosyal kesimlerin varlığı yatmaktadır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Saleebey (1997) güçler perspektifinin beş temel özelliğini şu şekilde açıklamıştır. Her bireyin, ailenin, grubun ve toplumun güçleri vardır. Travma, hastalık ve diğer olumsuzluklar yıkıcı olabilir ancak bunlar aynı zamanda mücadele ve fırsatların kaynağı da olabilir. Mağdur durumdaki müracaatçılar, aktif ve gelişmekte olan bireyler olarak görülürler. Değişme ve gelişme kapasitesinin üst sınırlarını bilmediğinizi varsayın ve bireyin, grubun ve toplumun isteklerini dikkate alın. Sosyal hizmet uzmanları müracaatçıya en iyi onlarla iş birliği yaparak yardımcı olurlar. Tüm sosyal çevreler kaynaklarla doludur. İki unsur arasında ilişki olmaması mümkün değildir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Çatışma fikri en genel anlamı ile ilk olarak Karl Marx’ta görülmektedir. Marx, toplumsal örgütlenmenin üretim ve mülkiyet ilişkilerine dayanmakta olduğunu ifade etmektedir. Üretim ilişkileri, mülkiyet dağılımı ve sermaye yapısının belirlediği bir toplumsal örgütlenmede sınıflar arası çatışma kaçınılmaz olmaktadır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Sosyal hizmetin değerlerinden "Hizmet"; "sosyal hizmet uzmanlarının birincil amacı muhtaç insanlara yardım etmek ve sosyal sorunlarla uğraşmaktır" ilkesi ile açıklanmaktadır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

12 başlık altında ele almışlardır.

Sosyal hizmet uzmanının sürdüreceği sorun çözme sürecine ilişkin aşamalar söz konusudur. Sosyal Hizmet Uzmanı analiz ettiği sorunu aşağıdaki aşamaları izleyerek çözümleme sürecini tamamlamaktadır. Bu aşamalar;
• Sorunu ve var olan müracaatçı sistemini tanıma ve tanımlama, 
• Veri toplama, 
• Durum saptama ve hareket planını yapma, 
• Müdahaleyi gerçekleştirme, 
• Değerlendirme, 
• Sonuçlandırma.

Sosyal hizmet uzmanlarının dolaylı sosyal hizmet uygulaması yapılan alanlar yani örgütlerle ve toplumla sosyal hizmet uygulaması için gerekli olan becerilere de sahip olması gerekmektedir. Sosyal hizmet uzmanlarının örgütlerle ve toplumla sosyal hizmet uygulaması yapabilmesi için gerekli olan becerileri; sonuçları değerlendirme, fon oluşturma, bütçe oluşturma, müzakere yapma, aracılık yapma, karar vericileri etkileme, gereksinimleri değerlendirme, planlama ve eş-yönetimlerle çalışma olarak sıralanabilir.