SOSYAL HİZMET KURAMLARI II

Ön değerlendirme, bir kişinin veya durumun anlaşılması ya da bir sorunun çözülmesi ya da en aza indirilmesi için bireyselleştirilmiş yardım müdahalesi için temel oluşturmak amacıyla sorunların, insanların, durumların ve bunların birbirleriyle karşılıklı ilişkilerinin, farklılaşmış, doğru bir şekilde mikro, mezzo ve makro ve farklılık açılarından incelenmesi ve belirlenmesi aşamalarından oluşur. Sosyal hizmet uzmanı, ön değerlendirme sürecinde olabildiğince bilgiye ulaşmalı ve derinlemesine analiz yapmalıdır. Müracaatçının durumuna dâhil olan sosyal hizmet uzmanının, müracaatçı ve diğerleri çok farklı sonuçlara ulaşırlarsa fikir birliğine varılmasının sağlanması ya da en azından fikirlerin çeşitliliğini azaltılması için ekstra bilgi toplaması ve daha fazla derinlemesine analiz yapması gerekmektedir. Ön değerlendirme süreci bir sorunun çok boyutlu olarak anlaşılması üzerine odaklanmaktadır. Görüldüğü gibi E seçeneği dışındakiler ön değerlendirme süreci ile ilgili olarak yanlış bilgi içermektedir. E seçeneğindeki "sosyal hizmet uzmanı, ön değerlendirme sürecinde müracaatçı ve çevresindeki önemli kişiler hakkında bilgi toplayarak işe başlamalıdır" ifadesi doğrudur.

Gereksinim duyulan bilgi ön değerlendirmenin mikro, mezzo ve makro düzeylerine ilave olarak insan farklılığı unsurlarının (ırk, etnik köken, yaş, coğrafya, din, değerler, kültür, yönelim, fiziksel ve ruhsal sağlık ve farklılaşan diğer yanlar) dikkate alınmasını içeren dört ana kategoriyi kapsamaktadır. Bunlar arasında C seçeneğinde verilen "arkadaş çevresi" yer almamaktadır.

Ön değerlendirmenin,  müracaatçının belirlenmesi; durum içinde müracaatçının mikro, mezzo, makro ve farklılık perspektifinden değerlendirilmesi; müracaatçının sorunları ve gereksinimleri hakkında bilgi toplanması ve müracaatçının güçlü yönlerinin vurgulanması olmak üzere kendi içinde dört alt basamağı bulunmaktadır. Bunlardan D seçeneğinde verilen dördüncü alt basamak "müracatçıların güçlerinin belirlenmesi" dir.

Sosyal inceleme raporunda;
1. Sorun,
2. Sorunun belirtileri,
3. Sorunun tarihi (tekrarlayan durumlar ya da yinelenen psikolojik olaylar),
4. Şu anki durum (aile, iş, ekonomik durum ve ilgili çevresel, sosyal ve sağlık etmenleri),
5. Aile geçmişi (ebeveynler, büyük ebeveynler ve diğer akrabalar ve onlarla ilgili sağlık ve ruhsal etmenler),
6. Eğitim ve çalışma geçmiş

7. Müracaatçının amaçları (müracaatçının aile üyelerinin amaçları dâhil),
8. Sosyal hizmet uzmanının değerlendirmesi,
9. Sosyal hizmet uzmanının önerileri (sosyal hizmetin müdahale planı dâhil) olmak üzere dokuz başlık altında toplanan bilgiler yer alır. Bunlar arasında A seçeneğinde verilen "sorunun çözümü" yer almamaktadır.

Müracaatçıların karşılaştığı sorunlar arasında
• Kişiler arası çatışmalar,
• Sosyal ilişkilerden memnun olmama,
• Resmî kurumlarla yaşanan sorunlar,
• Rol performansı ile ilgili güçlükler,
• Toplumsal geçiş sorunları,
• Ruhsal ve davranışsal sorunlar,
• Kaynak yetersizliği,
• Karar vermede güçlükler yaşama,
• Kültürel çatışmalar
• Sorunları önceliklerine göre sıralayamama yer almaktadır. B seçeneğinde verilen "sorunu belirleyememe" söz konusu sorunlardan biri değildir.

Aile ile değerlendirmede, aile sisteminin yapısı unutulmamalıdır. Aileyi oluşturan yapı,  aile içindeki yapı, aile dışındaki bireylerin oluşturduğu yapı ve ailenin statüsünü oluşturan belli başlı etmenlerin oluşturduğu yapı olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Seçeneklerde bu yapının alt kolları da verilmiştir. İlk aşama ise A seçeneğinde verilen "yapısal değerlendirme"dir.

Ogburn ailenin yedi işlevi üzerinde durmuştur. Bunlar: Ekonomik gereksinimlerini karşılamak, statü sağlamak, çocukların eğitimini planlamak, din eğitimi vermek, boş zaman faaliyetlerini gerçekleştirmek, aile üyelerinin birbirini koruması ve karşılıklı sevgi ortamı yaratmak gibi işlevlerdir. Murdock, Lundberg ve Yorburg ailenin temel işlevlerini ekonomik, cinsel davranış–üreme ve çocukların bakımı ile sosyalleşmesi başlıkları altında toplamışlardır. Lundberg bu işlevlere ailedeki rol dağılımı ve karşılıklı doyumu da eklemiştir. Ackerman ise tüm bu genel işlevleri biyolojik, sosyal, psikolojik ve ekonomik olmak üzere genel başlıklar altında toplayarak daha kapsamlı bir şekilde ifade etmiştir.

C seçeneği dışındaki seçeneklerde gruplarla sosyal hizmet uygulaması gerçekleştirirken sosyal hizmet uzmanlarının ön değerlendirme aşamasında yerine getirmesi gereken görevler yer alırken, C seçeneğinde sosyal hizmet uzmanlarının ön değerlendirme aşamasında sahip olması gereken bilgiler arasında yer alan "kurumun misyonu ve işlevi ve bunun grup çalışması yoluyla verilecek olan hizmetin doğasını nasıl etkileyeceği" verilmiştir.

Grubun gelişimini etkileyen bazı etmenler bulunmaktadır.  • Grup üyelerinin grubun işlevine, görev ve amaçlarına bağlılık derecesi, • Üyelerin karşılıklı gereksinimlerinin karşılanması, • Grup üyelerinin birbirinden hoşlanması veya birbirine özen göstermesi, • Rolleri yerine getirmek için rekabetten çok iş birliğine gidilmesi, • Grup üyeleri arasındaki farklılıklara saygı, • Grubun birlikte geçirdiği zamanın miktarı, • Bireysel gelişmeyi destekleyen etkileşim, • Grup normlarının ve amaçlarının oluşmasına izin verecek bir düzeyde homojenlik, ve • Grup üyeleri arasındaki farklı düşünceleri ve görüşleri ortaya çıkaracak düzeyde heterojenlik, olarak sıralanabilir. II numaralı ifade grubun homojen olması gerektiğini belitttiği için yanlış bilgi içermektedir. Dolayısıyla, seçeneklerde bu ifadenin yer almadığı yanıt doğru olacaktır.

Demografik özellikler, ekonomik özellikler, ailelerin gelir durumu, işsizlik, ikamet edilen yer ve özellikleri, kültür, toplum içindeki iletişimi ve etkileşim, toplumda sosyal hizmetlere olan ihtiyaç ve bu ihtiyaçların nasıl karşılandığı, sosyal hizmetlere toplumun katılım eğilimleri, toplumun sosyal hizmet gereksinimlerine karşı geliştirdiği kurumsal olmayan çözüm yolları gibi değişkenler toplumu anlamak için yapılacak toplum incelemesinde göz önünde bulundurulması gereken değişkenlerdir.

Ön değerlendirme süreci, mikro,mezzo ve makro uygulamaları içermektedir.

Ön değerlendirme sürecine başlayan sosyal hizmet uzmanı öncelikli olarak müracaatçının kim olduğuna karar vermelidir.

Ön değerlendirme, bir kişinin veya durumun anlaşılması ya da bir sorunun çözülmesi ya da en aza indirilmesi için doğasını, nedenini, gelişimini ve yönünü belirleme sürecidir.

Planlanan müdahalenin gerçekleştirilmesi ön değerlendirme aşamasında yer almamaktadır.

Sosyal inceleme raporunda;
1. Sorun,
2. Sorunun belirtileri,
3. Sorunun tarihi (tekrarlayan durumlar ya da yinelenen psikolojik olaylar),
4. Şu anki durum (aile, iş, ekonomik durum ve ilgili çevresel, sosyal ve sağlık etmenleri),
5. Aile geçmişi (ebeveynler, büyük ebeveynler ve diğer akrabalar ve onlarla ilgili sağlık ve ruhsal etmenler),
6. Eğitim ve çalışma geçmişi,

7. Müracaatçının amaçları (müracaatçının aile üyelerinin amaçları dâhil),
8. Sosyal hizmet uzmanının değerlendirmesi,
9. Sosyal hizmet uzmanının önerileri (sosyal hizmetin müdahale planı dâhil) olmak üzere dokuz başlık altında toplanan bilgiler yer alır.

İş konusunda destek olmak yer almamaktadır.

Grubun işlevsel özelliklerinde; grup üyeleri arasındaki etkileşimin ve bu etkileşimin oluşturmuş olduğu grup etkileşiminin göz önünde bulundurulması gerekmektedir.

Toplumun sınırlarını saptama, Sosyal sorunları belirleme, Baskın değerleri anlama yer almaktadır.

Toplumun yapısını tanıma, Alanı ve bu alanda yaşayanları tanıma, Toplumun güçlü yanlarını belirleme, Toplumdaki insanlarla iletişime geçme yer almaktadır.

Sınır, ilişki çevresi ve bağ yer almaktadır.