SOSYOLOJİ I - Deneme Sınavı - 17

Post-Fordizm, üretilen üründe, üretim sürecinde ve çalışmanın yönetiminde esnekleşme olarak da tarif edilebilir.

Sanayi-sonrası toplum, Bell’e göre güç, iktidar ve toplumsal hareketliliğin, sanayi toplumlarında olduğu gibi mülkiyet etrafında değil, bilgi etrafında şekillendiği toplumları tanımlar.

Weberyan devlet anlayışına göre, devlet belli fonksiyonları yerine getirmek için karmaşık gelişmeler neticesinde ortaya çıkmış; hâkim sınıfın baskı aracı olmaya indirgenemeyecek bir mekanizmadır. Ayrıca devletin ortaya çıkışı sadece sınıflar arası mücadeleye indirgenemez, savaşlar ve teknolojik gelişmeler en az sınıf mücadeleleri kadar önemlidir. Buna ek olarak, söz konusu yaklaşıma göre, devlet, şiddet kullanımını tekeline almaya çalışan bir aygıttır, ancak bunu sadece bir sınıfın egemenliğini sürdürmesi için yapmaz. Doğru cevap D’dir.

Modern devlet ilk kez Avrupa’da ortaya çıkmıştır. Ateşli silahların keşfi, üretim artışı, ulaşım ve ticaret alanındaki gelişmeler, modern devletin Avrupa’da ortaya çıkışını tetikleyen başlıca unsurlardandır.  Doğru cevap A’dır.

Weber'e göre, modern devletlerde, dini/geleneksel meşrulaştırma biçimlerinin etkisi azalmış ve onun yerine yasal/akılcı (bürokrasinin modern hayatın devamı için ne kadar merkezi olduğunu vurgulayan) meşrulaştırma biçimleri ağırlık kazanmıştır. Doğru cevap C’dir.

İlk siyasi partiler 1820’lerde ABD’de ortaya çıkmıştır. 1840’ların sonunda Belçika ve İsviçre, 1850’lerden itibaren ise Birleşik Krallık Liberal Partisi yine dünyanın ilk modern siyasi partilerinden olmuştur. Doğru cevap A’dır.

Marksist yaklaşım, bir üstyapı fenomeni olarak tanımladığı siyaseti altyapı olarak nitelendirdiği üretim ilişkilerinin bir yansıması (veya ona tabi olan bir gölge fenomen) olarak görür. Bu indirgemecilikten uzaklaşmak için, Marx sonrasında, Gramsci ve  Althusser gibi kuramcılar siyaset ve devletin "göreli özerkliği" kavramı üzerinde durmuşlardır. Doğru cevap A’dır.

Siyaset bilimi literatüründe siyasal partilerin, "kadro partileri" ve "kitle partileri" olarak ikiye ayrılması gelenek haline gelmiştir. Kitle partileri üye sayılarını artırmayı ve üyeler ile her zaman sıkı ilişki kurmayı hedefleyen partilerdir. Üye sayısını artırmaya çalışan, üyelerini aktif tutan parti daha çok sivil toplum örgütüne benzer özelliklere sahiptir. Sıradan üyeler, yerel parti kongrelerinde ve ulusal düzlemde parti içi hiyerarşinin oluşumunda önemli roller oynarlar. Parti politikalarının belirlenmesinde de üyelerin etkin olmasına özel gayret gösterilir, parti içi demokrasi öne çıkarılan bir değerdir. Doğru cevap E’dir.

Siyasal mücadelenin partiler arasında değil, parti-içi hizipler arasında cereyan ettiği sistem hakim parti sistemi olarak isimlendirilir. Japonya’daki Liberal Demokrat Parti (1955-1993) ve İsveç’teki Sosyal Demokratik İşçi Partisi (1950-1991) hâkim parti sisteminin örneklerindendir. Doğru cevap D’dir.

Siyaset felsefesinde sivil toplum kavramı çok farklı anlamlarda kullanılabilmektedir. Thomas Hobbes (1588-1679), sivil toplum kavramını doğa durumunun tersi olan medeni yaşamı ifade etmek için kullanmıştır. Doğru cevap B’dir.

Medyanın siyasal hayat üzerindeki etkisinin “gündem belirleme” (agenda setting) üzerinden inşa edildiği genel kabul görmektedir. Gündem belirleme, medyanın hangi meselelerin önemli hangilerinin önemsiz olduğu ve hangi meseleye ne kadar süreyle ve ne kadar yer verileceği üzerindeki etkisini ifade eder. Doğru cevap B’dir.

Gönüllü faaliyetleri de içerir

Kapitalizm, sanayileşme, iktisat

sanayileşme

Çalışma ve boş zaman ayrımının ortaya çıkması

Organik dayanışma

Verimlilik temelinde emek sürecinin rasyonelleştirilmesidir.

Emek sürecinin rutin olmayan, çeşitlendirilmiş, farklı işler temelinde örgütlenmesidir

Küreselleşme

Yerel, ulusal ve küresel arasındaki tarihsel ayrımların derinleşerek belirginleşmesi.