SOSYAL MEDYA VE PROPAGANDA - Deneme Sınavı - 33

Basitleştirme ve Tek Hedef Kuralı: Propagandada kullanılan mesaj oldukça basit ve tek hedefi içeriyor olmalıdır. Goebbels tarafından tanımlanan bu kuralın sosyal psikolog Le Bon’un (1895) “Kitleler Psikolojisi” kitabında da tanım­landığı görülmektedir. Doğru cevap A’ dır.

Avrupa Konseyi tarafından 2017 yılında yayınlanan raporda günümüzdeki çağdaş bilgi ortamının dört temel özelliğinden söz edilmektedir:

a. Geniş çapta erişim sağlanan, ucuz ve teknoloji temelli bilgi üretme,

b. Bilginin hızlı tüketildiği, özel olanın çabucak kamusal hâle gelebildiği platformlar yaratabilme,

c. Bilginin yayılma hızının giderek arttığı, hızlandırılmış haber döngüsü içeren internete bağlı cihazlara sahip olma,

d. Bilginin gerçek zamanlı olarak (takipçi adı verilen) güvenilir kişiler arasında aktarılması ve bilginin sorgulanmasının en aza indirgenmiş olması.

Diğer yandan, yeni iletişim araçları bilgi üretmeyi kolaylaştırsa da, bu ortamlar yanlış, hatalı ve güvenilir olmayan bilgilerin de üretilmesine ve yayılmasına imkan vermektedir. Doğru cevap A'dır.

Devletler ya da şirketler, uzun vadeli stratejik hedefleri doğrultusunda kısa ve orta vadeli gelecekte öne sürecekleri fikir ve yeniliklere kamuoyu tarafından verilecek tepkileri ölçmek veya yumuşatmak adına kısa film, haber paylaşımı ya da sinema üzerinden çeşitli mesajlar sunmaktadır. Örneğin, sosyal medya paylaşımlarında gelecekteki ülkelerin siyasi haritalarının nasıl olacağı, robotların ele geçirdiği dünyada insanları bekleyen gelişmeler, çeşitli hastalıkların gelecekteki seyri, geleceğin en popüler meslekleri gibi içerikler ile farklı askeri ve sanayi gelişimlerine zemin hazırlanabilmektedir. Doğru cevap E'dir.

İstihbarat bir süreçtir ve verilerin beşeri zihinlerde bilgiye, bilginin ise analitik düzeyde istihbarata dönüşmesini içermektedir. Bu kapsamda en temel düzeyde istihbaratı, ihtiyaç duyulan bilgilerin çeşitli analiz yöntemlerinden geçirilerek istifade edecek noktaya (kişi, şirket veya devlet) raporlanması olarak tanımlamak mümkündür. Bu noktada bir bilginin istihbarata dönüşmesi için beş temel süreçten söz etmek mümkündür: İhtiyaç, toplama, doğrulama, analiz ve ilgili kişilerle paylaşma. Doğru cevap B'dir.

En temel düzeyde istihbaratı, ihtiyaç duyulan bilgilerin çeşitli analiz yöntemlerinden geçirilerek istifade edecek noktaya (kişi, şirket veya devlet) raporlanması olarak tanımlamak mümkündür. Bu noktada bir bilginin istihbarata dönüşmesi için beş temel süreçten söz etmek mümkündür: İhtiyaç, toplama, doğrulama, analiz ve ilgili kişilerle paylaşma. Kamuoyuyla paylaşma bu süreçlerden birisi değildir. Doğru cevap D'dir.

Propagandanın günümüzde yapılabileceği en popüler ve kolay alanın da sosyal medya olduğu görülmektedir. Özellikle Facebook, YouTube, Twitter gibi internetin önde gelen üç uygulamasının terör örgütleri tarafından aktif biçimde kullanıldığını görmekteyiz. Bahse konu sosyal medya uygulamaları örgütlerin propagandalarını yapabilmeleri ve yine örgütün stratejisi olan korku ve dehşet atmosferi oluşturabilmek ve bu korkuyu yayabilmek amacıyla kullandıkları araçlar hâline gelmiştir.

Yalnız kurt eylemi, kendi kendine radikalleşen, kendi imkânlarıyla terör öğretisini benimseyen ve yine kendi imkânlarıyla terör eylemi yapabilecek aşamaya gelen kimselere verilen isimdir.

Açık Kaynak İstihbaratı (Open Source Intelligence, OSINT), kamuya açık bilgilerin sistematik olarak toplanması, işlenmesi ve analiz edilmesi sonucu elde edilen bilgiden istihbarat üretme disiplinidir. Doğru cevap C'dir.

Kendi muhitinde yetişen (homegrown) terörizm ve yalnız kurt radikalleşmesi aynı zamanda Dördüncü nesil savaş adı verilen yeni bir tür savaş yöntemiyle de anılmaktadır. Dördüncü nesil savaş (4th Generation Warfare/ 4GW) kavramı, artık savaş meydanlarında ve cephelerde değil teröre meyilli bireylerin vatandaşı oldukları ülkelerde radikalleşmelerini ve eyleme girişmelerini ifade etmektedir. Ayrıca Batı ülkelerine yönelik onları kendi evlerinde vurma ve teröre maruz bırakma yöntemini de içermektedir (Bendle, 2008, s. 33- 34). Bu türde; savaş ve barış hâli, yenen ve yenilen taraf, barış ve çatışma, asker ve sivil, güvenli ve güvensiz bölge gibi kavramlar bulanıklaşmakta ve bu kavramlar belirsiz hâle gelmektedir.

Kitle Kaynak (Crowdsourcing) bir sorunun çözümü uzmanlar tarafından bulunamadığında, çözümün kitlelerden sağlanması sürecine verilen isim ya da sıfattır. Doğru cevap D'dir.

Güvenlik Yönetişimi, ortak kamu yararı adına devletin güvenliğini sağlayan kurumlarıyla sivil toplum örgütleri ve halkın birlikte karşılıklı açık bir iş birliğiyle gerçekleştirdiği ortak çalışma ağıdır. Doğru cevap B'dir.

Sosyal medyada terör propagandası dikkatle incelendiğinde internet imkânının sadece propaganda ve insan kaynağı elde etmek için değil operasyonları gerçekleştirmek için siber alan olarak da kullanıldığı görülmektedir. Terör tehdidinin evrimleşmesine katkıda bulunan üç temel faktör olup bu faktörler birbiriyle de bağlantılıdırlar. Birinci faktör internet olarak öne çıkmakta, ikincisi sosyal medya ve üçüncüsü de homegrown terörist kavramları olarak bilinmektedir.

Veri madenciliği, büyük ölçekli veriler arasından faydalı bilgiye ulaşma işidir. Büyük veri yığınları içerisinden gelecekle ilgili tahminde bulunabilmesini sağlayabilecek bağlantıların bilgisayar programı kullanarak aranması olarak da tanımlanabilir. İnternetteki bu terabaytlarla ölçülen ham veri, tek başına fazla bilgi sağlamaz. Bu açıdan veri madenciliği, verileri bir dizi farklı perspektiften analiz etme ve yararlı bir formata yerleştirme işlemidir. Doğru cevap D'dir.

Sosyal medyanın sağladığı en önemli imkânlardan birini hem yerel hem de uluslararası teröristlerin Batı ülkelerinde yaşayan radikalleşme eğilimli bireylere ulaşmaları ve saldırı konusunda onları ikna etmeleri oluşturmaktadır. Bu yöntem DAEŞ tarafından sıklıkla kullanılmaktadır. DAEŞ ya kendisine sempati besleyenlere sosyal medya yoluyla ulaşarak bulundukları ve vatandaşı oldukları ülkelerde terör eylemi yaptırmakta ya da yabancı terörist savaşçı olarak saflarına dahil etmek için faaliyette bulunduğu bölgelere çekmektedir (Erbschloe, 2019, ss.9-10).

Yapay Zekâ, insan gibi davranışlar sergileme, sayısal mantık yürütme, hareket, konuşma ve ses algılama gibi birçok yeteneğe sahip yazılımsal ve donanımsal sistemler bütünüdür. Büyük Veri Analizi ve yapay zekânın birlikte kullanıldığı veri madenciliği yöntemiyle elde edilen bilgilerin analizi, ülkelerdeki önemli olaylar ve kişilerin faaliyetlerini açıklama ve öngörme noktasında değerli bilgilere ulaşılmasını sağlamaktadır.

Siyasal toplum mühendisliği, hükûmetler veya özel gruplar tarafından toplumun geniş bir kesiminin tavır ve sosyal davranışları üzerinde etkide bulunacak çabalara atıfla siyaset biliminde kullanılan bir kavramdır. Hedeflenen konularda algı yönetimi yöntemleri vasıtasıyla kamuoyunun oluşturulması ve bireylerin sahip oldukları fikir, değerler, karar ve davranışların istenilen şekilde değiştirilmesi siyasal toplum mühendisliğinin temel unsurunu oluşturmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Terör örgütlerinin sosyal medyanın günümüzdeki gelişmiş durumundan önce de internet üzerinde propaganda evreleri bulunmaktaydı. Bu evrede özellikle web siteleri örgütlerin terör propagandaları için önemli işlev görmekteydi. Terör gruplarıyla iltisaklı web siteleri 1990’lı yılların sonlarına doğru popülerlik kazanıp sosyal medya kanallarının daha fazla rağbet gördüğü 2010’lu yıllara kadar yoğun biçimde kullanılmıştır.

Duygu analizi, kişilerin fikir, değer, tutum ve duygularını yazılı dilden çeşitli yöntemlerle analiz ederek nesnel bir veriye dönüştürme sürecidir. Duygu ve tutumların ölçülebilmesi, oldukça karmaşık ve zor bir süreç olmasına rağmen günümüzde geliştirilen çok farklı algoritmalar ile sosyal medyada herhangi bir metin paylaşan kişinin tutum ve duyguları, olumlu, olumsuz ya da nötr kategorilerine kolaylıklar ayrılarak analiz edilebilmektedir. Duygu analizi sosyal medyada kullanıcıların paylaşımları üzerinden onların duyguları hakkında net bilgiler elde edilmesini sağlamaktadır. Doğru cevap D'dir.