TANZİMAT DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI II

Talim-i Edebiyat, Recaizâde Mahmut Ekrem'in Türk edebiyatının modernleşmesi sürecinin hızlanmasına katkı sağlamış bir eserdir. Doğru yanıt: C'dir.

Recaizâde Mahmut Ekrem'e göre bir eserde en önemli özellik "fikir"dir. Doğru yanıt: B'dir.

Recaizâde Mahmut Ekrem, III. Zemzeme Mukaddimesi eserinde Muallim Naci'yi  eleştirmiştir. Doğru yanıt: D'dir.

Takrizat, Recaizâde Mahmut Ekrem'in dönemin şair ve yazarlarını eleştirdiği eseridir. Doğru yanıt: A'dır.

Ahmet Haşim, Tanzimat Dönemi sanatçılarından biri değildir. Doğru yanıt: E'dir.

Ateş-pare, Abdülhakhamit Tarhan'ın eserlerinden biri değildir. Ateş-pare, Muallim Naci'nin bir eseridir. Doğru yanıt: A'dır.

"Tabiatta görülen her şey şiirdir; şiire ilham veren unsurlardır." Bu söz, Abdülhakhamit Tarhan'a aittir. Doğru yanıt: D'dir.

Muallim Naci, Romantizm'den Realizm'e geçişi hazırlayan bir Tanzimat sanatçısıdır. Doğru yanıt: C'dir.

"Demdeme" Muallim Naci'nin Recaizâde Mahmut Ekrem'in eleştirilerine verdiği yanıtlardan oluşan eserinin adıdır. Doğru yanıt: B'dir.

Ta’lim-i Edebiyat (1879), Recaizade Mahmut Ekrem’in Mekteb-i Mülkiye’deki “Edebiyat-ı Osmaniye” dersi için yazdığı ve yeni edebiyatın kuramsal kısmını oluşturan belagat ve edebiyat teorisi kitabıdır. Doğru cevap C'dir.

Ta’lim-i Edebiyat dört kısımdan oluşmaktadır. Birinci kısım “Kuva-yı Zihniye’nin Edebiyyatta Fi’li” (Zihin Gücünün Edebiyatta Etkinliği) başlığını taşımaktadır. Bu bölümde yer alan alt başlıklar, Efkar (Fikirler), Hissiyat (Hisler), Hüsn-i Tabi’at (Tabiat Güzelliği), Kuvve-i Hayaliyye (Hayal Gücü), Zarafet –yahut- Nüktedanlık ve Kuvve-i Hafıza (Hafıza Gücü)’dır. Doğru cevap A'dır.

Recaizade Mahmut Ekrem’in Ta’lim-i Edebiyat'ının ikinci kısmı, “Esalib” (Üsluplar) başlığını taşımaktadır. Bu bölümde yer alan alt başlıklar; Fesahat, (ahenkli ve kusursuz söz) Vuzuh (ifadede açıklık), Tabi’at, Münakkahiyyet (en iyilerin seçilmesi), Aheng-i Selaset (akıcı ahenk) ve Muvafakat (uygunluk)’tır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Fesahat, bir edebi eserin söyleyiş, ahenk ve yazım bakımından kusursuz olmasıdır. Doğru cevap B'dir.

Takriz, alanında uzman bir dosta yazdırılıp kitabın başına konan ve eseri överek olumlu taraflarını ortaya koyan nesir veya manzumelere denir. “Ustalara sığınma” olarak anlaşılan takriz yazma/yazdırma edebiyatımızda Tanzimat’tan sonra başlamıştır. Doğru cevap E'dir.

Abdülhak Hamit Tarhan, Hintli bir kız biblosunun ilhamıyla yazdığı ve İngiliz sömürgeciliğini işlediği Duhter-i Hindu adlı tiyatro eserinde ezen-ezilen, zalim-mazlum, tabiat- medeniyet gibi temalara yer vermektedir. Doğru cevap A'dır.

Tanzimat ikinci kuşak sanatçılarından Sami Paşazade Sezai, “Namık Kemal’i üstat olarak tanımasına rağmen, Beşir Fuad’ın tenkitleriyle başlayan realist akımın da tesirinde kalır. Doğru cevap D'dir.

Sami Paşazade Sezai, “Hatırat-ı Edebiye”den başlıklı yazısında üç dile (Arapça, Farsça, Türkçe) birden hakim olan, kusursuz sözleriyle gerçeğe uygun olmayan hayallerle uğraşan divan şairlerinin kendilerini kuşatan tabiata ve gerçeğin cazibelerine gözlerini kapattıklarını iddia eden bir eserdir. Doğru cevap B'dir.

Tahmis, bir gazelin beyitlerinin önüne aynı ölçüde ve kafiyede mısra eklenerek yazılan şiirlere verilen addır. Doğru cevap E'dir.

Muallim Naci’nin dil ve edebiyat meselelerini ele aldığı eleştiri türündeki eserleri: Muallim, Muhaberat ve Muheverat, Mektuplarım, İntikad, Demdeme ve Istılahat-ı Edebiyye. Doğru cevap A'dır.

Tanzimat Dönemi eleştirisinin Namık Kemal’den sonra ikinci önemli ismi olan Recaizâde Mahmut Ekrem’in eleştiri anlayışının önemli tarafı, Tanzimat edebiyatının estetiğini yapması ve eski edebiyat taraftarlarına karşı yeni edebiyatı savunmasıdır. Recaizâde Mahmut Ekrem, genç kuşağa öncülük eden hocalığı ve teorik çalışmalarıyla ön plana çıkar. Ekrem, aynı zamanda Servet-i Fünûn kuşağının da âdeta yol haritasını çizer ve fikirleriyle, bakış açısıyla onlara
yol gösterir. Servet-i Fünûn edebiyatının teorisyeni olarak görülen Recaizâde Mahmut Ekrem, Ta’lîm-i Edebiyat, Takdir-i Elhan, “III. Zemzeme Mukaddimesi” ve Takrizat adlı eserlerinde sanat, edebiyat ve şiirle ilgili eleştirilerini dile getirir.