SOSYAL MEDYA ARAÇLARI II

7/24 çevrimiçi olan bir dünyada, haber içeriğine eklemeler yapıp güncel tutabilme imkânı veren yeni medya teknolojileri haberciliğin işlevini de etkilemektedir.

Doğru yanıt B seçeneğidir. İnternet 60’lı yıllarda gelişmeye başlamış ancak bugün web sayfalarını kullanmayı sağlayan ağ yapısı olan “world wide web” (dünyayı saran ağ) 1989-91 yılları arasında geliştirilmiştir.

İnternetin Türkiye'ye ilk gelişi 1987 yılında Ege Üniversitesi liderliğinde, Türkiye Üniversite ve Araştırma Kurumları Ağı ile olmuştur. Bu bağlantı Ankara-Washington arasındaki hat ile mümkün olmuştur. Ayrıca ODTÜ ve Bilkent üniversiteleri ilk web sitelerini devreye sokmuştur. 1994 yılında ise internet sistemine kurumlar ve işletmeler de ulaşabilir hâle gelmiştir.

İnternette ilk yayın yapan Türk gazetesi olan Zaman Gazetesi, 2 Aralık 1995’ten itibaren gazetede yer alan haberleri ve köşe yazılarını internetten yayınlamaya başlamış, ancak ilk zamanlarda yazıların ve haberlerin bir kısmı internete açılmıştır. İçeriğinin tamamını internete açan ilk Türk gazetesi ise Milliyet gazetesidir (27 Kasım 1996). Hürriyet ve Sabah gazeteleri de Milliyet Gazetesi’ni izlemiştir (1 Ocak 1997). Radikal Gazetesi 28 Mart 1998’de, Cumhuriyet Gazetesi ise 7 Mayıs 1998’de internete açılmıştır.

Doğru yanıt D seçeneğidir. Sosyal medyanın kendine özgü ana özellikleri bulunmaktadır. Araştırmacılar, hâlâ üzerinde tartışmaya devam etseler de, genel olarak Richard A. Rogers’ın çalışmalarında ortaya koyduğu üç başlık çevresinde uzlaşmaktadırlar. Bunlar; etkileşim, kitlesizleştirme ve eş zamansızlık olarak listelenmiştir. Kitlesizleştirme; medya kitlesel bir iletişim aracı olarak tanımlanır, yeni medya da her ne kadar bu özelliği taşısa da kişiye inebilme kabiliyeti vardır. Yani iletişimi hem kitlesel hem de aynı anda kişiye özel gerçekleştirme olanağı sunar. Aynı kaynaktan pek çok kullanıcıyla veri paylaşımı yapılabileceği gibi tek kullanıcıya özel veri de yollanabilir. Böylece kişiye özel içerik sağlama hizmeti ile kitlesel içerik sağlama hizmeti bir arada yürütülebilir.

Doğru yanıt E seçeceğinde verilmiştir. Sosyal medyanın bu kendine özgü özelliklerinin yanı sıra seçeneklerde yer verilen beş temel ögesi bulunmaktadır. Bu özelliklerden biri de bağlantılılıktır. Yeni medyanın en büyük avantajlarından biride dış bağlantılara imkân sunmasıdır. Bu bağlamda web sitelerindeki video, haber, fotoğraf, araştırma, metin gibi unsurlara link verilebilmektedir.

Doğru yanıt A seçeneğidir. İletişimin dijitalleşmeyle birleşmesi sonucu sayısal teknolojiler üzerine doğan yani medya, medya alanında niteliksel ve niceliksel boyutta değişimler meydana gelmiştir. Kavramda ki “yeni” kelimesine yapılan vurgu, sadece teknolojinin zaman çizgisi üzerindeki doğrusal hareketini değil aynı zamanda toplumsal dönüşümlerle bağlantılı olarak kullanılan teknolojinin işlevindeki değişime de işaret etmektedir. Dolayısıyla yeni medyayı geleneksel kitle iletişim araçlarından ayıran özellikler hem zamansal olarak hem de teknik kullanım seviyesi olarak yeni olması ve ayrıca toplumsal ilişkilerde ve teknolojiyi kullanım alışkanlıklarında yarattığı farklılıklardır.

Doğru yanıt C seçeneğinde yer alan maliyettir. Dan Laughey (2010), haberin, izleyici/okur için sürekli yeniden üretilmesi gereken, çabuk tüketilen bir mal olduğunu vurgular. Ona göre haberin değeri tipik olarak dram, gösteriş, önemli kişi, kısalık ve güncellik ile ölçülmektedir.

Doğru yanıt B seçeneğidir. Bu kavram, metinlerin birbirleriyle ve kullanıcının metin ile olan etkileşimine olanak sağlayan bir metin anlayışı olarak açıklanmaktadır. Hipermetin denilen bu yeni metin türü, geniş ölçekli, birbirine bağlı, tutarlı ve sayısız metnin varlığını ifade etmektedir. Böylelikle çevrimiçi ortamdaki her metin, başka sunucularda bulunan başka metinlerle ilişkilenebilmektedir. Bu sayede internet üzerindeki bir noktadan istenilen sonsuz sayıda başka notaya geçiş mümkün olmakta farklı sunucularda olsalar bile sayfalar arasında dolaşmak mümkün olmaktadır.

Doğru yanıt D seçeneğidir. Dünyada gelişmiş internet haberciliğinin özgün çeşitli örnekleri bulunmaktadır. B, C, D ve e seçeneklerinde bunlardan bazıları yer almaktadır. Sorunun doğru yanıtı olan İnternet Gazetesi Buzzfeed, New York’ta 2006 yılında, içerik amaçlı bir sosyal ağ olarak kurulmuştur. “Buzzfeed”, iş yerlerinde canı sıkılan insanları kendine çekmek için onların okumak isteyecekleri türden eğlenceli içerikler sunmayı hedeflemektedir. Buzzfeed bu sayede Alexa verilerine göre dünyanın 135., Amerika’nın ise 41. popüler internet sitesi konumundadır. BuzzFeed sadece “İngilizce” yayın yaptığı hâlde; yüz milyonlarca insana ulaşmaktadır.

Doğru yanıt E seçeneğidir. Yeni medya teknolojilerinin gelişimi ile gazetecilik alanı veri gazeteciliği adında yeni ve farklı bir boyut kazanmıştır. Veri Gazeteciliği oldukça büyük bir çalışma disiplini gerektiren dünya ölçeğinde dijitalleşen haber odalarını veriyi daha etkin kullanarak dönüştüren aynı zamanda bilinç değişikliği yaratan bir gazetecilik türüdür.  Genellikle anlaşılması güç konuları, grafikler, tablolar, interaktif haritalar, videolar, infografikler ve üç boyutlu tasarımlar yardımıyla dikkat çekici ve anlaşılabilir halde okuyucuya sunarlar.

Kitlesizleştirme; medya kitlesel bir iletişim aracı olarak tanımlanır, yeni medya da her ne kadar bu özelliği taşısa da kişiye inebilme kabiliyeti vardır. Yani iletişimi hem kitlesel hem de aynı anda kişiye özel gerçekleştirme olanağı sunar. Aynı kaynaktan pek çok kullanıcıyla veri paylaşımı yapılabileceği gibi tek kullanıcıya özel veri de yollanabilir. Böylece kişiye özel içerik sağlama hizmeti ile kitlesel içerik sağlama hizmeti bir arada yürütülebilir (demessification)

Bağlantılılık: Yeni medyanın en büyük avantajlarından biride dış bağlantılara imkân sunmasıdır. Web sitelerindeki video, haber, fotoğraf, araştırma, metin gibi unsurlara link verilebilmektedir.

Yeni medya kavramını tanımlarken, literatürdeki medya tanımlarında bulunan medya kuruluşu ve materyal ögeleri gibi ifadeler geçerliliğini yitirmiştir öyle ki günümüz medyası, kolektif bilgi üretimi ve kitlelere ulaşım sağlayan bireysel platformlar sayesinde medya kuruluşlarından, dijitalleşme ve sayısallaşma sayesinde poz, film şeridi, kaset, kitap gibi materyallerden bağımsız hâle gelmiştir. Bu geleneksel kanalların yok olduğu anlamına gelmiyor tabi ki ancak günümüz medyasının büyük kısmı dağıtım ve üretim anlamında geleneksel kanalların dışına
çıkmış durumdadır.

Güncellenebilirlik Bilginin güncel olması haber niteliği taşıması açısından önemli bir kriterdir.Dinamik yapısıyla güncellenebilen haberlere izin veren alt yapısı sayesinde internet haberciliği ile son dakika haberciliği, habercilik açısından hiç olmadığı kadar ön plana çıkmıştır. Sürekli ve gün boyu durmaksızın internet gazeteleri ve sosyal
medyada haber akışları yenilenmekte ve okurlar bu yenilemeler yapıldığı anda haber in son haline ulaşabilmektedirler.

Hipermetin kavramına ilk olarak Bush, Nelson ve Engelbart gibi isimlerin çalışmalarında rastlamaktayız. Bu kavram, metinlerin birbirleriyle ve kullanıcının metin ile olan etkileşimine olanak sağlayan bir metin anlayışıdır. Herkese açık olan ve birtakım linkler kullanan çevrimiçi metinler internet kullanıcıları için kolayca sayfalar ve metinler içinde ve arasında hareket edebilme olanağı sunmaktadır.

İngilizcede erkek arı anlamına gelen fakat günümüzde insansız hava araçları anlamında kullanılan “dron” kelimesi Türkçemize de bu şekilde girmiştir. Günümüzde habercilik için kullanılan dronlar Wi-Fi ile çalışan uzaktan kumanda edilebilen belli bir uçurma menzili olan şarjı yetti sürece havada kalabilen ürünlerdir.

Robot haberciliğinde, programa haberin öne çıkan bilgileri girilmekte ve bilgiler programa yüklendikten sonra program bu bilgileri haber diline çevirerek yayına hazır hâle getirmektedir. Son dakika ve flaş gelişmelerde ve çoğunlukla mesai saatleri dışında gerçekleşen gelişmeler için hızlı çözüm olur. Program geliştiricilerin tahminlerine göre 2030 yılına gelindiğinde internet haberlerinin %90’ı robotlar tarafından yazılıyor olacak.

Veri Gazeteciliği oldukça büyük bir çalışma disiplini gerektiren dünya ölçeğinde dijitalleşen haber odalarını veriyi daha etkin kullanarak dönüştüren aynı zamanda bilinç değişikliği yaratan bir gazetecilik türüdür. Bir başka tanımla büyük veri yığınlarını işleyerek bilgi yığınları içerisinde okuyucunun kişisel ilgilisine yönelik bilgiyi fark etmesini sağlayan, çarpıcı ve önceden bilinmeyen bir hikayeyi göz önüne getiren veya okuyucunun karmaşık bir konuyu daha iyi anlamasını sağlayan dijital gazetecilik çalışmasıdır.

Hareketli metal dizgi yapılmasına imkân veren ilk matbaanın mucidi Gutenberg'dir. 

Doğru Cevap A’dır.