SOSYAL SORUNLAR - Deneme Sınavı - 17

Sosyal konut; kamu fonlarının aktif olarak kullanıldığı; fiyatların ya da kiraların belirlenmesinde kar motifinin baskın olmadığı; miktarının kalitesinin ve sunum biçiminin belirlenmesinde siyasi karar mekanizmalarının önemli etkiye sahip olduğu konutlar olarak tanımlanabilir. Doğru cevap D’dir.

Gelişmiş ülkelerdeki sosyal konut uygulamalarında ortak yönler bulunmakla beraber, her bir ülkede aynı şekilde geçerli olan standart bir sosyal konut uygulaması ve politikası söz konusu değildir. Ayrıca, sosyal konutların hedef kitlesi de ülkeden ülkeye değişiklik gösterebilmektedir. Bazı ülkelerde toplumun yalnızca en yoksul kesimi bu konutlardan yararlanabilirken bazı ülkelerde düşük ücretli kesimler, bazı ülkelerde ise orta gelir düzeyine sahip kesimler sosyal konutlardan yararlanabilmektedir. Doğru cevap D’dir.

Sosyal konut alanında bilinen ilk büyük uygulama Londra’nın “Bethnal Green” bölgesinde yapılmıştır. Fakat sosyal konut alanında ilk yasal düzenleme ise 1889 yılında Belçika’da yapılmıştır. Daha sonra bunu İngiltere (1890) ve Fransa’daki (1894) düzenlemeler izlemiştir. Doğru cevap A’dır.

Kamu binalarının yeni başkentte birbiri ardına inşa edilmesi ile kamu çalışanlarının kentte sayısının artması, bu dönemde hükûmeti memur konutu inşasına sevk etmiştir. Genç Cumhuriyet’in sınırlı ekonomik imkânları böylece Ankara’nın yeniden inşası ve dönemin orta sınıfı olarak değerlendirilen memurlara yönelik konut ihtiyacının giderilmesi yönünde sarf edilmiştir. Doğru cevap E’dir.

2487 sayılı Toplu Konut Kanunu dönemin önemli gelişmelerindendir. Kanun’la konut üretiminin finansmanı amacıyla bir fon oluşturmuş, fon kapsamında genel bütçe gelirlerinin % 5’inin konut üretilmesi maksadıyla ayrılması öngörülmüştür. Bu kanun, bireysel konut üretiminden çok toplu üretimi desteklemekte, fonun kullanımı konusunda bazı sosyal nitelikli sınırlamalar getirmektedir. Buna göre fondan yararlanacak kimsenin kendisi, eşi ya da velayeti altındaki çocuklarına ait bir evinin olmaması, kişinin alt ya da orta gelir grubuna mensup olması gerekmektedir. Bir kimse fonun mali kaynaklarından ancak bir kez yararlanmaktadır. Ayrıca kanun kapsamında yapılacak konutların 100 m² den daha büyük olmaması gerekmektedir. Bu Kanun ile ilk kez konut kooperatiflerine bir ayrıcalık getirilmiş, kooperatiflere arsa temini konusunda öncelik verilmiştir. Kanunun teşvik edici bu etkisi ile toplu konut yapımında öncü rolleri kooperatifler üstlenmiştir. Doğru cevap C’dir.

Alt ve yoksul gelir grubuna yönelik olarak üretilen konutlara ihtiyaç sahibi kişilerin başvurabilmeleri birtakım ön şartlara tabi tutulmuştur. Gerçek anlamda ihtiyaç sahiplerinin TOKİ’nin ürettiği sosyal konutlardan yararlanabilmeleri için aranan temel şartlar şunlardır:

Doğru cevap B’dir.

Türkiye’de son yıllarda hayata geçirilen büyük ölçekli konut projelerine rağmen, hâlâ kentlerde barınma ihtiyacının giderilmesi ve konutlara erişim noktasında adaletsizlikler yaşanmaktadır. Bu adaletsizliğin başlıca sebepleri, kentsel rantın giderek büyümesi ve kiralık sosyal konut politikasının henüz oluşturulamamasıdır. Kentsel rantın yüksek olması nedeniyle, kentlerde ev sahibi olabilmek sürekli ve düzenli geliri olanlar için bile zor bir durumu ifade etmektedir. Türkiye’de konut sahibi olmak sürekli ve düzenli gelirden ziyade, arsa sahipliliği ve miras gibi dinamiklerin etkisi altındadır. Konut kredisi faiz oranlarının yüksek olması ise alt ve alt-orta gelir gruplarının uzun vadeli konut kredilerinden yeterince faydalanmalarını engellemektedir. Doğru cevap D’dir.

Hollanda’daki Konut Kanunu’na göre sosyal konut kooperatifleri, konut sektöründe şu 6 çeşit faaliyetten sorumlu tutulmuşlardır:

Doğru cevap C’dir.

Sanayi Devrimi, tarım ekonomisi ve onun
üretim ilişkileri yerine arka planında sermaye ve
makinelerin yer aldığı yeni bir düzene geçilmesini
sağlamıştır.

Servetten ve sosyal korumadan yoksun kesimlerin giderek çoğalmasıyla, emek ve sermaye tamamen ayrılmış; işçi ve işveren sınıf bilinci giderek güçlenip, keskinleşmiştir. Sınıf savaşımları ortaya çıkmış ve sanayi toplumları
toplumsal barışı, toplumsal bütünleşmeyi ve
toplumsal dengeyi sürdürmede güçlüklerle karşılaşılmıştır.
İşçiler, yazgı birliği içinde, birlikte hareket etmenin ve örgütlenmenin, mesleki hak ve çıkarlarını korumadaki önemini anlamaya başlamışlardır.

Kırsal alanlarda sağlık, beslenme, eğitim, ulaşım ve bu gibi olanakların yetersizliği,
dengesizliği, denetimsizliği

B şıkkı harici diğer şıklar Türki'ye de iç göçün sonuçlarından bahsetmektedir.

Göç bir nüfus hareketidir. Coğrafi mekân değiştirme süreci olarak göç ekonomik, kültürel, sosyal ve siyasi yönleriyle toplum
yapısını değişmesine neden olur. Türk Dil Kurumu tanımına
göre göç; ekonomik, toplumsal veya siyasi sebeplerle
bireyler ile toplulukların bir ülkeden başka bir ülkeye veya aynı ülke içinde bir yerleşim yerinden başka bir yerleşim yerine gitme işi, taşınma, hicret, muhaceret olarak tanımlanmaktadır

Türkiye'de Doğu bölgelerinde Batı'ya göç, bölgeler arasındaki dengesiz gelişmeyle, Doğu'daki hızlı nüfus artışı ve yetersiz alt yapı olanaklarıyla, yaşam koşullarını zorlaştıran ayrımcı, cinsiyetçi normlarla açıklanabilir.

Kentsel dönüşümün amacı kırdan göç sonucunda oluşmuş gecekondu bölgelerindeki altyapı olanakları ve barınma koşullarını orada yaşayan halkın yaşam kalitesini yükseltecek biçimde iyileştirmektir.

Gecekondulaşma kente yerleşen kırsal kökenli göçmenlerin kendi imkanlarıyla bulduğu bir çözüm, yasal olmayan bir arazi işgaliyken, imar düzenlemeleriyle yasallaştırılmıştır. Tekeli'ni 'gecekondu emrivakisi' olarak adlandırdığı süreci yaratan temel koşullar neoliberal politikalarla konut sorunu ve ekonomik yetersizliklere devletin yanıt vermemesidir.

Siyasi ve toplumsal nedenlerle İstanbul’da yaşayan azınlık ailelerin ülkeyi terk etmek zorunda bırakılarak yerinden edilmesi, birçok tarihî semtin boşalmasına ve boşalan bu yerlere Anadolu’dan gelen ve işçi sınıfına eklemlenen göçmenlerin yerleşmesine sebep olmuştur. 1980’lerin sonuna kadar, yani soylulaştırma sürecinin ilk nüveleri ortaya çıkana dek, bu semtlerin fazlasıyla ihmale uğrayarak birer çöküntü alanı hâline dönüştükleri görülmüştür.

Soylulaştırma İngilizce Gentrification terimine karşılık gelir.

Bugün yoksulluğa ilişkin temel yaklaşımların tarihsel arka planının yoksulları iki ana gruba
ayırarak yoksulluk sorununu tanımlayan ve bu
sınıflandırmayı referans alarak politika öneren tartışmalardan ileri geldiğini söylemek mümkündür.
Görece eski bir tartışma olmasına rağmen bugün
hâlen yansımalarını gördüğümüz bu sınıflandırmada birinci grupta hak eden yoksullar (deserving
poor) ikinci grupta ise hak etmeyen yoksullar (undeserving poor) olmak üzere ikili bir sınıflandırma
yapılmaktadır.

Kırdan yeni göç etmiş işçi sınıfında ailelerin konut sorununa bulduğu geçici bir çözüm 'gecekondulaşma'dır.