STRATEJİ VE GÜVENLİK - Deneme Sınavı - 36

Buzan/Hansen’e göre güvenlik çalışmalarının beş temel sorusu şunlardır; Kimin güvenliği korunmalı ve çalışılmalı, askeri güvenlik temel güvenlik sektörü müdür? . Güvenlik sadece dışsınırlara yönelik tehditlerle mi ilgilidir, iç tehditleri de kapsar mı? ,Güvenlik siyasetinin belirleyici kavramı aciliyet midir? ,Güvenlik epistemolojisi nedir?

Eleştirisel inşacılık, devlet yerine toplulukların askeri güvenliğini özellikle söyleme dayalı postpozitivist yaklaşımlarla inceleyen, ABD’de başlayıp, Avrupa’ya 990’larda
yayılan akımdır. Başlıca temsilcileri, Emanuel Adler ve Michael N. Barnett’tir.

ABD’deki Güvenlik Okulları;
• Saldırgan (offensive) realizm
• Savunmacı (defensive) realizm
• Diğer realist teoriler (post-klasik vs.)
• Uluslararası İlişkilerin İnşacı teorisi
• Uluslararası düzende güç ve kurumlar

Literatürde güvenlik teorilerinin bütünü hakkında yapılan geniş bir değerlendirme de Steve Smith’e aittir

Aralık 2010’da başlayan, Tunus, Mısır, Libya ve Yemen’de otoriter iktidarların de­ğişmesine yol açan Arap Baharı 2011’de Suriye’de iç savaşa dönüşerek Ortadoğu bölgesinde genel bir istikrarsızlık ve değişim süreci başlatmıştır.

Smith, 1999 tarihli makalesinde, geleneksel akım dışında kalan belli başlı teorileri şu yedi başlık altında toplayıp, ana hatlarıyla özetlemektedir: Alternatif Savunma ve Ortak Güvenlik, Üçüncü Dünya Güvenlik Okulu, Kopenhag Okulu, İnşacı, Eleştirel, Feminist ve Post-Yapısal Güvenlik Çalışmaları.

National Security Culture başlıklı eser Peter J.  Katzenstein tarafından derlenmiştir.

Uluslararası İlişkilerde kuvvet kullanımının azalmasını ya da kuvvet kullanılmamasını normatif olarak savunan, stratejik nükleer tartışmalardaki tehlikelere dikkat çeken ve devletin güvenliği yerine bireyin güvenliğinin analiz merkezine alınmasını öngören anlayış barış antlaşmaları anlayışıdır.

Hâlihazırdaki geçerli mevzuat çerçevesinde Türkiye’nin ulusal güvenlik politikalarının belirlenmesinde temel aktörler, Cumhurbaşkanlığı, Türk Silahlı Kuvvetleri, MGK ve diğer yürüt­me organları olarak sıralanabilir. Bu aktörlerin ulusal güvenlik sisteminin belir­leyicileri olmaları, 1982 Anayasasının 117. ve 118. maddeleri ile bu maddelere ilişkin değişiklikler (2003, 2010 ve 2017) ve buna uygun çıkarılan kanunlar ile Haziran 2018’den itibaren Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerine dayanmaktadır.

Anayasaya (117. ve 118. maddeler) göre Cumhurbaşkanı, ulusal güvenliğin sağlanması ile Silahlı Kuvvetlerin yurt savunmasına hazırlanmasından TBMM’ye karşı sorumludur.

Realist güvenlik anlayışına göre güvenliğin temel öznesi devlettir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

İnsanları içinde bulundukları doğa halinden kurtaracak ve aralarındaki çatışmaları engelleyecek gücün Leviathan olduğunu savunan düşünür Thomas Hobbes'tur.

Realist teoride güvenlik sorunları kuvvet kullanımı ya da kullanılacağına dair tehdit ile özdeştir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Birinci sınıf askerî/siyasi kabiliyetler ile bunları destekleyecek nitelikte ekonomik kabiliyetlere ve tüm bu kabiliyetlerini küresel düzlemde uygulayabilme yeteneğine sahip olan ve bu statüleri diğer güçlerce tanınan güçlere süper güç adı verilir.

Kenneth Waltz'a göre uluslararası sistemin yapısının düzenleyici ilkesi anarşidir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

ABD, 1787’deki kuruluşundan İkinci Dünya Savaşı’na kadar yalnızcılık politikası izlemiştir. Güney Amerika ülkelerinin bağımsızlıklarını kazanmaya başladıkları bir dönemde, ABD Başkanı James Monroe tarafından 1823’te ilan edilen bu politikanın özünde, kendi kendine yetebilen Amerika kıtasının Avrupa sömürgeciliğine kapatılması ve ABD’nin Avrupa’nın iç çekişmelerine müdahil olmaması anlayışı yatmaktadır. Monroe doktrini olarak anılan bu politika çerçevesinde, ABD bir taraf­tan bir asırdan fazla dönemin uluslararası (temelde Avrupa) çatışmalarından uzak durmuş, diğer taraf­tan Avrupa’nın kolonyal devletlerinin Amerika kıtasında hareketlerini engelleyerek bölgede kendisi için güvenli bir “arka bahçe” oluşturmuştur.

Neorealist görüşte "diğerlerinin niyetlerinden emin olmayan devletlerin güvenlik için silahlanarak kısır döngü yarattıkları duruma" güvenlik ikilemi denir.

ABD, II. Dünya Savaşı sırasında yıkılmış olan Avrupa ekonomilerini canlandırarak uluslararası ticarette alım yapabilecek güce kavuşturmak amacıyla 1948-1951 arasında Marshall Planını uygulamaya koymuş, Planın uygulanmasını sağlamak üzere 1948’de Avrupa Ekonomik İşbirliği Örgütü’nü (Organization of European Economic Cooperation - OEEC) kurdurmuştur.

Güneydoğu Asya Antlaşması Örgütü - SEATO (1954): ABD, İngiltere, Fransa, Avustralya, Yeni Zelanda, Filipinler ve Tayland arasında 1954’te imzalanan antlaşma çerçevesinde kurulan savunma örgütüdür.

Bir sistemdeki devletler arasında hiçbir devletin ya da var olan ittifakın başat güce sahip olamayacağı şekilde gücün dağılımını güç dengesi kavramı ifade eder. Doğru yanıt C şıkkıdır.