TEHLİKELİ MADDE LOJİSTİĞİ VE İŞ GÜVENLİĞİ

ISM;Uluslararası Güvenlik Yönetimi Kodu (International Safety Management)’dur ve deniz yolu taşımacılığında çalışan gemiler için kullanılır.

IMDG Kodu’nun amacı, tehlikeli yüklerin serbest, kısıtsız hareketliliklerini kolaylaştırırken, bu yüklerin emniyetli bir şekilde taşınmalarını sağlamak ve çevre kirliliğini önlemektir. IMDG, aşağıda belirtilen konuları içermektedir:
• Tanımlama ve eğitim
• Sınıflandırma
• Tehlikeli maddeler listesi
• Ambalajlama ve tank hükümleri
• Gönderim prosedürleri
• Ambalaj ve tank hükümleri ve testleri
• Nakliye operasyonlarına ilişkin hükümler

CIM; eşyanın Demiryoluyla Uluslararası Taşıma Sözleşmesine İlişkin Tek Tip Kuralları için kullanılan kısaltmadır.

IMDG kodları aşağıdaki hususları içermektedir (IMO, 2016):

• Gemi ve kargolara yönelik tehlikeli madde kaynaklı zararların engellenmesi

• Deniz çevre güvenliği ve buna yönelik zararların önlenmesi

• Tehlikeli maddelerin güvenli taşınmaları için gereken önlemlerin alınması

• Bu tür ürünlerin taşınıp taşınmayacaklarının belirlenmesi

IMDG kodlarında 9 tehlikeli madde sınıfı vardır.

Sarnıç Vagon; sıvı, gazlı, toz ya da granüllü maddelerin nakliyesi için kullanılan, bir ya da birden çok sarnıçtan oluşan bir üst yapı ile hareketli aksam, süspansiyon, tampon, çekme, fren ve benzeri gibi ekipmanların monte edildiği bir şasisi bulunan vagondur.

Tehlikeli madde yüklü vagonların manevraları en fazla 15 km/h hızla yapılmalıdır.

Tehlikeli madde taşıyan trenlerde aşağıdaki belgelerin bulundurulması zorunludur.

• Taşıma evrakı
• Taşımacı tarafından makiniste/tren görevlisine verilmek üzere hazırlanan yazılı talimat
• Taşımacılık zincirinde demiryolunun yanı sıra başka bir modunda kullanılacağı
durumlarda Çok Modlu Tehlikeli Mal Formu
• Sınıf 1 ve Sınıf 7 tehlikeli maddelerin taşınmasında,sözkonusu yönetmelik kapsamında
belirlenen ilgili/yetkili mercilerden alınmış özel taşıma izin belgesinin fotokopisi
• Tehlikeli madde taşımacılığı yapan trenlere/vagonlara ait Tehlikeli Maddeler ve
Tehlikeli Atık Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Poliçesi

Alıcının Yükümlülükleri
Alıcı;
• Yükün teslim alınmasına engel bir durum olmadıkça yükün kabulünü ertelememekle ve boşaltma işlemi tamamlandıktan sonra kendisiyle ilgili RID’da öngörülen şartları yerine getirmekle,
• Vagon veya konteynerlerin, RID’ın boşaltmaya ilişkin şartlarının yerine getirilmesi hâlinde boşaltılmasını, bu hükümlerin yerine getirilmemesi durumunda ise iade edilmesini sağlamakla,
• Diğer tarafların (boşaltan, temizleyici, dezenfekte hizmeti ve benzeri) yükümlü-
lüklerinin üstlenilerek yürütülmesi hâlinde ilgili RID hükümlerine uymak için uygun tedbirleri almakla,
• Boşaltmak üzere emrine verilen vagon ve diğer yük taşıma birimlerini süresi içinde emniyetle boşaltma yapılmasını sağlayacak ekipmana sahip olmakla veya temin etmekle yükümlüdür.

IMDG Kodu’nun amacı, tehlikeli yüklerin serbest, kısıtsız hareketliliklerini kolaylaştırırken bu yüklerin emniyetli bir şekilde taşınmalarını sağlamak ve çevre kirliliğini önlemektir.

Son 60 yıl içinde sadece İstanbul boğazında 500’den fazla gemi kazası olmuş; çoğu gemi- lerin taşıdığı tehlikeli maddeler sebebiyle bu kazalar, Boğaz ve deniz çevresinin kirlen- mesine yol açmış; çevrede yaşayan insanların da can ve mal güvenliğini tehdit etmiştir.

Tehlikeli maddelerin gemilerde taşınmaları hakkındaki bazı genel hükümler ve bu maddelerin sınıflandırılmaları hususu, 1948 tarihli SOLAS Konferansı’nda kabul edilmiştir. IMDG Kodu da ilk defa 1965 yılında Uluslararası Denizcilik Teşkilatı (IMO) tarafından hazırlanarak hükûmetlere tavsiye edilmiştir.

Yük İlgilisinin Yükümlülükleri

Yük ilgilisinin sorumlulukları aşağıda belirtilmiştir:

Tehlikeli yüklerle ilgili tüm zorunlu doküman, bilgi ve belgeleri hazırlar, hazırlatır ve bu belgelerin taşıma faaliyeti süresinde yükle birlikte bulunmasını sağlar.

Tehlikeli yüklerin mevzuata uygun şekilde sınıflanmasını, tanımlanmasını, ambalajlanmasını, işaretlenmesini, etiketlenmesini, plakalanmasını sağlar.

Tehlikeli yüklerin onaylı ve kurallara uygun ambalaj, kap ve yük taşıma birimine emniyetli bir biçimde yüklenmesini, istif edilmesini, sağlama alınmasını, taşınmasını ve boşaltılmasını sağlar.

Tüm ilgili personelin, denizyolunda taşınan tehlikeli yüklerin riskleri, emniyet önlemleri, emniyetli çalışma, acil durum önlemleri, güvenlik ve benzer konularda eğitilmesini sağlar, eğitim kayıtlarını tutar.

Kurallara uygun olmayan, emniyetsiz, kişilere veya çevreye risk oluşturan tehlikeli maddeler için gerekli emniyet tedbirinin alınmasını sağlar.

Acil durum veya kaza durumlarında ilgililere gerekli bilgi ve desteği sağlar.

Sorumluluk alanında oluşan tehlikeli yük kazalarını idareye bildirir.

Resmî makamlar tarafından yapılan kontrollerde istenen bilgi ve belgeleri sunar, gerekli iş birliğini sağlar.

Kıyı tesisi işleticisinin sorumlulukları aşağıda belirtilmiştir.
• Gemilerin uygun, korunaklı, emniyetli şekilde yanaşma ve bağlanmasını sağlar.
• Gemi ve kıyı arasındaki giriş-çıkış sisteminin uygun ve emniyetli olmasını sağlar.

• Tehlikeli yüklerin yüklenmesi, boşaltılması ve elleçlenmesi faaliyetlerinde görev alan kişilerin eğitim almasını sağlar.
• Tehlikeli yüklerin işletme sahasında uygun nitelikli, eğitimli, iş güvenliği tedbirlerini almış personel tarafından emniyetli ve kurallara uygun şekilde taşınmasını, elleçlenmesini, ayrıştırılmasını, istif edilmesini, geçici şekilde bekletilmesini ve denetlenmesini sağlar.

• Tehlikeli yüklerle ilgili tüm zorunlu doküman, bilgi ve belgeleri yük ilgilisindentalep eder, yükle birlikte bulunmasını sağlar.

• İşletme sahasındaki tüm tehlikeli yüklerin güncel listesini tutar.
• Tüm işletme personelinin, elleçlenen tehlikeli yüklerin riskleri, emniyet önlemleri,emniyetli çalışma, acil durum önlemleri, güvenlik ve benzer konularda eğitilmesini sağlar, eğitim kayıtlarını tutar.
• Tesislerine giren tehlikeli yüklerin usule uygun şekilde tanımlandığını, sınıflandığını, sertifikalandırıldığını, ambalajlandığını, etiketlendiğini, beyan edildiğini, onaylı ve kurallara uygun ambalaj, kap ve yük taşıma birimine emniyetli bir bi- çimde yüklendiğini ve taşındığını teyit etmek amacıyla ilgili evrakların kontrolünü yapar.

• Kurallara uygun olmayan, emniyetsiz veya kişilere veya çevreye risk oluşturan tehlikeli maddeler için gerekli emniyet tedbirini alarak liman başkanlığına bildirir.
• Acil durum düzenlemeleri yapılmasını ve bu konularda ilgili tüm kişilerin bilgilendirilmesini sağlar.
• İşletme sorumluluk alanında oluşan tehlikeli yük kazalarını liman başkanlığına bildirir.
• Resmî makamlar tarafından yapılan kontrollerde gerekli destek ve iş birliğini sağlar.

• Tehlikeli maddeler ile ilgili faaliyetleri bu işlere uygun olarak tesis edilmiş rıhtım, iskele, depo ve antrepolarda yapar.
• Dökme petrol ve petrol ürünleri yükleme veya boşaltma yapacak gemi ve deniz araçları için ayrılmış rıhtım ve iskeleleri, bu iş için uygun nitelikte tesisat ve teçhizat ile donatır.
• İşletme sahasında geçici bekletilmesi mümkün olmayan veya izin verilmeyen tehlikeli maddelerin, bekletilmeksizin en kısa zamanda kıyı tesisi dışına naklini sağlar.

• Tehlikeli maddeleri taşıyan gemi ve deniz araçlarını, liman başkanlığının izni olmadan iskele ve rıhtıma yanaştıramaz.
• Tehlikeli madde taşınan konteynerler için ayırım ve istif kurallarına uygun bir depolama sahası oluşturur ve bu sahada gerekli olan yangın, çevre ve diğer em- niyet tedbirlerini alır. Tehlikeli maddelerin gemi ve deniz araçlarına yüklenmesi,

Gemi Kaptanının Yükümlülükleri

Gemi kaptanının sorumlulukları aşağıda belirtilmiştir.

Geminin, ekipman ve cihazlarının tehlikeli yük taşımacılığına uygun durumda olmasını sağlar.

Tehlikeli yüklerle ilgili tüm zorunlu doküman, bilgi ve belgeleri kıyı tesisinden ve yük ilgilisinden talep eder, tehlikeli yüke eşlik etmelerini sağlar.

Gemisindeki tehlikeli yüklerin yüklenmesi, istifi, ayrımı, elleçlenmesi, taşınmasıve boşaltılması ile ilgili emniyet tedbirlerinin eksiksiz uygulanmasını ve devam ettirilmesini sağlar, gerekli denetim ve kontrolleri yapar.

Gemisine giren tehlikeli yüklerin usule uygun şekilde tanımlandığını, sınıflandığını, sertifikalandırıldığını, ambalajlandığını, işaretlendiğini, etiketlendiğini, beyan edildiğini, onaylı ve kurallara uygun ambalaj, kap ve yük taşıma birimine emniyetli bir biçimde yüklendiğini ve taşındığını kontrol eder.

Tüm gemi personelinin taşınan, yüklenen, boşaltılan tehlikeli yüklerin riskleri,emniyet önlemleri, güvenli çalışma, acil durum önlemleri ve benzer konularda bil- gili olmasını ve eğitilmesini sağlar.

Tehlikeli yüklerin yüklenmesi, taşınması, boşaltılması ve elleçlenmesi konusundauygun nitelikli ve gerekli eğitimleri almış kişilerin iş güvenliği tedbirlerini almış şekilde çalışmasını sağlar.

Liman başkanlığının izni olmadan kendisine tahsis edilen saha dışına çıkamaz,demirleyemez, iskele ve rıhtıma yanaşamaz.

Gemisinin tehlikeli yükü emniyetli şekilde taşıması için seyir, manevra, demirle- me, yanaşma ve ayrılmalar sırasında tüm kural ve tedbirleri uygular.

Gemi ve rıhtım arasında güvenli giriş-çıkışı sağlar.

Gemisindeki tehlikeli maddelerle ilgili uygulamalar, güvenlik prosedürleri, acil durum önlemleri ve müdahale yöntemleri konusunda personelini bilgilendirir.

Gemideki tüm tehlikeli yüklerin güncel listelerini bulundurur ve ilgililere beyan eder.

Kurallara uygun olmayan, emniyetsiz, gemiye, kişilere veya çevreye risk oluşturan tehlikeli maddeler için gerekli emniyet tedbirini alarak durumu liman başkanlığına bildirir.

Gemide oluşan tehlikeli yük kazalarını liman başkanlığına bildirir.

Resmî makamlar tarafından gemide yapılan kontrollerde gerekli destek ve işbirliğini sağlar.

Tehlikeli madde yüklü vagonlarla ilgili önemli hususlar şunlardır:

• Tehlikeli madde yüklü vagonların manevraları en fazla 15 km/h hızla yapılmalıdır.

• Manevralar lokomotife bağlı olarak yapılmalı ve kesinlikle atma ve kaydırma manevrası yapılmamalıdır.
• Yükleme ve boşaltma tesisleri içerisinde vagonlara ve diğer taşıma araçlarına yükleme/boşaltma yapılırken kesinlikle manevra yapılmamalıdır.
• Tehlikeli madde yüklü vagonların manevraları gündüz saatleri içerisinde yapılmalıdır.

• Tehlikeli madde yüklü vagonu bulunan trenler, yeterli emniyet ve aydınlatma teşkilatı olmayan istasyonlarda bekletilmemelidir.
• Manevrayı yapan ve manevra sahasında bulunan demir yolu işletme görevlilerinin üzerinde parlayıcı, yanıcı, yakıcı, yanmayı ve patlamayı kolaylaştırıcı madde bulunmamalıdır.
• Manevra sırasında lokomotif ile dolu vagon arasına TEN/RIV ve RID’a uygun en az bir adet emniyet vagonu bağlanmalıdır.
• Tehlikeli madde yüklü vagonlar, yük trenleri ile gönderilmelidir.
• Trende tehlikeli madde yüklü vagonlar gruplar hâlinde bulundurulmalı ve bu vagonlarla lokomotif arasına tehlikeli madde yüklü olmayan en az bir vagon bağlan- malıdır. Dizinin tamamının tehlikeli madde yüklü vagonlardan oluşması hâlinde ise lokomotifin arkasına ek bir emniyet vagonu bağlanmalıdır.

Haydarpaşa Limanı’nın 800 metre açığında 15 Kasım 1979 günü Rumen bandıralı Independenta adlı tanker gemisi, Yunan bandıralı Evriyali adlı kuru yük gemisine çarpmış ve büyük bir patlama olmuştur. Patlama sonrası çıkan yangında gemi tamamen yanmış ve kullanılamaz hâle gelmiştir. Geminin ölen 43 mürettebatından bazılarının cesedi yanmış hâlde kıyıya vurmuştur. Gemideki ham petrol 27 gün süren yangında yanmış ya da denize karışmıştır. Yangının sebep olduğu duman nedeniyle insan sağlığını tehdit eder düzeyde havadaki zararlı parçacık oranı artmıştır. Tahminlere göre 30.000 ton ham petrol yanmış, geriye kalan 64.000 ton ise 5,5 kilometrelik bir alanda denize karışmıştır. Deniz dibinde yaşayan canlıların ölüm oranının %96 olduğu tahmin edilmektedir. Ağır petrol kirliliği nedeniyle dedeniz yüzeyinde siyah bir tabaka oluşmuştur.

Uluslararası alanda en önemli sözleşmelerden birisi olan De-nizde Can Emniyeti Uluslararası Sözleşmesi (SOLAS-74), ilk olarak 1914 yılında Uluslararası Denizcilik Teşkilatı (IMO) tarafından hazırlanmış ve ticari gemilerde can emniyetikonularını düzenleyen sözleşmelerden birisidir.

Tehlikeli maddelerin gemilerde taşınmaları hakkındaki bazı genel hükümler ve bu maddelerin sınıflandırılmaları hususu, 1948 tarihli SOLAS Konferansı’nda kabul edilmiştir. IMDG Kodu da ilk defa 1965 yılında Uluslararası Denizcilik Teşkilatı (IMO) tarafından hazırlanarak hükûmetlere tavsiye edilmiştir. IMDG Kodu’nun amacı, tehlikeli yüklerin serbest, kısıtsız hareketliliklerini kolaylaştırırken, bu yüklerin emniyetli bir şekilde taşınmalarını sağlamak ve çevre kirliliğini önlemektir.

SOLAS, aşağıda belirtilen konuları içermektedir:

• Genel hükümler
• Yapı, bölmeleme, stabilite, makine ve elektrik donanımları
• Yangın önleme, yangın ihbar ve söndürme
• Can kurtarma araçları ve düzenlemeleri
• Telsiz haberleşmesi
• Seyir güvenliği
• Yüklerin taşınması
• Tehlikeli yük taşınması
• Nükleer gemiler
• ISM
• Yüksek süratli teknelerin güvenli yönetimi
• Denizde emniyet özel önlemleri
• Denizde güvenlik özel önlemleri
• Dökme yük taşıyıcılarda ilave güvenlik önlemleri
• Belgeler