SOSYOLOJİ I - Deneme Sınavı - 20

Sosyoloji toplumsal süreçleri, toplumsal ilişkileri ve olayları anlama ve açıklama amacıyla uğraş veren bir bilim dalıdır. Doğru cevap D'dir.

oplumsal değişme, toplumun yapısını oluşturan toplumsal ilişkiler ağının, toplumsal kurumların, birey ve grup davranışlarının, toplumsal norm ve değerlerin tarihsel olarak geçirdiği farklılaşma ve dönüşüm sürecidir. Doğru cevap C'dir.

Keşifler, icatlar, coğrafi yayılma ve din ise toplumsal değişmeyi etkileyen kültürel faktörler arasında yer almaktadırlar. Doğru cevap A'dır.

İkinci Dünya Toplumları: Doğu Bloğu ülkeleri olarak da adlandırılan bu toplumlar 1917 Rus Devrimi ile ortaya çıkmışlardır. Doğru cevap B'dir.

Spencer toplumsal değişmeyi biyolojik organizmaların geçirdiği evrim sürecine dayandırarak açıklamaktadır. Doğru cevap E'dir. 

Modernite, geleneksel dünya görüşünden koparak nesnel bir bilim, ilerleme, evrensel bir ahlâk ve hukuk geliştirme amacı taşıyan Aydınlanma düşüncesine dayanan toplumsal değerler sistemi ve örgütlenmesidir. Doğru cevap C'dir. 

Kapitalizm, özel mülkiyete dayalı sermaye ile mülksüz ücretli emek arasındaki ilişkiye dayanan bir meta üretim sistemidir ve bu özelliklerden kaynaklanan bir sınıf sistemi tarafından karakterize edilir. Doğru cevap A'dır. 

Kuşkucular küreselleşme karşıtıdırlar ve dünya ekonomisinin küreselleştiği iddialarına eleştirel bakarlar. Doğru cevap D'dir. 

Mücadele sürecinde herkesin uyması gereken ortak kurallar olmazsa, güçlü olanın güç- süzü ezdiği bir kaos ve kargaşa hali söz konusu oluİngiliz düşünür Thomas Hobbes “insan insanın kurdudur” diyerek bu durumu anlatmak istemiştir.

Çatışma olgusunun toplumsal hayatın doğasında var olduğunu biliyoruz. Siyaset çatışmayı ortadan kaldırmayı değil, kontrol altında tutmayı, düzenlemeyi, tabiri caizse onu ehlileştirmeyi amaçlar.

İlk insanlar yaşamalarına yetecek olandan daha fazla ürün ürettikleri zaman, bu ürünün kim(ler) tarafından kontrol edileceği meselesi gündeme gelmiş ve tam da bu aşamada şiddeti tekeline alma iddiasını dile getiren devlet benzeri yapılar ortaya çıkmıştır.

Siyaset bilimi literatüründe egemenlik kavramı çok tartışmalıdır. Kimileri egemenliğin mutlakiyetçi dönemlerin bir ürünü olduğu ve üstün ve sınırsız gücü meşrulaştırmak anlamına geldiğinden bahsederek, kavramın demokratik düşünce açısından kabul edilemez olduğu fikrini savunurlar. Kavramın kullanışlı olduğunu savunanlar ise modern devletlerin belli bir coğrafya üzerindeki hâkimiyet iddiasının egemenlik kavramıyla açıklanabileceğini ifade ederek, egemenliğin hukuki bir kavram olarak kullanılması gerektiğini savunurlar.

Devletleri oluşturan temel olgu savaşlardır” önermesi genel kabul görmektedir.

Liberal demokrasi yaklaşımını benimseyenler, doğrudan demokrasi idealini ifade eden,
“halkın halk tarafından halk için yönetimi” anlayışı gerçekçi bulmazlar.

Modern dünyada otoriter rejimler çok çeşitlidir. Babadan oğula geçen hanedanlık rejimleri, din adamlarının etkili olduğu teokrasiler, askeri diktatörlükler, sivil diktatörlük- ler, bir kişiden ziyade parti ya da küçük grubun diktatörlüğüne dayalı rejimler ilk anda akla gelenlerdir.

Siyaset bilimi literatüründe siyasal partilerin, kadro partileri ve kitle partileri olarak ikiye ayrılması gelenek haline gelmiştir.

Sivil toplum kuruluşları devletten bağımsız olarak kamusal alanı etkilemek isteyen bireyler tarafından oluşturulmuş, gönüllülük esasına dayalı örgütlenmeler olarak tanımlanabilirler. Bu tanımın üç temel özelliği öne çıkar; gönüllü katılım, mali bağımsızlık ve iktidarı amaçlamadan kamusal denilebilecek bir mesele üzerinde etki yapma hedefine sahip olma.

Modern öncesi dönemde de idareciler, yönetilenlerin kendileri hakkında neler düşündüklerini öğrenmek istemekteydiler.Casusluk, jurnalizm ve hatta bazen idarecilerin kıyafet değiştirerek halkın arasına karışmaları yönetenlerin nelere tahammül edebileceklerini öğrenme çabasının ne kadar eskiye dayandığını göstermektedir.

Çalışmayı “ekonomik veya sembolik değeri olan ve sadece zevk için üstlenilmeyen fiziksel ve zihinsel çaba içeren, amaçlı insan aktivitesi” olarak tanımlayan sosyal bilimci John W. Budd'dır. Bu tanım, çalışmanın ekonomik karakterinin yanı sıra, zevk ve sembolik değer ifadelerinin içeriğini oluşturan psikolojik, kültürel ve toplumsal yanları üzerine de düşünmemize imkân vermesi bakımından önemlidir.

John W. Budd'ın on farklı çalışma kavramsallaştırması ve anlayışı listesinde çalışmayı insan yaşamı ya da sosyal düzenin devamı için gerekli olan kesin bir yük, bir lanet olarak gören anlayışın entellektüel temelleri Batı ilahiyatı, Antik Yunan, Roma Felsefesidir.