SOSYAL POLİTİKA II

Uluslararası hukuktaki genel kabul uyarınca çocuk 18 yaşın altındaki birey olarak tanımlanmaktadır. Nitekim Birleşmiş Milletler (BM) Çocuk Hakları Sözleşmesi’nde; daha erken yaşta reşit olma durumu hariç 18 yaşına kadar her insan çocuk olarak kabul edilmiştir. Ancak sözleşme mutlak bir sınır getirmemiş, ulusal düzenlemelerdeki istisnalara izin veren esnek bir yaklaşım benimsemiştir.

Kadın, çocuk ve gençleri korumaya yönelik ilk hukuki düzenlemeler İngiltere’den başlamak üzere diğer ülkelerde de yapılmaya başlanmıştır. Bu düzenlemelerle belli bir yaşın altındaki çocukların maden ocaklarında, dokuma fabrikalarında çalıştırılmaları ile gece çalıştırılmaları yasaklanmış, günlük çalışma süreleri düşürülmüştür. Örneğin, İngiltere’de 1878 tarihli Fabrikalar Kanunu ile tüm sektörlerde
asgari çalışma yaşı 10’a yükseltilmiş, 14 yaşın altındaki çocukların iş süreleri normal günlük iş sürelerinin yarısına indirilmiştir

Çocuk işçiliğe yol açan nedenler çok çeşitlidir. Bu nedenlerin her biri diğerinin hem nedeni hem de sonucu olduğundan çocuk işçiliği konusunda kısır bir döngü ortaya çıkmaktadır. Araştırmalara göre çocuk işçiliğinin ana nedeni yoksulluktur. Yoksulluk; adaletsiz gelir dağılımı, hızlı ve çarpık kentleşme, işsizlik, kaynakların verimli kullanılmaması, hızlınüfus artışı, göç ve kayıt dışı ekonomi gibi birçok soruna bağlı olarak ortaya çıkmaktadır.

Türkiye’de çocukların çalışma yaşamında yer almaları çok eski tarihlere dayanır. Ancak çocuk istismarı hiçbir zaman için Sanayi Devrimi sonrası batılı ülkelerde görülen boyutlara ulaşmamıştır. Çocukların çalışma yaşamında korunması ile ilgili ilk düzenleme ise 1921 yılında kabul edilen 151 sayılı Ereğli Havzai Fahmiyesi Maden Amelesinin Hukukuna Mütealik Kanun’dur. Belirli bir bölge ile sınırlı olan bu kanun en az çalışma yaşını düzenlemiş, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili koruyucu düzenlemeler getirmiştir.

4857 sayılı İş Kanununun 71. maddesindeki düzenlemeden 15 yaşını doldurmamış olanların çocuk işçi, 15 yaşını doldurmuş olanların genç işçi olarak kabul edildiği anlaşılmaktadır. Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılması Usul ve Esasları Hakkındaki Yönetmelik’te ise genç isçi 15 yaşını tamamlamış ancak 18 yaşını tamamlamamış kişi olarak belirtilmektedir.

Dünyada gençler arasında işsizlik oranı coğrafi farklılıklar göstermekle birlikte 2013 yılında en yüksek işsizlik oranı %30.2 ile Kuzey Afrika ve %28.3 ile Ortadoğu; en düşük işsizlik oranı %10.1 ile Doğu Asya ve Güney Asya bölgelerindedir. Gençler arasında işsizlik oranı yetişkinlere göre bölgesel olarak değişmekle birlikte 2014 yılı itibariyle 2.9 kat daha fazladır. Uzun süreli işsizlik gençler arasında yaygındır.

İşe yerleştirme hizmetleri: Bu hizmetler kamu istihdam kurumları veya özel istihdam büroları tarafından verilmektedir. Kurumlar tarafından önce gençlere uygun işler ve farklı seçenekler hakkında bilgi verilmekte ve gençlerin uygun işlere yerleştirilmeleri sağlanmaktadır.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) yaptığı bir ayırımda kronolojik yaşı dikkate alarak, 45-59 yaş arasını orta yaş, 60-74 yaş arasını yaşlılık,
75-89 yaş arasını ileri yaşlılık, 90 ve üstünü ihtiyarlık şeklinde sınıflandırmıştır.

Bakım sigortası: Bakıma muhtaçlık riskinden doğan bedeni, maddi, ruhi ve manevi zararların giderilmesini sağlamak amacıyla sosyal sigortalar sistemi içinde oluşturulan sigorta türüdür. Almanya ve Japonya’da uygulanmaktadır.

Yaşlılık farklı açılardan “Biyolojik yaşlılık, Fizyolojik yaşlılık, Fonksiyonel yaşlılık, Kronolojik yaşlılık, Sosyal yaşlılık ve Duygusal yaşlılık başlıkları altında tanımlanabilmektedir. Biyolojik yaşlılık, zamana bağlı olarak insan vücudunun yapı ve fonksiyonlarında meydana gelen değişiklikleri ifade etmektedir. Fizyolojik yaşlılık, değişikliklere bağlı olarak ortaya çıkan kişisel ve davranışsal özelliklerdir. Fonksiyonel yaşlılık, aynı yaşta kişilerle karşılaştırıldığında, kişilerin fiziksel görünüş, hareketlilik, dayanıklılık, koordinasyon, düşünsel kapasite gibi gözlenebilir özelliklerine göre belirlenen yaşlılıktır. Kronolojik yaşlılık, kişinin doğumundan itibaren geçen zamana göre bir yıllık birimler esas alınarak yapılan yaşlılık tanımıdır. Sosyal yaşlılık, kültürel yapıya ve sosyal özelliklere göre toplumlara göre değişen, toplumun diğer üyeleri tarafından ve kişilerin kendilerine yükledikleri sosyal rol ve beklentilerdir. Duygusal yaşlılık, kişinin kendini yaşlı hissetmesine bağlı olarak yaşam görüşü ve şeklinin değişmesidir”

18 yaşın altındaki

5-14 yaş aralığındaki çocukları

Sanayi Devrimi ile

10 yaş

İngiltere

18 yaşın altındaki işçiyi

ILO

İşgücü piyasasına yönelik eğitim politikaları

Biyolojik yaşlılık

Başarılı yaşlanma