SOSYAL HİZMET YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 17

Sosyal hizmetler alanında yerel yönetimler ve diğer kamu kurum ve kuruluşları ile sivil toplum örgütlerinin de doğrudan veya dolaylı yükümlülüklere sahiptir. Yukarıda verilen seçeneklerden E hariç diğerleri bu sorumlulukları kapsamaktadır.

Mahalli idareler; (yerel yönetimler) il, belediye veya köy halkının mahalli müşterek ihtiyaçlarını karşılamak üzere, kuruluş esasları kanunla belirtilen ve karar organları gene kanunda gösterilen, seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan kamu tüzel kişileridir (mad.127).

Ülkenin yönetim sisteminin bütünlüğü içerisinde yer alırlar. Kuruluş ilkeleri, görev ve yetkileri, gelir sistemleri, yasama organı tarafından belirlenir. Yerel yönetimler, yönetsel özerklikten yararlanır. Yerel yönetim kurumunun temelinde yerel demokrasi vardır. Yerel yönetimlerin uyması gereken, ulusal amaçlar, hedefler, ilkeler ve standartlar yönetimde bütünlüğü sağlamak amacıyla merkezi yönetimlerce belirlenir.

Kuruluş, işleyiş ve esasları kanunlarla düzenlenen ve anayasal bir nitelik kazanan yerel yö- netimlerin, daha önce açıklamış bulunduğumuz yerel yönetim tanım ve özellikleriyle karşılaştırılmasında önemli sayılabilecek kimi sorunlarla karşı karşıya olduğu örneklenebilir: Yerel yönetimler için gerekli olan demokratik niteliklerin eksikliği vardır. Yerel yönetim kurumlarına demokratik nitelik kazandıran halk katılımı, Türk yerel yönetim sistemi içerisinde son derece sınırlıdır.

Geçim garantisi her zaman gelir garantisi anlamına gelmemekte,  İhtiyaç durumunda insanın iyilik haline yönelik gerekli sosyal hizmetlerin (koruma, bakım, iyileştirme, rehabilitasyon, destekleme, savunuculuk vb.) verilmesi anlamını da içermektedir (DPT: 2001, s.12).

AB’ye üye olan ülkelerin her birisi, bir diğerinden farklı olarak, kendi siyasî, kültürel, sosyal, tarihî ve dinî parametrelerine bağlı olarak sosyal politika ve bu çerçevede sosyal güvenlik, sosyal hizmetler ve yardım sistemlerini geliştirmişlerdir. Bu sebeple AB’nin sosyal hizmetler sisteminde birbirinden farklı modelleri ortaya çıkmıştır (SHÇEK, 2009, s.36) İskandinav Model bu tanımlama için uygunduur.

1957 yılında altı ülkenin bir araya gelmesiyle kurulan ve İkinci Dünya Savaşı sonrasında, bir ekonomik bütünleşme hareketi olarak başlayan Avrupa Ekonomik Topluluğu’na  bugünkü adıyla Avrupa Birliği denmektedir.

Merkezî yönetim açısından vali,  ilin mülki idare amiri, yerel yönetim açısından da il özel idaresinin başıdır ve yerinden yönetim organı sıfatını taşır.

İl özel idareleri, yoksullukla mücadele ve muhtaç durumda olanlara sosyal koruma sağlanmasına yönelik olarak çeşitli sosyal hizmet ve yardım faaliyetleri yürütmektedirler. Bu kapsamda, çocuklar, kadınlar, yaşlılar, özürlüler, kimsesizler ve muhtaç ailelere çeşitli sosyal hizmet ve yardımlar yapmaktadırlar. Bu hizmet ve yardımların biçimi ve niteliği idareler itibarıyla değişmektedir.

Sosyo-kültürel faaliyetlerin gerçekleştirilebilmesi için gerekli olan altyapı yatırımlarını üstlenen; bireyler ve toplumsal kesimler arasında zayıflayan sosyal güvenlik ve adalet mefhumunu güçlendirmeye yönelik olarak mahallî idarelere sosyal kontrol işlevleri yükleyen bir modeldir (Akdoğan, 2002).

Kamu yönetimine egemen olan Anayasal ilkeler:  Yasal yönetim (Kanuni idare) ilkesi, Kamu tüzel kişiliği ilkesi, Merkezden yönetim ilkesi, Yetki genişliği ilkesi, Yerinden yönetim ilkesi, Yönetimin bütünlüğü ilkesi.

Yasal yönetim (Kanuni İdare) ilkesini iki boyutu vardır: Yönetimin kuruluş ve işleyişinin yasalara dayanması, Yönetimin görevlerini yerine getirirken yasalara aykırı davranmaması.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı hizmet birimlerinde : Ana hizmet birimleri, Danışma ve denetim birimleri, Yardımcı hizmet birimleri yer alır.

1982 Anayasası’na göre bakanlıkların kurulması, kaldırılması, görevleri, yetkileri ve teşkilatı “Kanun” ile düzenlenir.

Gençlere hizmet veren gençlik merkezi ve benzeri tesisler ile gençlik ve izcilik kamplarının kurulması ve çalışmasına ilişkin usul ve esasları belirleme yetkisi “Gençlik ve Spor Bakanlığı’na” aittir.

“Terk edilmiş, başıboş ve kaçak çocukların suça yönelmelerini engellemek” İçişleri Bakanlığının sosyal hizmet nitelikli görevleri arasında yer alır.

Sosyal hizmet faaliyetinde bulunan “Vakıflar Genel Müdürlüğü” taşrada bölge müdürlükleri şeklinde örgütlenmiştir.

Merkezi yönetimin taşra örgütüyle ilgili olarak “bölge müdürlükleri, merkezi yönetimin taşra örgütü içinde yer alır” ifadesi doğru bir ifadedir.

3152 sayılı İçişleri Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un 1. maddesine göre, Kuruluş amacı yurdun iç güvenliğini ve asayişini sağlamak, kamu düzenini ve genel ahlakı korumak, mülki idare bölümlerinin kurulması, kaldırılması ve düzenlenmesi ile ilgili çalışmaları yapmak, mahallî idarelerin yönlendirilmesi, kaçakçılığın men ve takibi, yurt sathında sivil savunma, nüfus ve vatandaşlık hizmetlerini yürütmek olan İçişleri Bakanlığı, 0-18 yaş arasında bulunan terk edilmiş, başıboş ve kaçak çocukları tespit, suça yönelmelerini engellemek, onların bakım ve gözetimlerini sağlamak gibi sosyal hizmet nitelikli faaliyetlerde de bulunmaktadır.

Aile ve Toplum hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü, Şehit Yakınları ve Gaziler Dairesi Başkanlığı.