SOSYAL MEDYA VE PROPAGANDA - Deneme Sınavı - 5

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi de demokratik toplumların işleyişi ve bireylerin kendilerini gerçekleştirebilmeleri için ifade özgürlüğünün temel koşul olduğunu kabul etmiş fakat bazı özel durumlarda bu özgürlüğün kısıtlanabileceğine kanaat getirmiştir. Özel hayatın ihlali, hakaret, şiddet, demokratik kamu düzeninin tehdit edilmesi gibi durumlarda, yasayla belirtilen hâller, ifade özgürlüğü açısından kapsam dışı bırakılmaktadır. Doğru cevap E' dir.

Özellikle sosyal medyanın dört atlısı olan “Twit- ter, Instagram, Facebook ve YouTube” araçlarının yaratmış olduğu kitlelere ulaşım gücü, terör örgüt- leri için vazgeçilmez bir imkân sağlamaktadır.

Modern terörizme baktı- ğımızda ise konvansiyonel silahlara başvurulduğu ve yapılan saldırılar neticesinde daha geniş çaplı kitlesel ölümler görülmektedir.

Birol Kartal (2018, s.66), terör örgütlerinin sosyal medya ve interneti kullanma nedenini sekiz başlık altında toplamaktadır. Bunlar; “psikolojik savaş, farkındalık yaratma ve propaganda, bilgi ve veri toplama, yardım ve bağış toplama, örgüte ele- man temini, network oluşturma, bilgi paylaşımı, eylemlerin planlanması ve koordinasyonu” olarak sınıflandırılmaktadır.

Manuel Castells iletişim teknolojileri ve sosyal medya etkisiyle şekillenen yeni toplum yapısını “ağ toplumu” olarak adlandırmaktadır. Ona göre ağ toplumu, bilgi ve iletişim teknolojileri tarafından güçlendirilen ağlardan oluşan bir sosyal yapıya sahip toplumdur.

Yalnız kurt eylemi, kendi kendine radi- kalleşen, kendi imkânlarıyla terör öğretisi- ni benimseyen ve yine kendi imkânlarıyla terör eylemi yapabilecek aşamaya gelen kimselere verilen isimdir.

İngilizcede “homegrown” kelimesi kendi bahçesinde yetişen anlamına gelmektedir. Terör literatüründe ise vatandaşı olduğu Batı ülkelerinde yaşayan ve burada geçir- diği radikalleşme sürecinden sonra birey- sel eylem yapabilecek boyuta gelen kimse- ler için kullanılır.

Vatandaşların internet kullanımının demokratik katılım ve ekonomik refah için önemli ölçüde yarar sağladığı, oy kullanma ve sivil katılım olasılığını artırdığı bazı çalışmalarla da gösterilmiştir. Norris bu grubu “eleştirel vatandaş” olarak adlandırmıştır. Bu grubun en belirgin özelliği demokratik değerlere sıkı sıkıya bağlı olmaları ancak mevcut geleneksel hükûmet yapılarının bunu sağlamada yeterli olduğuna inanmamaları ve onlara karşı şüpheci olmaları şeklinde değerlendirilmektedir.

Endoktrinasyon, belirli bir öğretiyi bir kitleye, bir gruba, bir kişiye empoze et- mek, telkin etmek, beyin yıkama sürecine tabi tutmak anlamına gelmektedir.

Günümüzde demokrasi kuramındaki en canlı tartışmalardan biri kutuplaşma kavramı etrafında dönmektedir. Son dönemde literatürde kutuplaşma kavramının bu denli sık kullanılmasının nedeni, demokrasinin, toplumsal kesimler arasındaki mesafenin artması nedeniyle tehdit altına girdiği iddiasıdır.

Aktivizm, kamuyu etkilemek amacıyla bir grubun güçlü bir şekilde hissettikleri konu lehine aktif olarak savunuculuk yapmaları olarak tarif edilebilir. Dijital ağlar sayesinde örgütlenen kampanya ve eylemleri tanımlamak için geliştirilen kavram ise “dijital aktivizm”dir.

DAEŞ kendisinden önceki terör jenerasyonla- rıyla karşılaştırıldığında yepyeni bir dönemin de başlangıcını yapmıştır. DAEŞ’le birlikte videolar, dijital dergiler ve diğer dokümanlar sosyal medya üzerinden yayılarak yepyeni bir terör dalgası inşa edilmeye çalışılmıştır.

Sosyal medyanın aktivizm açısından sağladığı diğer bir avantaj ise örgütlenmede çok önemli bir faktör olan aynı mekânı paylaşma zorunluluğunun ortadan kalkmasıdır.

DAEŞ, 2014 yılında kendisinin kurduğu bir medya merkezi vasıtasıyla özellikle Batı ülkelerin- deki izleyici hedef kitlesi için YouTube’da birçok ya- yın, belgesel, vahşet videosu ve propaganda içerikli film yayınlanmıştır

Son dönemde sosyal medyanın kutuplaşma tartışmalarındaki yerinin dikkat çekici şekilde arttığı görülür. Her şeyden önce sosyal medya, toplumdaki her türlü düşüncenin özgürce dile getirilmesine imkân tanıyan bir zemin sağlar. Bu bakımdan, modern demokrasinin öngördüğü çoğulcu toplum yapısıyla sosyal medyanın çok sesli görünümünün kesişmesiyle birlikte siyasal özgürlüklerin güçlenmesi beklenebilir. Ancak uygulamada sonucun her zaman beklenen gibi olmadığı söylenebilir. Zira sosyal medyadaki çok seslilik toplumsal kesimler arasındaki mesafenin açılmasına neden olacak bir tartışma iklimi yaratabilmektedir. Çevrim içi dünyada pek çok kişi siyasal kanaatlerini sert ve keskin şekilde ifade etmekte, aynı konuya ilişkin farklı yaklaşımları eleştirirken de bu tavrı sürdürmektedir. Dolayısıyla özellikle sosyal paylaşım siteleri ve mikro bloglar üzerinden yürütülen siyasal tartışmaların dozunun yüz yüze iletişime göre çok daha sert olduğu dikkat çeker. Bu durumun ise farklı toplumsal gruplar arasındaki mesafeyi açacağı, başka bir ifadeyle kutuplaşma dinamiklerini besleyeceği söylenebilir.

Sivil toplum örgütleri yaptıkları çalışmalarla doğadan insan haklarına kadar değişimi ya da gelişimi gerektiren her konuda farkındalık yaratır, kişilerin organize olmasını sağlar ve onları barışçıl bir şekilde eyleme yöneltirler.

Kutuplaşma, en genel şekilde toplum içinde siyasal görüşler ve tercihlerin en uçta yer alan iki noktada yoğunlaşması olarak tanımlanabilir. Başka bir ifadeyle kutuplaşma, siyasal kanaatlerin birbirlerine taban tabana zıt iki noktada toplanmasıdır. Kutuplaşmış bir iklimde bireyler, belirli konulardaki kanaatlerini somut gerçeklerden daha çok kendi içinde bulundukları kesimin genel tavrıyla oluştururlar.

Demokratik toplumlarda farklı kesimler arasındaki ilişkiye ve kanaatlerin şekillenme sürecine bakmak gerekir. Literatürdeki anlamıyla kamuoyu kavramı, belirli bir tartışmalı sorun karşısında toplumun eğilimlerin orta bir noktada kesişeceğini anlatır. Dolayısıyla siyasal tartışmalarda toplum üyelerinin büyük kısmının merkeze doğru yoğunlaşmaları beklenir.