SOSYAL POLİTİKA I - Deneme Sınavı - 20

Ülkeler benimsenen amaçları gerçekleştirebilmek için birtakım araçlar kullanacaklardır. Kullanılacak araçların seçiminde, ülkelerin içerisinde bulundukları ekonomik ve sosyal koşullar, hukuk anlayışı, yönetim biçimi, sosyal devlet anlayışı, sosyal politikanın kapsamında yer alanların büyüklüğü, sendikaların gücü, ücretli çalışma biçiminin yaygınlığı, demokrasi anlayışı, sivil toplum kuruluşlarının gücü ve toplumun bilinç düzeyi gibi unsurlar etkili olacaktır. Dış politika burada sayılan öncelikler arasında bulunmadığına göre, doğru cevap E seçeneğidir.

Kamusal alanda yer alma özelliğine dayanan araçlar yer alır. Bunlar; eğitim, sağlık, güvenlik, adalet, istihdam ve ücret gibi kamusal politikalar ve yasaların ve politikaların uygulanmasından ve denetlenmesinden sorumlu kamusal kurumlardır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Özellikle düşen ücretlere bağlı olarak geçimlerini sağlayamayan işçi ailelerinin kadınları ve çocukları da ailenin geçimine katkı yapabilmek için ücretli olarak çalışmaya başlamışlardır. Aile birliğindeki bozulmayı artıran bu gelişmeler yanında kadınların ve çocukların ağır ve tehlikeli iş koşullarında çalışmak zorunda kalması, aile sağlığını da tehlikeye düşürmüştür. Devletler müdahale etmek zorunda kalmışlardır. Bu müdahale ilk olarak, işçilerin kendileri ve ailelerini çalışma hayatının tehlikeleri ve zararlarına karşı koruma şeklinde ortaya çıkmıştır. Dolayısı ile aile doğru cevap C seçeneğidir.

Kamu müdahalesi, devlet gücü ile ekonomik ve/veya sosyal bir gelişmenin ortaya çıkardığı problemlerin giderilmesi demektir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Keynezyen iktisat anlayışının bir sonucu olarak devletin piyasada aktif rol alması, piyasa müdahalesi anlayışının güçlenmesine ve kamu harcamalarının artmasına neden olmuştur. Doğru cevap C seçeneğidir.

Jean-Jacques Rousseau Toplum Sözleşmesi adlı eserinde, toplumda adalet ve eşitliğin sağlanmasında devletin yoksullukla mücadelesine ve özgürlüğün ve eşitliğin sağlanması anlamına gelen kamu yararı düşüncesine işaret etmektedir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yasal düzenlemeler hiyerarşisi içerisinde geliştirilen her bir kamu müdahalesi, gücünü başta anayasa olmak üzere ilgili kanunlar, tüzükler ve yönetmeliklerden almak zorundadır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Toplu pazarlık ve sözleşme özgürlüğü de ilk defa 1961 Anayasası ve 275 sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu ile düzenlenmiştir. Doğru cevap D seçeneğidir.

“Türk” adının geçtiği ilk Türkçe metin olan Orhun Abideleri, Göktürk devrinde yazılmış, içinde taşıdığı ekonomik, askerî, kültürel ve toplumsal hayata ilişkin öğelerle, Türk toplum yaşantısını yansıtan en eski belgedir.

Toplumsal ve kültürel özellikleriyle tarihî bir derinliğe sahip olan Türk toplumsal yapısı içinde var olan vakıf kurumu, dünyadaki yönetici elitlerin henüz sosyal adalet, sosyal refah ve dengeli gelir dağılımı gibi konularla ilgilenmedikleri bir dönemde devletten bağımsız olarak bu işlevi yerine getirmiştir. Temelinde gönüllülük ve maddi fedakârlık düşüncesinin yattığı vakıf kurumu, sivil karakteriyle dinamik bir toplumsal yapının da hazırlayıcısı olmuştur

Ahi Teşkilatı: Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde Anadolu’da yaşayan Müslüman halkın sanat, ticaret ve ekonomi gibi mesleki alanlarda yetişmesini sağlayan, dinî, ticari ve mesleki örgütlenmedir.

II. Dünya Savaşı sonunda Avrupa’da refah devletlerinin ortaya çıkması, uluslararası düzeyde sürdürülen tartışmalar ve gündeme gelen uygulamaların Türkiye’yi de yakından etkilediği görülmüştür. 1942’de refah devleti uygulamalarının temelini oluşturan önemli belgelerden olan Beveridge Raporu’nun yayınlanmasından sonra meselenin Türk gazetelerinde tartışıldığı ve sosyal güvenlik konusunun ele alınmaya başladığı görülmüştür. Daha sonraları Nazi Almanyası’ndan kaçarak Türkiye’ye gelen Alman profesörlerin İstanbul Üniversitesi İktisat ve İçtimaiyat Enstitüsü bünyesinde toplumsal gerilimleri azaltmak ve toplumun bütünlüğünü korumak için aşırı siyasi akımların önlenmesi konusunda verdikleri eğitimlerin Türkiye’de sosyal politika bilincinin gelişmesine önemli katkıları olmuştur

Mecelle: Ahmet Cevdet Paşa başkanlığındaki bir bilim kurulu tarafından hazırlanan ve 1877 yılında Sultan Abdulhamit tarafından uygulanmaya başlayan ilk Medeni Kanun’dur. 1926 yılında kabul edilen Medeni Kanun’a kadar yürürlükte kalmıştır.

27 Mayıs 1960 askeri müdahalesinin ardından kabul edilen 1961 Anayasası, Türk sosyal politika tarihinde bir dönüm noktasını oluşturmaktadır. Bu dönemde, Türk endüstri ilişkileri sistemi bütün yetersizliklerine karşın çoğulcu kapitalist sistemin gerektirdiği çağdaş bir model üzerine oturtulmaya çalışılmıştır. Cumhuriyet’in ilk yıllarından itibaren uygulanan sanayileşme politikaları sınırlı da olsa bir işçi grubu oluşturmuştur. 1961 Anayasası ile ilk kez Türk Anayasa sistemine giren “sosyal devlet” düşüncesi, endüstri ilişkileri sisteminin demokratik kurallar çerçevesinde oluşumuna katkılar sağlamıştır.

1982 Anayasası’nın “koruma” ilkesi” yerine “düzenleme” ilkesini ön plana çıkardığı görülmektedir. Sendika kurma ve grev hakkında önemli sınırlamalar getiren Anayasa, sendikaların faaliyetlerini de önemli ölçüde sınırlandırmıştır. Anayasa’da kamu görevlileri ile ilgili bir düzenlemeye yer verilmemiş, kamu görevlilerinin sendikal haklara sahip olması 2001 yılında yürürlüğe giren 4688 Sayılı Kanun ile mümkün olabilmiştir.

1970’li yıllarda yaşanan petrol krizleri sonucundaki ekonomik bunalımın suçlusu olarak refah devleti uygulamaları gösterilebilmiştir.

Sosyal politikanın en önemli taraflarından biri de, “kendi kendine yardım mekanizması” olarak da ifade edilen sendikalardır. Avrupa’da Sanayi Devrimi’nin ortaya çıkışını izleyen dönemde çalışma şartlarına tepki olarak örgütlenen işçi sınıfının oluşturduğu yapılar, ilerleyen dönemde sanayi toplumlarının vazgeçilmez birer öğesi haline gelmişlerdir.

Kurtuluş Savaşı yıllarında özellikle yabancı işverenlere karşı yürütülen grevlerle, milli mücadeleye katkı sağlamak hedeflenmiştir. 1923 yılının ilk aylarında Türkiye İşçi ve Çiftçi Sosyalist Fırkasına üye aydınlar, İstanbul ve yurdun diğer bölgelerindeki işçi örgütlerini bu örgüt altında toplayarak Türkiye Dernek Birlikleri İttihadı adı altında sendikaları temsil eden bir yapı oluşturmuşlardır.

Orta Çağ'da emek sermaye ilişkilerini atölye-dükkan ilişkisi çerçevesi içinde karakterize eden kuruluşlar korporasyonlardır. Korporasyonlar aynı meslek ve sanat dalında faaliyet gösterenlerin üretim birlikleri şeklinde oluşturdukları yapılardır. Şehir ekonomilerinin temeli haline gelen bu yapılar muhafazakâr ve koruyucu özellikleri ile yaşadıkla­rı çağın sosyo-ekonomik hayatına önemli katkılar sağlamışlardır. Toplum haya­tı içerisinde emek­-sermaye, üretici­-tüketici ve fert­-devlet ilişkilerini düzenlemek gibi çok yönlü bir fonksiyona sahip olmuşlardır. Doğru cevap B'dir.

Sanayi Devrimi ile ortaya çıkan yeni üretim düzeni ve yeni sınıf­lar ekonomik hayatı yönlendiren düşünürlerin de ortaya çıkmasına yol açmıştır. Bırakınız yap­sınlar, bırakınız geçsinler sloganı ile özdeşleşen liberal iktisadi düşünce piyasa den­gelerine saygı duyulması, bunu zedeleyecek her türlü müdahalenin piyasa güçle­rince cezalandırılacağı ve rekabetçi ortamda fertlerin kendi menfaatlerini gerçek­leştirirken aynı zamanda toplumun da zenginleşeceğine ilişkin tezlerle ekonomik yapıyı belirlemeye çalışmıştır. Doğru cevap D'dir.